Bổ sung sắt và canxi cho bà bầu đúng cách

Sắt và Canxi là hai khoáng chất được nhắc đến nhiều nhất trong một vài năm gần đây với vai trò thiết yếu cho bà bầu. Bổ sung sắt và canxi cho bà bầu như thế nào cho đúng cách cũng vì thế trở nên hết sức quan trọng bởi việc bổ sung không đúng cách vừa gây tốn kém, vừa gây những tác dụng bất lợi cho mẹ và bé.

Tầm quan trọng của sắt và canxi với bà bầu

Sắt là thành phần thiết yếu tham gia vào quá trình tạo máu của cơ thể. Khi mang thai, nhu cầu tạo máu của cơ thể tăng lên khoảng 50%, do đó cần nguồn bổ sung nguyên liệu cũng tăng lên tương ứng. Với lượng sắt đầy đủ cho cơ thể, máu có thể vận chuyển đầy đủ Oxy nuôi dưỡng thai nhi.

Nếu thiếu sắt, mẹ có thể bị mệt mỏi, thai có thể bị nhẹ cân, suy dinh dưỡng. Ngoài ra, sắt còn giúp tăng cảm giác ngon miệng, giảm nguy cơ sinh non, nhiễm trùng hậu sản hay băng huyết sau sinh.

Tương tự như vậy đối với Canxi, giai đoạn này là giai đoạn mà cơ thể người mẹ cần bổ sung lượng Canxi cần thiết cho thai nhi phát triển các mô sụn, cơ, tham gia vào quá trình dẫn truyền thần kinh…

Thiếu canxi sẽ khiến mẹ bầu cảm thấy uể oải, cơ thể đau nhức, tê cứng, đau khớp, răng lung lay, chuột rút. Với trường hợp nặng hơn có thể bị hạ canxi khiến cơ thể co giật, tứ chi co rúm. Với thai nhi bị thiếu canxi có thể mắc bệnh còi xương bẩm sinh hoặc mắc các biến dạng như lùn thấp, dị hình…

Tuy nhiên, không vì vậy mà nhu cầu sắt và Canxi của bà bầu tăng lên quá nhiều so với phụ nữ bình thường. Xem tiếp mục bên dưới để rõ hơn về nhu cầu sắt và canxi cho bà bầu ở từng giai đoạn như nào nhé.

Nhu cầu sắt và canxi của bà bầu

Về nhu cầu sắt và canxi dành cho bà bầu, cụ thể như sau:

Nhu cầu Sắt

Trên thực tế, nhu cầu sắt sinh lý của mẹ dao động trong suốt thai kỳ. Trong ba tháng đầu tiên, nhu cầu về sắt giảm do kinh nguyệt ngừng và lượng sắt dự trữ có thể tăng lên. Trong 3 tháng giữa, nhu cầu sắt sinh lý tăng lên do lượng máu và khối lượng hồng cầu của mẹ tăng lên. Sự gia tăng tuyến tính về nhu cầu sắt tiếp tục trong 3 tháng cuối thai kỳ vì sắt tích tụ trong nhau thai để hỗ trợ sự phát triển của các tế bào hồng cầu ở trẻ sơ sinh.

Khi có thai, lượng sắt cần cho cơ thể khoảng 30 mg sắt nguyên tố mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu mới về lượng máu bổ sung, nhau thai đang phát triển và thai nhi đang phát triển. Với 3 tháng cuối thai kỳ thì lượng sắt cần bổ sung tăng hơn lên đến hơn 60 mg sắt nguyên tố mỗi ngày. Tuy nhiên, bạn có thể cần nhiều sắt hơn mỗi ngày nếu bạn:

• Bị thiếu máu do thiếu sắt khi bắt đầu mang thai
• Mang đa thai như sinh đôi hoặc sinh ba…
• Uống sắt không thường xuyên trong thời kỳ đầu mang thai

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), phụ nữ có thai nên bổ sung sắt mỗi ngày và uống kéo dài cho đến thời điểm sau sinh 1 tháng. Liều bổ sung là 60mg Sắt kèm theo 400mcg Acid folic mỗi ngày. Ngoài ra phụ nữ mang thai cũng nên sử dụng các thực phẩm có tăng cường sắt, acid folic.

Nhu cầu Canxi

Nhu cầu Canxi trong giai đoạn mang thai của phụ nữ chỉ tăng lên khoảng 30%, tức là 1000mg mỗi ngày. Trong những tháng cuối thai kỳ, nhu cầu canxi mẹ bầu cần cung cấp có thể lên tới 1500mg canxi nguyên tố/ngày.

Việc bổ sung Canxi cho mẹ bầu là cần thiết nhưng cũng cần lưu ý liều lượng. Quá nhiều Canxi cũng không mang lại lợi ích như nhiều người vẫn nghĩ mà còn bắt thận làm việc nhiều hơn.

Kèm theo đó, cách uống Sắt và Canxi cho bà bầu chính xác cũng đóng vai trò quan trọng làm tăng hiệu quả của các khoáng chất này với cơ thể lên gấp nhiều lần. Cùng xem tiếp hướng dẫn chi tiết ở mục tiếp theo nhé.

Hướng dẫn bổ sung Sắt và Canxi cho bà bầu

Sắt và Canxi đều có thể bổ sung bằng chế độ ăn hoặc/và viên uống bổ sung bên ngoài. Tuy nhiên, việc bổ sung bằng chế độ ăn với hai loại khoáng chất này được các chuyên gia khuyến cáo là cách làm dễ dàng và an toàn vượt trội. Mẹ bầu cần lưu ý bổ sung 2 yếu tố này như sau:

Cách bổ sung sắt

Bổ sung từ thực phẩm

Sắt có trong các loại thịt, cá, trứng,…Mẹ bầu có thể bổ sung hàng ngày với lượng sắt dồi dào này. Để có lượng sắt đầy đủ, phụ nữ có thể bổ sung từ 1-2 lạng thịt cá cùng 50-70mg Vitamin C mỗi ngày giúp gia tăng khả năng hấp thu sắt.

Bổ sung với viên Sắt

Một chế độ ăn đầy đủ, chỉ cần lượng Sắt bổ sung tối thiểu (khoảng 5mg như trong PM Procare) là hợp lý, không dư thừa và không gây ra các tác dụng phụ như táo bón, khó chịu dạ dày.

Chế độ ăn không đảm bảo lượng sắt cần thiết cho cơ thể cũng chỉ nên bổ sung khoảng 30mg sắt dạng nguyên tố mỗi ngày trừ trường hợp đặc biệt có chỉ định của bác sỹ phải tăng liều sử dụng. Việc bổ sung liều cao sắt kéo dài có thể gây táo bón, phân đen ở phụ nữ và cũng tích lũy trong gan, lách gây hại cho cơ thể về lâu dài.

Tất tần tật những thông tin về việc bổ sung sắt cho bà bầu được đề cập chi tiết trong bài viết: Bí quyết chọn thuốc sắt tốt, dễ uống và an toàn nhất cho bà bầu, mời bạn tham khảo.

Cách bổ sung Canxi

Bổ sung từ thực phẩm

Canxi có rất sẵn trong nhiều loại thực phẩm dùng hàng ngày như cơm, sữa tươi, sữa chua, hải sản…

Với nhu cầu khoảng 1,000mg Canxi mỗi ngày cho phụ nữ giai đoạn mang thai, cho con bú thì chỉ cần bổ sung khoảng 1 lạng tép, hay tôm, cua cá mỗi ngày cùng với các thức ăn thông thường là đủ. Một số loại thực phẩm giàu Canxi có thể kể tới như: tôm, cua, cá, tép, ốc, sữa chua, sữa tươi, phô mai, ngũ cốc, cải bó xôi, súp lơ xanh…. đều là những loại thực phẩm dễ kiếm và thường có trong bữa ăn hàng ngày của người Việt Nam.( ☛ Tham khảo đầy đủ: Thực phẩm giàu canxi cho bà bầu)

Bên cạnh đó, mẹ bầu hãy bổ sung vitamin D để giúp cơ thể tăng cường hấp thụ canxi, vitamin D có thể thu được qua tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, qua thực phẩm như trứng, cá, tăng cường uống sữa.

Bổ sung với viên Canxi

Thai nhi càng lớn, nhu cầu canxi cần cung cấp càng tăng cao. Đặc biệt trong những tháng cuối thai kỳ, nhu cầu canxi mẹ bầu cần cung cấp có thể lên tới 1500mg canxi nguyên tố/ngày khiến chế độ ăn thông thường khó có thể cung cấp đủ. Khi đó, ngoài tăng cường chế độ ăn thì mẹ bầu nên bổ sung thêm canxi từ các sản phẩm bổ sung chuyên biệt khác.

Một số nhược điểm của các viên bổ sung canxi cho bà bầu hiện nay là hàm lượng thường quá cao trong khi khả năng hấp thu của cơ thể tối đa chỉ 500mg/lần; dạng bổ sung là Canxi carbonate thường không phù hợp cho người có vấn đề bệnh dạ dày và hấp thu ít; nó có thể khiến mẹ gặp phải các tác dụng không mong muốn trên đường tiêu hóa như đầy bụng, sinh hơi, óc ách…

Đối với phụ nữ mang thai nên chọn sản phẩm bổ sung canxi ở dạng canxi hữu cơ như canxi citrat, canxi lactat, canxi Gluconat… để cơ thể dễ hấp thu, không gây ra tác dụng phụ trên đường tiêu hóa; đồng thời ít gây ra nguy cơ sỏi Oxalat niệu khi sử dụng trong thời gian dài. Sản phẩm bổ sung canxi cũng nên có sự kết hợp của các thành phần Canxi – Mg – Vitamin D để gia tăng khả năng hấp thu canxi của cơ thể. (☛Tham khảo: Bà bầu bổ sung canxi loại nào tốt?)

Để tìm hiểu chi tiết mọi khía cạnh của vấn đề bổ sung canxi cho bà bầu, bạn có thể tham khảo ở bài viết: Những lưu ý quan trọng khi bổ sung canxi cho bà bầu.

Đọc tiếp mục tiếp sau để rõ hơn về việc uống sắt và canxi vào thời điểm nào trong ngày, uống cùng nhau được không?

Bà bầu uống sắt và canxi cùng lúc được không?

Thông tin mà nhiều mẹ bầu được biết là không nên uống sắt và canxi cùng lúc, có đúng không?

Câu trả lời là ĐÚNG. Khi bổ sung sắt, mẹ bầu cần lưu ý không dùng thuốc sắt cùng thời điểm thuốc sắt hay thuốc tổng hợp có chứa sắt vì canxi làm cản trở khả năng hấp thụ sắt. Sắt là dưỡng chất rất khó hấp thu và canxi làm giảm tiến trình này. Do đó, mẹ bầu cần lưu ý không nên uống thuốc sắt và canxi cùng lúc với nhau.

Một câu hỏi nữa cũng liên quan đến việc này là: Không nên uống sắt và canxi cùng lúc nhưng trong một số vitamin tổng hợp lại có cả Sắt và Canxi. Như vậy liệu uống thuốc tổng hợp này thì cơ thể sẽ không hấp thụ được đầy đủ lượng Sắt và Canxi có trong thành phần của thuốc đúng không?

Câu trả lời là Canxi được khuyến cáo không nên uống cùng lúc với Sắt khi với liều 300mg trở lên nó mới làm cản trở hấp thu sắt và một số thành phần khác trong viên bổ tổng hợp. Chính vì vậy bạn sẽ thấy hàm lượng canxi trong đa số các viên vitamin tổng hợp dành cho bà bầu đều không cao. Canxi với hàm lượng thấp vừa đủ sẽ không gây ảnh hưởng tới việc hấp thu Sắt hay các chất dinh dưỡng khác đồng thời vẫn có thể cung cấp một lượng Canxi tương đối cho cơ thể.

Bạn cần cân đối liều lượng và thời gian uống để tránh các khoáng chất cản trở sự hấp thụ lẫn nhau. Đọc tiếp phần dưới để rõ hơn nhé.

Bà bầu uống sắt và canxi vào thời điểm nào trong ngày?

Lưu ý thời điểm uống viên Sắt bổ sung

• Sắt nên được uống vào lúc bụng đói để cơ thể được hấp thụ tốt nhất. Mẹ bầu nên uống trước bữa ăn khoảng từ 30 phút đến 1 tiếng, sau bữa ăn thì sẽ uống cách khoảng 1 đến 2 tiếng.
• Không phải trường hợp nào mẹ bầu cũng cần bổ sung viên sắt nên hãy thăm khám định kỳ. Khi uống sắt nên kết hợp ăn các bữa phụ trong ngày với các loại thực phẩm có nhiều Vitamin C như là trái cây, nước ép hoa quả…

Lưu ý thời điểm uống viên Canxi bổ sung

• Canxi nên sử dụng vào thời điểm sau bữa sáng hoặc là bữa trưa, không dùng vào buổi tối.
• Thời điểm cơ thể hấp thu tốt nhất và được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng đó là sau bữa sáng.

Gợi ý lịch uống sắt và canxi cho bà bầu

Như vậy, khi uống cả canxi và sắt thì để được hấp thu tốt nhất khi vào cơ thể mẹ bầu có thể tham khảo lịch uống như sau:

• Vào mỗi buổi sáng mẹ bầu nên uống 1 viên Canxi trước 9h sáng vì đây là thời điểm lý tưởng nhất. Khi uống Canxi vào buổi chiều và tối có thể gây ra bệnh lý sỏi thận.
• Uống một viên sắt vào buổi trưa, thời gian nên cách xa bữa ăn tầm 2 tiếng.
• Uống sắt và canxi cách nhau 2 – 3 tiếng, không uống cùng lúc để tránh làm giảm sự hấp thụ của nhau.

Tóm lại, bổ sung Canxi và Sắt là cần thiết trong quá trình mang thai, việc bổ sung nên tiến hành từ trước khi mang thai, trong quá trình mang thai và khi cho con bú nhằm mang lại lợi ích thiết thực cho bà bầu. Trong các phương pháp bổ sung hiện nay, riêng đối với Canxi và Sắt có rất sẵn trong chế độ ăn hàng ngày của bà bầu Việt Nam nên bà bầu có thể bổ sung trực tiếp từ nguồn thức ăn nhằm đảm bảo an toàn, hiệu quả, tránh lãng phí và dư thừa không cần thiết. Các viên uống bổ sung trên thị trường có rất nhiều loại khác nhau, lựa chọn một sản phẩm có uy tín, hàm lượng Sắt và Canxi phù hợp với từng cơ thể là điều rất quan trọng và thể hiện sự thông thái của mỗi bà bầu.

Chúc các bạn sẽ trở thành những bà bầu thông thái ngay trong cách bổ sung Canxi, Sắt!

DS. Nguyễn Nghĩa