Bổ sung sắt khi mang thai là việc làm cần thiết giúp thai kỳ của bạn phát triển tốt nhất. Mặc dù hiện diện trong cơ thể với một lượng rất nhỏ nhưng sắt rất cần thiết cho sự sống và đặc biệt quan trọng với bà bầu. Tuy nhiên, để bổ sung đúng và đủ thì không phải ai cũng hiểu rõ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn bổ sung sắt đúng cách khi mang thai, mời các bạn tham khảo.
Sắt có vai trò quan trọng đối với sức khỏe bà bầu
1. Vai trò của sắt đối với bà bầu
Sắt là nguyên tố cần thiết để tạo nên Hemoglobin – thành phần quan trọng trong hồng cầu – có vai trò vận chuyển Oxy từ phổi về các cơ quan và vận chuyển CO2 từ các cơ quan về phổi để thải ra ngoài. Trong thời kỳ mang thai, thể tích máu của người mẹ tăng 50% so với bình thường do đó yêu cầu nguồn bổ sung nguyên liệu tạo máu như sắt cũng tăng lên tương ứng.
Ngoài ra, Sắt tham gia vào cấu tạo của nhiều enzyme, giúp duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, bảo vệ cơ thể tránh bị nhiễm khuẩn..
2. Thiếu sắt khi mang thai gây ra hậu quả gì?
Sắt rất quan trọng với thai nhi, nếu mẹ thiếu sắt ở giai đoạn đầu mang thai từ tháng 1-3 dễ gây ra sảy thai hoặc thai bị chết lưu. Nếu Mẹ thiếu sắt ở những giai đoạn sau, có thể dẫn tới hiện tượng đẻ non, bào thai bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển nhận thức, giảm phát triển trí tuệ ở con sau này. Thiếu sắt khi mang thai còn khiến Mẹ có nguy cơ bị băng huyết khi sinh, gây nguy hiểm đến tính mạng, có thể dẫn tới tử vong cả mẹ và con
Những biểu hiện của việc thiếu sắt khi mang thai là: mệt mỏi, chóng mặt, khó thở; thậm chí ngất xỉu – ảnh hưởng đến sự an toàn của cả mẹ và thai nhi.
3. Bổ sung thừa sắt có nguy hiểm không?
Chắc chắn là có! Thừa sắt dẫn tới tăng nồng độ sắt tự do và tăng nồng độ huyết sắc tố trong máu người mẹ làm cản trở quá trình cung cấp máu từ Mẹ sang con, dẫn đến tình trạng bị sinh non, thiếu cân và tăng nguy cơ tử vong cho sản phụ.
Sắt dư thừa được tích lũy trong gan và lá lách, nếu tích lũy kéo dài có thể dẫn tới suy gan, suy lách và hàng loạt các biến chứng khác.
Dấu hiệu của bà bầu khi bị thừa sắt có thể có các biểu hiện như: tiêu chảy, đi tiểu ra máu, buồn nôn, đau bụng… Lúc này, mẹ bầu cần nhanh chóng đến bệnh viện, trung tâm y tế để bác sĩ thăm khám, không được chờ đợi bệnh tự thuyên giảm.
4. Bổ sung sắt khi mang thai thế nào cho đúng và đủ?
4.1. Bổ sung đúng
Đáp ứng nhu cầu sinh lý: bạn chỉ cần bổ sung sắt từ thuốc ở liều lượng vừa đủ, thấp nhất có thể mà thôi. Bởi việc bổ sung sắt từ thuốc có thể gây ra các tác dụng không mong muốn đối với cơ thể.
Khi thiếu hụt sắt mức bệnh lý: tức là kết quả xét nghiệm cho thấy đồng thời 2 thông số Hb <11g/l và Hematocrid < 30ng/dl (có thiếu máu thiếu sắt) thì bạn cần bổ sung thêm sắt liều cao để không chỉ đáp ứng đủ nhu cầu sinh lý mà còn bù đắp lại phần đã thiếu hụt. Lúc này, bạn cần tới sự trợ giúp của bác sĩ thăm khám trực tiếp để có thể tính toán lượng sắt cần bổ sung phù hợp và cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định.
4.2. Bổ sung đủ
Đáp ứng nhu cầu sinh lý
Nhu cầu sắt cần cung cấp khác nhau theo từng giai đoạn, Theo đó, lượng sắt cần cung cấp hàng ngày tương ứng như sau:
- 0,8 mg Fe trong 3 tháng đầu
- 4 – 5 mg Fe trong tam cá nguyệt thứ hai
- > 6 mg Fe trong tam cá nguyệt thứ ba
(Thomas H et al. Am J Clin Nutr 2000; 72(suppl : 275S-64S)
Với một thai kỳ bình thường, ở phụ nữ có cân nặng trước khi mang thai khoảng 45- 55kg thì tổng nhu cầu sắt cần cung cấp cho cả thai kỳ khoảng 800-1000mg sắt nguyên tố.
Một chế độ ăn đầy đủ (lượng sắt sinh học cao) với tỷ lệ hấp thu tốt sẽ cung cấp khoảng 600mg sắt trong cả thai kỳ. Khi đó bạn chỉ cần khoảng 200-400mg sắt được huy động từ dự trữ sắt của mẹ và hấp thu từ các dạng thuốc bổ sung mà thôi.
Lượng sắt cần cung cấp từ thuốc càng ít, càng giảm thiểu các tác dụng phụ mà thuốc có thể gây ra cho thai kỳ.
Điều trị thiếu hụt sắt mức bệnh lý (bệnh thiếu máu thiếu sắt)
Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy bạn bị thiếu máu thiếu sắt (Hb<1111g/dl và Ferritin <30mg/mL), thì ngoài tăng cường chế độ ăn giàu sắt bạn cần bổ sung thêm sắt từ thuốc ở hàm lượng cao để điều trị thiếu máu thiếu sắt hiệu quả. Khi đó, bạn cần tuân thủ thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Lưu ý: Luôn cần sự theo dõi, đánh giá định kỳ của bác sĩ trong suốt quá trình dùng thuốc để điều chỉnh lại liều lượng nếu cần. Tuyết đối không tự ý tăng/giảm liều hay kéo dài/rút ngắn thời gian điều trị. Bởi thiếu hay thừa sắt đều gây ra các ảnh hưởng xấu cho mẹ và thai nhi.
Xem thêm: bổ sung sắt khi mang thai thế nào cho đúng và đủ?
4. Các biện pháp giúp bổ sung sắt hiệu quả
4.1. Tăng cường thực phẩm giàu sắt sinh học:
Bổ sung sắt từ chế độ ăn luôn là điều cần thực hiện trước tiên. Bởi sắt từ thực phẩm là sắt hữu cơ dễ hấp thu, đồng thời không gây ra các tác dụng phụ như dùng thuốc bổ sung. Hơn nữa tăng cường chế độ ăn thì bạn có thể cung cấp được nhiều dưỡng chất cần thiết khác chứ không phải chỉ có sắt.
Sắt có nguồn gốc động vật hấp thu tốt hơn sắt có nguồn gốc thực vật. Thực hiện chế độ ăn với thực phẩm có nguồn gốc động vật chứa nhiều sắt (như thịt đỏ, tiết, gan) cùng với các loại rau quả chứa nhiều vitamin C (như cam, bưởi, ổi, đu đủ,…) sẽ giúp hấp thu sắt tối ưu.
4.2. Thay đổi thói quen ăn uống
Một số thực phẩm giúp tăng cường khả năng hấp thu sắt; ngược lại một số khác lại cản trở hấp thu.
Với những chất làm cản trở hấp thu như:
- Trà, cafe: hạn chế dùng
- Thức ăn giàu canxi, các loại ngũ cốc: nên dùng cách xa thời điểm bổ sung sắt ít nhất 2h để sắt được hấp thu tốt nhất.
Bổ sung các thêm thực phẩm giúp tăng hấp thu sắt như: thịt, cá, gia cầm, hải sản; thực phẩm chứa nhiều vitamin C (cam, bưởi, ổi, đu đủ,…)
4.3. Dùng liều sắt bổ sung từ thuốc thấp nhất có thể
Tùy thuộc chế độ ăn, theo bảng nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam 2016 lượng sắt khuyến cáo cần bổ sung mỗi ngày như sau:
Thực hiện chế độ ăn >90gam thịt cá/ngày với mẹ bầu không khó. Với chế độ ăn này bạn chỉ cần bổ sung trung bình khoảng 27,1mg sắt nguyên tố/ngày (bao gồm từ thức ăn và từ thuốc bổ sung) mà thôi, tương đương với khoảng 4mg sắt được hấp thu.
Tuy nhiên, nhu cầu sắt không giống nhau giữa các giai đoạn thai kỳ. Việc bổ sung trải đều trong suốt quá trình mang thai sẽ không phát huy tối đa hiệu quả. Hơn nữa, cơ thể chúng ta hoạt động vô cùng thống nhất và hoàn hảo. Khi nhu cầu không cần nhiều thì sẽ có cơ chế giảm hấp thu tương ứng. Bổ sung sắt tương ứng với nhu cầu sẽ tối ưu tác dụng và giảm thiểu các tác dụng không mong muốn do dư thừa.
Chỉ bổ sung sắt liều cao khi có chỉ định của bác sĩ trong trường hợp cơ thể bị thiếu máu thiếu sắt mà thôi.
Xem thêm: 3 giải pháp bổ sung sắt hiệu quả cho bà bầu
5. Dùng thuốc gì để bổ sung sắt hiệu quả, an toàn?
Bổ sung thuốc nào phụ thuộc vào nhu cầu thực tế của cơ thể, lượng sắt mà thức ăn hàng ngày đã cung cấp và hàm lượng sắt nguyên tố trong mỗi sản phẩm bổ sung.
Với một thai kỳ bình thường, không bị thiếu máu thiếu sắt thì chỉ cần bổ sung một lượng sắt phù hợp theo khuyến cáo là đủ. Chỉ bổ sung liều cao hơn khi có chỉ định của bác sĩ trong trường hợp cơ thể thực sự có thiếu máu thiếu sắt bệnh lý mà thôi. Khi đó, cần tuân thủ liều dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ thăm khám trực tiếp.
DS. Minh Huệ
Chào Bs nam nay toi 32 tuổi vừa mới trễ kinh hon 10 ngày mua que thử thì 1 vạch đậm và 1 vạch nhạt,tình trạng toi thì đang thiế
u máu não hiện giờ toi có thể bỗ xung sắt đựoc khong ạ
Chào bạn Trúc Giang,
Thiếu máu não hay thiểu năng tuần hoàn não (hay còn gọi rối loạn tuần hoàn não) là do thiếu máu lên não, làm giảm sự cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng nuôi não khiến cho tế bào thần kinh não thiếu năng lượng để hoạt động, từ đó ảnh hưởng tới các hoạt động chức năng của não.
Thiếu máu não có thể do tình trạng thiếu máu nhưng cũng có thể không phải do thiếu máu mà chỉ là rối loạn khả năng vận chuyển máu lên não mà thôi. Sắt là vi chất dinh dưỡng không thể thiếu giúp tạo máu, mẹ bầu cần được cung cấp đủ. Tuy nhiên, chỉ nên bố sung ở liều lượng vừa đáp ứng đủ nhu cầu. Bổ sung sắt liều cao chỉ được thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ thăm khám trực tiếp trong trường hợp các kết quả xét nghiệm cho thấy bạn thực sự có thiếu máu thiếu sắt.
Theo khuyến cáo, phụ nữ mang thai bình thường cần bổ sung khoảng 27-30mg sắt nguyên tố/ngày (bao gồm từ thức ăn và thuốc bổ sung). Ngoài sắt thì mẹ bầu cần cung cấp thêm nhiều dưỡng chất khác nưa như: acid folic, DHA, EPA, I-ốt, Mg, kẽm, Vitamin A,B,C, D, E… Để cung cấp sắt cùng đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu khác ở liều lượng phù hợp, bạn có thể tham khảo sử dụng thuốc PM Procare hay PM Procare diamond mỗi ngày cho mẹ mạnh khỏe, thai nhi phát triển tối ưu.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
E cần tư vấn về uổng bổ sung sát ạ
Chào bạn,
Không rõ tình hình sức khỏe cụ thể của bạn thế nào? Bạn có bị thiếu máu thiếu sắt hay không? Chế độ ăn uống của bạn ra sao? Vui lòng cho chúng tôi biết rõ hơn thông tin để có thể tư vấn tốt nhất nhé!
Nếu không bị thiếu máu thiếu sắt, chế độ ăn uống tốt; có thể ăn được 1-2 lạng thịt cá cùng rau củ/ngày thì bạn chỉ cần bổ sung một lượng sắt cơ bản như trong thuốc PM Procare là đủ. Ngược lại, nếu chế độ ăn uống chưa được tốt, hoặc kém hấp thu, mang thai ngoài độ tuổi sinh đẻ, đái tháo đường… thì PM Procare diamond với hàm lượng các chất cơ bản được tăng cường, hàm lượng sắt là 24mg sắt nguyên tố, đáp ứng khoảng 80% nhu cầu sắt của cơ thể sẽ là lựa chọn phù hợp.
Nếu có thiếu máu thiếu sắt, thì ngoài Procare bạn cần bổ sung thêm sắt từ thuốc riêng lẻ bên ngoài theo chỉ định của bác sĩ thăm khám trực tiếp.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Bs cho e hỏi. E làm xét nghiệm máu lúc 24 tuần thì kết quả thiếu máu. E có uống bổ sung 2 viên sắt ion/ ngày. 32tuan e đi làm xét nghiệm lại thì lại xảy ra tình trạng thừa sắt. Vậy e có nên bổ dung tiếp tục sắt nữa hay ko? Và nên ăn uống ntn để cân bằng ạ. Em cảm ơn!
Chào bạn Mai,
Sắt là dưỡng chất quan trọng cần bổ sung đủ hàng ngày trong suốt thai kỳ; nhất là những tháng cuối, khi mà nhu cầu về sắt tăng cao. Tuy nhiên, không phải cứ bổ sung nhiều là tốt, thừa sắt cũng có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng không kém như: táo bón hoặc tiêu chảy, đi ngoài phân đen, cản trở quá trình vận chuyên máu bình thường từ mẹ sang con… Chính vì vậy, mẹ bầu chỉ nên bổ sung sắt ở liều lượng vừa đáp ứng đủ nhu cầu theo khuyến cáo mà thôi. Nếu có thiếu máu thiếu sắt thì cần bổ sung sắt theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Không rõ mức độ thừa sắt của bạn hiện tại thế nào? Sau kết quả thăm khám bác sĩ có lời khuyên gì đặc biệt cho bạn không? Nếu tình trạng thừa sắt mới chỉ ở mức độ nhẹ, bạn nên tạm dừng việc bổ sung sắt từ sản phẩm riêng lẻ ở liều lượng cao. Thay vào đó bạn có thể sử dụng sản phẩm bổ sung tổng hợp như PM Procare hay PM PRocare diamond để cung cấp sắt ở liều lượng vừa đáp ứng đủ nhu cầu cùng nhiều dưỡng chất thiết yếu khác cho cơ thể mạnh khỏe, thai nhi phát triển tối ưu . Nếu dư thừa ở mức độ cao, bạn cần tới bác sĩ để được thăm khám xét nghiệm thận trọng và thực hiện dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Mình muốn tư vấn bà bầu cần bổ xung những thuốc bổ gì trong quá trình mang thai
Chào bạn Ngàn,
Khi mang thai nhu cầu dinh dưỡng mẹ bầu cần cung cấp tăng cao khiến chế độ ăn hàng ngày khó có thể cung cấp đủ. CHính vì vậy, ngoài tăng cường chất lượng bữa ăn, mẹ bầu được khuyên bổ sung thêm thuốc bổ mỗi ngày. Các dưỡng chất quan trọng mẹ cần lưu ý cung cấp đủ như:
– DHA/EPA cần thiết cho sự phát triển não bộ, thị giác, hệ miễn dịch của trẻ; phòng ngừa các biến chứng trong thai kỳ: sảy thai, sinh non, cao huyết áp, tiền sản giất, đái tháo đường thai kỳ,… Thành phần dầu cá tự nhiên dạng Triglycerid với tỷ lệ DHA/EPA ~ 4/1 là tỷ lệ vận chuyển tối ưu qua nhau thai và phát huy tác dụng tốt nhất.
– Acid folic ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh, cần thiết cho quá trình tạo máu và phân chia tế bào
– Sắt giúp tạo máu, phòng xảy thai, sinh non, suy dinh dưỡng bào thai,…
– I-ốt giúp phát triển não bộ, tuyến giáp của trẻ, ngăn ngừa các rối loạn do thiếu I-ốt: chứng đần độn, chậm phát triển,…
– Kẽm: cần thiết cho sự phát triển bình thường của thai và bánh nhau. Thiếu Kẽm ở mẹ là nguyên nhân của suy dinh dưỡng bào thai
– Mg: cần thiết cho quá trình trao đổi chất của calci, photpho, natri, kali, vitamin C, một số vitamin nhóm B; giúp điều hòa trạng thái thần kinh và chức năng vận động của hệ cơ; chuyển hóa đường, chất béo… thành năng lượng
– Các vitamin A,B,C,D,E và khoáng chất khác.
Để cùng thức ăn đáp ứng vừa đủ nhu cầu dưỡng chất tăng lên khi mang thai, mẹ có thể tham khảo sử dụng thuốc PM Procare hay PM Procare diamond mỗi ngày. Nếu có chế độ ăn tương đối tốt, có thể ăn được 1-2 lạng thịt cá cùng rau củ hàng ngày thì bạn chọn PM Procare. Nếu chế độ ăn uống kém hay kém hấp thu hoặc bạn mang thai ngoài độ tuổi sinh đẻ, làm IVF, đái tháo đường, béo phì… thì PM Procare diamond với hàm lượng các chất cơ bản được tăng cường như: hàm lượng DHA/EPA là 216mg/45mg cao gấp 1.5 lần, đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể; hàm lượng acid folic là 500mcg, I-ốt là 200mcg đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể; hàm lượng sắt 24mg, đáp ứng khoảng 80% nhu cầu vể sắt (phần còn lại thức ăn hàng ngày dễ dàng đáp ứng đủ),…sẽ là lựa chọn phù hợp. Với một thai kỳ bình thường, bạn chỉ cần uống mỗi ngày 01 viên sau bữa ăn là đủ giúp cơ thể mạnh khỏe, thai nhi phát triển tối ưu; phòng ngừa các biến chứng trong thai kỳ: sảy thai, sinh non, sinh con nhẹ cân, cao huyết áp, tiền sản giật, đái tháo đường,…
Tuy nhiên, cũng như đa số các thuốc bổ tổng hợp, để các thành phần của thuốc được hấp thu tốt nhất thì hàm lượng canxi trong thuốc Procare không cao. Khi chế độ ăn không đáp ứng đủ nhu cầu thì bạn có thể bổ sung thêm canxi từ thuốc riêng lẻ bên ngoài. Lưu ý, thời điểm bổ sung canxi cần cách xa thời điểm uống Procare ít nhất 2h đê không cản trở hấp thu của nhau.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Mình có chỉ số ferritin là 18,22. Vậy có phải thiếu máu do thiếu sắt.
Nếu uống Procare diamond thì uống mỗi ngày mấy viên? Thanks
Chào bạn Kim Chi,
Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số Hemoglobin (Hb) < 11g/dl, Ferritin huyết thanh< 30ng/ml nghĩa là bạn có thiếu máu thiếu sắt. Khi đó ngoài thuốc Procare cần bổ sung thêm sắt từ thuốc riêng lẻ bên ngoài theo chỉ định của bác sĩ. Procare là thuốc bổ tổng hợp, việc tăng liều có thể giúp bạn đáp ứng đủ nhu cầu sắt nhưng lại làm tăng nguy cơ dư thừa một số dưỡng chất khác. Do đó, để an toàn thì bạn vẫn duy trì bổ sung 01 viên PM procare diamond mỗi ngày và bổ sung thêm sắt theo chỉ định của bác sĩ. Khi bổ sung sắt, nên uống trước bữa ăn khoảng 30 phút tới 1h để cơ thể hấp thu tốt nhất. Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!