Hầu hết các bà mẹ đều biết rằng dinh dưỡng đóng vai trò đặc biệt quan trọng suốt thai kỳ. Bất kể mẹ ăn gì khi mang thai đều không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé, mà còn đến trí tuệ của bé sau này. Bổ sung thêm một số loại thực phẩm giúp phát triển não bộ vào chế độ ăn cân đối trong suốt thai kỳ và trước khi mang thai có thể giúp tăng chỉ số thông minh của trẻ, tăng kỹ năng vận động, trí nhớ kể cả khi trưởng thành. Vậy, bà bầu nên ăn gì để con thông minh ngay từ trong bụng mẹ?
Mục lục
Tầm quan trọng của dinh dưỡng và sự phát triển não bộ của thai nhi
Não bộ là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, có nhiều chức năng như điều khiển các hoạt động cơ, thần kinh, nội tiết, hệ miễn dịch, cảm xúc, nhận thức, học tập, ghi nhớ… Não bộ của thai nhi bắt đầu hình thành từ tuần thứ 3 của thai kỳ, và phát triển nhanh chóng trong suốt thai kỳ, đặc biệt là trong 3 tháng cuối. Để phát triển não bộ của thai nhi, mẹ bầu cần cung cấp đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu, như protein, chất béo, vitamin, khoáng chất, axit folic, iốt, sắt, kẽm…
Ngoài dinh dưỡng, sự phát triển não bộ của thai nhi còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, như di truyền, môi trường, giáo dục… Một số yếu tố có thể gây ảnh hưởng xấu đến não bộ của thai nhi, như nhiễm trùng, viêm nhiễm, thuốc, rượu, thuốc lá, chất độc hại, stress, thiếu oxy… Do đó, bà bầu cần phải chú ý đến sức khỏe của mình, tránh tiếp xúc với những yếu tố có hại, và tham gia các hoạt động bổ ích cho não bộ, như nghe nhạc, đọc sách, nói chuyện với bé, tập thể dục…
Những thực phẩm bổ não cho thai nhi
Dưới đây là một bảng tổng hợp những thực phẩm bổ não cho thai nhi, cùng với lượng dinh dưỡng và lợi ích của từng loại thực phẩm:
Cá giàu DHA/EPA
Cá hồi là nguồn cung cấp DHA/EPA dồi dào và an toàn cho mẹ bầu
DHA là thành phần cấu tạo chính trong chất xám của não bộ và màng tế bào thần kinh. EPA giúp tăng cường tốc độ dẫn truyền thần kinh và chống viêm. Tỷ lệ DHA/EPA trong sữa mẹ bằng khoảng 4-4.5/1 và cần bổ sung từ nguồn thực phẩm do cơ thể không thể tự tổng hợp được các loại acid béo không bão hòa này.
Các loại các như cá hồi, cá ngừ đại dương rất giàu DHA và EPA, bên cạnh đó, tỷ lệ DHA/EPA trong các loại cá này cũng gần với tỷ lệ DHA và EPA trong sữa mẹ nên được coi là nguồn bổ sung Omega-3 lý tưởng cho phụ nữ mang thai, cho con bú. Bổ sung các loại cá này thường xuyên (chú ý vùng đánh bắt để tránh nguy cơ dư lượng kim loại nặng) là cách đơn giản giúp phát triển tối đa não bộ em bé. Nghiên cứu chỉ ra rằng những bà mẹ ăn ít hơn 2 bữa cá mỗi tuần có khả năng sinh con với chỉ số IQ thấp hơn so với những đứa trẻ được sinh bởi những bà mẹ ăn nhiều hơn 2 bữa cá mỗi tuần.
Trứng
Trứng rất giàu acid amin choline, một chất trung gian dẫn truyền thần kinh giúp làm tăng khả năng ghi nhớ và học tập của não bộ. Phụ nữ mang thai nên ăn 2 quả trứng gà mỗi ngày để đáp ứng 50% nhu cầu Choline hàng ngày. Trứng cũng rất giàu protein và sắt dạng dễ hấp thu vào cơ thể giúp làm tăng cân nặng của trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh nhẹ cân cũng có liên quan tới chỉ số IQ thấp.
Thịt đỏ
Thịt đỏ là một loại thực phẩm bổ dưỡng, chứa nhiều protein, sắt, vitamin B12 và kẽm, có tác dụng xây dựng cấu trúc của não bộ, hỗ trợ chức năng thần kinh, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện khả năng học hỏi của trẻ.
Mẹ bầu nên ăn thịt đỏ để giúp con thông minh ngay từ trong bụng nhé. Tuy nhiên cũng không nên chỉ ăn thịt đỏ mà cần có một chế độ ăn đa dạng, cân bằng và hợp lý, bao gồm nhiều loại thực phẩm khác nhau, như cá, trứng, sữa, rau, trái cây..
Sữa chua
Sữa chua và trái cây là nguồn bổ sung thiết yếu cho cơ thể
Cơ thể của bạn làm việc chăm chỉ để tổng hợp các tế bào thần kinh của em bé bên trong tử cung. Vì thế, bạn cần bổ sung thêm Protein. Bà bầu nên ăn các loại thực phẩm giàu Protein như sữa chua bên cạnh nguồn thực phẩm giàu đạm khác như thịt. Sữa chua cùng là một nguồn bổ sung Canxi dồi dào và dễ hấp thu cho bà bầu.
Hạt óc chó
Hạt óc chó chứa nhiều choline, một loại vitamin B có tác dụng hỗ trợ sự phát triển của não bộ và khả năng học hỏi của bé. Hạt óc chó cũng chứa nhiều omega-3, một loại chất béo thiết yếu cho sự phát triển của não bộ và mắt của bé. Đó là lý do tại sao hạt óc chó có thể giúp con thông minh ngay từ trong bụng mẹ.
Các bà mẹ có thể ăn không chỉ hạt có chó mà còn có thể ăn nhiều loại hạt (hạnh nhân, hạt lanh, bí ngô… ) ngay từ khi thụ thai. Món ăn nhẹ này rất giàu chất béo lành mạnh và omega-3 tăng cường trí não, ngoài chất xơ, protein và vitamin.
Rau Bina, rau xanh lá đậm
Các loại rau lá xanh như rau bina, bông cải xanh, bắp cải, rau diếp và cải xoăn rất giàu hợp chất có hoạt tính sinh học giúp cải thiện khả năng nhận thức. Vì vậy, bạn phải bổ sung các loại rau lá xanh vào chế độ ăn uống khi mang thai.
Các loại thực phẩm này cũng rất giàu sắt, giúp tăng cường sản xuất máu, chống thiếu máu trong thời gian mang thai, cho con bú. Đây là các loại thực phẩm rất tốt cho bà bầu. Sắt giúp tổng hợp Hemoglobin, tăng cường vận chuyển Oxy tới nuôi các tế bào não bộ em bé. Nếu bị thiếu máu, não bộ trẻ có thể không được nuôi dưỡng tốt và có nguy cơ bị kém phát triển hơn. Bạn cũng có thể uống viên uống tổng hợp có bổ sung thêm sắt trong trường hợp nghi ngờ có thiếu sắt.
☛ Tham khảo đầy đủ tại: Bí quyết chọn thuốc sắt tốt, dễ uống và an toàn nhất cho bà bầu 2023
Quả Việt Quất
Các loại hoa quả như Việt Quất, Actiso, cà chua, đậu đỏ rất giàu chất chống oxy hóa để bảo vệ não bộ thai nhi khỏi các tác nhân oxy hóa độc hại. Ngoài ra, chúng cũng giúp tăng cường miễn dịch cho cơ thể của bà bầu và thai nhi, chống lại các bệnh nhiễm trùng trong thời gian mang bầu.
Quả bơ
Đây là một loại thực phẩm lành mạnh khác mà bạn có thể ăn trong thời kỳ mang thai để phát triển trí não của bé. Bơ là nguồn cung cấp vitamin B và C dồi dào. Chúng cũng chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu như sắt, magie và folate.
Hướng dẫn cách ăn uống hợp lý cho bà bầu
Có lẽ yếu tố quan trọng nhất cần xem xét khi lựa chọn thực phẩm tốt cho não bộ của em bé không phải là ăn gì mà là ăn bao nhiêu. Ăn vừa đủ không ăn quá nhiều là lời khuyên dành cho mẹ bầu. Ăn uống kém trong thời gian mang thai có thể làm giảm sự phát triển của các tế bào não cũng như khả năng các tế bào liên kết với nhau, gây tổn hại tới vùng não điều khiển hành vi và khả năng giải quyết vấn đề. Mặt khác, tăng cân quá nhanh trong thai kỳ có thể gây sinh non và hậu quả là dẫn tới giảm khả năng học hỏi, kiểm soát hành vi ở trẻ. Nói chung trong thời gian mang bầu không nên bổ sung quá 300 calo so với lượng calo bổ sung trước khi mang bầu.
Để cung cấp đủ dinh dưỡng cho não bộ của thai nhi, bà bầu cần phải có một chế độ ăn uống hợp lý, bao gồm những nguyên tắc sau:
- Ăn đa dạng các loại thực phẩm, bao gồm cả thực vật và động vật, để cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho mẹ và bé.
- Ăn nhiều lần nhưng ít, khoảng 5-6 bữa mỗi ngày, để tránh bị đói hoặc no quá mức, gây khó tiêu, ợ chua, đầy hơi, táo bón…
- Uống đủ nước, khoảng 2-2,5 lít mỗi ngày, để duy trì độ ẩm cho cơ thể, hỗ trợ quá trình trao đổi chất, bài tiết, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu, táo bón, sỏi thận…
- Tránh ăn quá nhiều đường, chất béo, chất bảo quản, chất tạo màu, chất tạo ngọt, chất kích thích, chất gây dị ứng… vì chúng có thể gây hại cho sức khỏe của mẹ và bé, như tăng cân quá mức, tiểu đường thai kỳ, dị ứng, viêm nhiễm, sinh non, dị tật bẩm sinh…
Bên cạnh việc ăn gì trong 3 tháng đầu để con thông minh, mẹ bầu cần lưu ý những lưu ý trên nữa nhé.
Làm gì khi mang thai để sinh con thông minh
Để có một đứa con khỏe mạnh và thông minh phụ thuộc vào một số yếu tố như gen, dinh dưỡng của mẹ khi mang thai, sức khỏe của mẹ, v.v. Dưới đây là một số điều bạn có thể làm khi mang thai để sinh con thông minh:
Tập thể dục
Theo nghiên cứu, tập thể dục khi mang thai tác động tích cực đến sự phát triển trí não của bé. Mẹ bầu có thể lựa chọn các môn thể dục phù hợp như yoga, đi bộ hít thở nhẹ nhàng…
Đọc truyện cho bé nghe
Em bé có thể lắng nghe bạn trong ba tháng cuối của thai kỳ. Đọc truyện cho con bạn hoặc nói chuyện với con bạn có thể tăng cường sự phát triển trí não và giúp bạn gắn kết tốt hơn với con mình.
Nghe nhạc
Bạn có thể nghe nhạc nhẹ. Theo UNICEF, nghe nhạc khi mang thai có ảnh hưởng tích cực đến em bé.
Bổ sung thêm vitamin và khoáng chất
Bên cạnh thực phẩm bạn cũng cần bổ sung thêm vitamin và khoáng chất sau nữa:
- Vitamin D: Vitamin D cũng quan trong với sự phát triển não bộ của trẻ. Nghiên cứu cho thấy, những bà mẹ bổ sung thiếu Vitamin D trong thời gian mang thai thường sinh ra em bé có khả năng tư duy kém hơn. Một nghiên cứu tại Anh được công bố năm 2015 cũng chỉ ra rằng thiếu hụt Vitamin D khi còn trong bụng mẹ có liên quan tới việc gia tăng tỷ lệ trầm cảm khi trưởng thành. Bạn cần bổ sung Vitamin D thông qua việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nên ăn thêm trứng, bơ, thịt bò…hoặc uống viên thuốc bổ bà bầu có chứa Vitamin D.
- I-ốt: Thiếu I-ốt trong thời gian mang thai, đặc biệt là 12 tuần đầu làm giảm chỉ số thông minh ở trẻ em. Mẹ bầu nên bổ sung I-ốt thông qua việc sử dụng các loại muối I-ốt trong chế biến thực phẩm hàng ngày. Bên cạnh đó cá biển, sò, trứng, sữa chua… cũng là nguồn thực phẩm bổ sung I-ốt tốt. Tùy thuộc vào tình trạng I-ốt hiện tại (định lượng I-ốt trong nước tiểu) mà bạn có thể quyết định bổ sung lượng I-ốt thích hợp.
- Acid Folic: Acid folic cực kỳ quan trọng trong tổng hợp tế bào thần kinh của trẻ, đặc biệt là tế bào ống thần kinh. Một nghiên cứu chỉ ra rằng những phụ nữ mang thai bổ sung 400mcg acid folic mỗi ngày trước khi mang thai 4 tuần và 8 tuần đầu của thai kỳ giúp giảm 70% nguy cơ khuyết tật ống thần kinh và hơn 40% nguy cơ trẻ sinh ra bị tự kỷ. Nguồn thực phẩm bổ sung thêm acid folic là các loại rau xanh đậm như súp lơ xanh, rau bina… bạn cũng có thể bổ sung thêm các viên uống tổng hợp có chứa acid folic cùng vitamin B12.
Có lẽ Vitamin tổng hợp cho bà bầu đã không còn xa lạ với nhiều người. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu đúng về Vitamin tổng hợp, vai trò của chúng và cách lựa chọn một loại Vitamin tổng hợp phù hợp cho mình. Có một số loại vi chất thường thiếu trong chế độ ăn, dù chế độ ăn được đánh giá là “cân đối” như DHA/EPA, acid folic, Vitamin D… do đó các viên uống tổng hợp cho bà bầu thường bao gồm những dưỡng chất trên ở mức trung bình khuyến cáo cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Đặc biệt với acid folic, liều bổ sung trong mỗi viên thường từ 400mcg – 600mcg để đảm bảo có khả năng phòng ngừa khuyết tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Vitamin D ở mức đáp ứng khoảng 50% nhu cầu hàng ngày vì các Vitamin tan trong dầu dùng hàng ngày ở liều cao gây tích lũy trong cơ thể và có thể gây độc.
Vì các loại thuốc được sử dụng trong thời gian mang bầu sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới không chỉ tư duy của em bé mà tổng thể sức khỏe em bé khi chào đời, cho nên việc sử dụng cần được cân nhắc kỹ càng. Khi lựa chọn các loại Vitamin tổng hợp, bà bầu cần lưu ý những điểm sau:
- Chỉ lựa chọn những sản phẩm đã được cho phép lưu hành tại Việt Nam, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng đúng như công bố (bạn có thể liên lạc với nhà phân phối sản phẩm tại Việt Nam để yêu cầu các giấy tờ chứng nhận – nếu cảm thấy nghi ngờ).
- Không sử dụng các sản phẩm xách tay vì rất khó xác nhận nguồn gốc của sản phẩm và cơ sở kinh doanh sẽ không có trách nhiệm với người tiêu dùng khi có sự cố xảy ra, nhất là với nhóm sản phẩm nhạy cảm dùng cho bà bầu.
- Trong công thức nhất thiết phải bổ sung 400-600mcg acid folic để có tác dụng bổ sung trong thời kỳ mang thai.
- Các thành phần cần có trong viên Vitamin tổng hợp: DHA/EPA (tốt nhất là tỷ lệ 4-4.5 DHA/ 1 EPA), Acid folic, I ốt, Vitamin D3…
- Sử dụng các sản phẩm được sản xuất từ các cơ sở uy tín, được khuyên dùng bởi các chuyên gia và không nên coi việc sử dụng thuốc bổ sung là thay thế chế độ ăn uống.
Tóm lại, để em bé sinh ra được thông minh nhanh nhẹn, bà bầu cần đặc biệt lưu ý tới những thứ mình bổ sung vào cơ thể khi mang bầu, ngay cả trước khi mang bầu và khi cho con bú. Một số loại thực phẩm giúp kích thích phát triển não bộ trẻ như cá giàu DHA/EPA, trứng chứa nhiều Choline, I-ốt, Sắt…. là thiết yếu và những ảnh hưởng của chúng sẽ thấy ngay khi em bé chào đời cũng như trong suốt cuộc đời về sau của em bé. Bà bầu hãy lựa chọn các loại thực phẩm, thuốc bổ sung một cách thông thái để Hạnh phúc làm mẹ được nhân đôi với em bé thông minh, kháu khỉnh!
Thông tin hữu ích cho bạn:
Muốn tư vấn về cách ăn uống và sinh hoạt để con thông minh và khoẻ mạnh .
Mong được chuyên gia tư vấn ạ
Xin chân thành cảm ơn ạ
Cách Ăn gì tốt cho con , Và Nên. kiêng gì , uống gì k đk