[MỚI 2022] Hướng dẫn bổ sung DHA cho bà bầu trong suốt thai kỳ

DHA là một loại acid béo Omega-3 đóng vai trò rất quan trọng trong sự hình thành lớp màng tế bào thần kinh, thị giác, chất xám trong não bộ của trẻ. Thiếu DHA trong giai đoạn phát triển đầu đời của trẻ có thể khiến cho trẻ phải đối mặt với nguy cơ chậm phát triển trí tuệ, kém thông minh, miễn dịch suy giảm… Ngoài ra, DHA còn giúp phụ nữ mang thai phòng ngừa một số bệnh lý như đái tháo đường thai kỳ, tiền sản giật, trầm cảm sau sinh…

DHA là gì?

DHA là tên viết tắt của Docosahexaenoic acid. Đây là một loại axit béo không no chuỗi dài thuộc nhóm Omega-3. Cùng với EPA, DHA rất cần thiết cho sự hình thành và phát triển hệ thần kinh, trí não, thị giác, tim mạch của trẻ.

DHA là thành phần chính trong chất xám của não bộ, võng mạc, tham gia tích cực vào hoạt động của hệ tim mạch và miễn dịch… DHA chiếm tới 20% trọng lượng của não bộ và chiếm tới gần 60% trong võng mạc. DHA và EPA tạo ra độ nhạy của các tế bào thần kinh, giúp truyền thông tin nhanh và chính xác hơn.

Cơ thể chúng ta không thể tự sản xuất DHA và EPA cho nên phải bổ sung hoàn toàn từ nguồn bên ngoài thông qua thực phẩm và các loại thuốc bổ sung.

Tại sao DHA lại rất quan trọng với thai nhi và bà bầu?

Bình thường, cơ thể không tự sản sinh được DHA nhưng nhu cầu cơ thể đối với DHA lại rất lớn nên cần bổ sung thường xuyên. Trong thời gian mang thai, cơ thể mẹ bầu sẽ tăng lượng nhu cầu DHA để giúp thai nhi phát triển các bộ phận quan trọng nhất như não bộ, thị giác, hệ tuần hoàn. Quá trình này sẽ đi đến đỉnh điểm trong tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối thai kỳ) và trong suốt năm đầu đời của bé khi đang bú mẹ.

Đối với thai nhi

➤ Tốt cho sự phát triển não bộ ở trẻ sơ sinh

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những trẻ có mẹ bổ sung đủ DHA trong nửa sau của thai kỳ có xu hướng đạt được số điểm cao hơn trong bài kiểm tra phối hợp tay-mắt hơn những trẻ khác. Ngoài ra, chỉ số IQ của các trẻ này cũng cao hơn.

Một số nghiên cứu tiến hành trên những em 30 tháng tuổi cho thấy, những trẻ đã từng được nhận một lượng lớn DHA trong tử cung sẽ phát triển hệ thần kinh vận động tốt hơn. Hơn nữa, trong 5 năm, những trẻ này luôn có khả năng tập trung cao hơn so với những trẻ được bổ sung ít DHA. Hiện nay, đã có tới hàng nghìn công trình nghiên cứu đề cập tới vai trò của DHA với sự phát triển trí tuệ của trẻ.

➤ Tốt cho sự phát triển thị giác

Theo các nghiên cứu của Đại học British Colombia về lợi ích của DHA với thị giác, người ta thấy rằng trẻ hai tháng tuổi, nếu được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng này khi còn trong bụng mẹ thì có thị lực cao hơn.

➤ Đối với sự tăng cân của trẻ

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Maastricht cho thấy có mối quan hệ mật thiết giữa mức độ DHA trong một người mẹ, đặc biệt là đầu thai kỳ, với chu vi vòng đầu và cân nặng khi sinh. Các nghiên cứu khác đã lưu ý rằng việc bổ sung DHA trong thai kỳ của một người mẹ có thể làm giảm nguy cơ sinh non, ngay cả đối với các bà mẹ đã có từng bị sinh non.

Ngoài ra, việc không được cung cấp đủ DHA cần thiết trong giai đoạn thai kỳ có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh dị ứng và hen suyễn ở trẻ.

Đối với sức khỏe của mẹ

Theo những cuộc nghiên cứu quy mô lớn trong nhiều năm cho thấy rằng, bà bầu được bổ sung DHA sẽ giúp phòng tránh các bệnh lý thường gặp ở phụ nữ mang thai như: Tiền sản giật, Đái tháo đường thai kỳ, Trầm cảm sau sinh… Sức đề kháng và hoạt động tim mạch của bà bầu cũng tăng lên khi được bổ sung đầy đủ DHA trong thời gian mang bầu.

Bổ sung DHA cho bà bầu từ tháng thứ mấy?

Bạn có biết, ngay từ khi còn trong bụng mẹ, sự hình thành não bộ và phát triển trí tuệ của trẻ đã tiến triển vô cùng mạnh mẽ, bước vào thời kỳ tam cá nguyệt thứ 2 (3 tháng giữa thai kỳ gồm tháng 4, 5, 6) bào thai đã hình thành thính giác và thị giác, do đó trẻ dễ dàng cảm nhận được ánh sáng bên ngoài, nghe thấy âm thanh xung quanh bụng mẹ và học cách tiếp nhận thông tin từ bên ngoài.

Cho đến tháng thứ 9 của thai kỳ, kích thước não bộ của thai nhi đã to bằng khoảng 25% so với người trưởng thành. Vì vậy, mẹ bầu cần hiểu rằng việc bổ sung DHA cho những ngày đầu thai kỳ là hết sức quan trọng. Dưới đây chúng tôi sẽ nói rõ hơn Bổ sung DHA cho bà bầu chuẩn theo từng giai đoạn như thế nào là phù hợp.

Bổ sung DHA cho bà bầu chuẩn theo từng giai đoạn

Bào thai hấp thụ DHA từ nguồn thực phẩm, thuốc thông qua nhau thai khi còn trong bụng mẹ, và sữa mẹ khi chào đời. Bổ sung thêm DHA vào chế độ ăn uống hàng ngày khi mang thai và khi cho con bú sẽ bảo đảm cho thai nhi có đủ lượng DHA cần thiết để phát triển. Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong thời kỳ mang thai, tùy từng giai đoạn mà thai phụ cần bổ sung từ 100 – 200 mg DHA mỗi ngày. Cụ thể:

☛ Giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ: Bên cạnh việc bổ sung sắt, protein, canxi đầy đủ, mẹ bầu cần nhớ bổ sung cả DHA trong chế độ ăn uống hàng ngày. Đây là thời kỳ tương đối nhạy cảm là tiền đề giúp mẹ bầu giảm nguy cơ sinh non, tai biến tiền sản giật, đặc biệt là giúp thai nhi phát triển tốt nhất ngay từ những năm tháng đầu đời. Thời kỳ này, ngoài viên uống bổ sung Omega-3 chứa DHA, mẹ bầu cũng nên bổ sung DHA từ nguồn thực phẩm.

☛ Giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ: Thời kỳ này, giai đoạn ốm nghén hầu như đã thuyên giảm, bạn có thể ăn uống bình thường. Vì vậy đây là giai đoạn tăng tốc chất lượng nguồn dinh dưỡng cho thai nhi. Đặc biệt, đây là thời điểm mà các tế bào não của bé phát triển liên tục và mạnh mẽ nhất, do đó DHA đóng vai trò cực kỳ quan trọng cung cấp độ mềm dẻo, đàn hồi cho màng tế bào thần kinh. Lúc này, lượng DHA bổ sung có thể tăng hơn so với giai đoạn đầu. Mẹ cần lưu ý, bữa ăn hàng ngày cần cung cấp đủ 1 phần đạm, 3 phần béo, 6 phần đường để đảm bảo cung cấp đủ hàm lượng DHA cần thiết cho cơ thể.

☛ Giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ: Giai đoạn này kích thước của thai nhi và não bộ phát triển nhanh chóng nên cần bổ sung lượng acid béo lớn trong quá trình phát triển hệ thần kinh và mạch máu. Mặc dù vậy, mẹ không cần tăng khẩu phần ăn như giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ mà cần kết hợp sử dụng viên uống bổ sung DHA và nghỉ ngơi thư giãn đúng cách. Đây cũng là giai đoạn tiền đề khiến mẹ bầu giảm thiểu khả năng sinh non, tai biến tiền sản cũng như mang lại sự phát triển tốt nhất cho trẻ trong giai đoạn đầu đời.

Bổ sung DHA đúng cách mới mang lại hiệu quả khi mang bầu

Rất nhiều người nghe nói tới DHA, nhưng ít ai biết rằng, một loại Omega-3 khác là EPA cũng góp phần quan trọng vào sự phát triển của thai nhi và bà bầu. Bộ đôi DHA/EPA cần phải bổ sung đồng thời để đạt được hiệu quả như ý muốn. EPA sẽ giúp kích thích DHA hấp thu qua nhau thai vào thai nhi, EPA cùng DHA tham gia vào quá trình dẫn truyền thần kinh và chống viêm hiệu quả. Chính vì vậy, nếu bổ sung DHA mà không có EPA thì tác dụng trên thai nhi thường thấp.

Các nhà khoa học đã thử nghiệm nhiều công thức DHA/EPA khác nhau và đưa ra kết luận tỷ lệ DHA/EPA đạt khoảng 4/1 (4 DHA – 1 EPA) giống tỷ lệ vàng trong sữa mẹ đặc biệt thích hợp để bổ sung trong giai đoạn mang thai, cho con bú vì nó giúp hấp thu tối đa DHA vào qua nhau thai, sữa mẹ để vào được bào thai và em bé.

Trong tự nhiên, chỉ loại dầu cá ngừ đại dương tự nhiên, với độ tuổi nhất định và công nghệ đặc biệt mới có thể chiết xuất được Omega-3 có tỷ lệ DHA/EPA lý tưởng như trên. Đây cũng là lý do tại sao, dầu cá tại các nước Bắc Âu, đánh bắt ở những vùng biển sạch luôn là lựa chọn số một của những bà mẹ thông thái và chỉ được bổ sung vào các chế phẩm cao cấp dành cho phụ nữ mang thai và cho con bú.

➤ Tham khảo chi tiết: Bổ sung DHA như thế nào để sinh con thông minh và khỏe mạnh

Bổ sung DHA cho bà bầu bằng cách nào?

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, mẹ bầu nên bổ sung khoảng 200mg lượng DHA mỗi ngày để thai nhi phát triển vượt trội. Cơ thể chúng ta sẽ không thể tự tổng hợp được DHA, nguồn bổ sung DHA có thể từ thực phẩm, có thể từ các loại thuốc chứa DHA trong viên tổng hợp hoặc viên Omega 3. Chính vì vậy việc bổ sung DHA từ các nguồn thực phẩm thường được khuyến khích sử dụng trong thai kỳ. Hiện nay có rất nguồn thực phẩm giàu DHA, tuy nhiên hàm lượng DHA trong thực phẩm còn thấp. Do đó việc sử dụng thực phẩm chức năng hoặc thuốc chứa DHA là rất cần thiết, đảm bảo cho mẹ và bé khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.

Bổ sung DHA qua thực phẩm

DHA chỉ xuất hiện tự nhiên trong một số loài cá, một số loại hải sản, thịt gà và trứng, tảo:

• Cá: Cá hồi và cá trích là lựa chọn bổ sung DHA an toàn cho bà bầu, 2 loại cá này chứa ít thủy ngân mà lại bổ sung nhiều omega 3 nên rất quan trọng đối với sự phát triển và nhận thức của em bé.
• Tảo: Đây là một giải pháp tuyệt vời từ thực vật để cung cấp DHA. Đặc biệt, tảo không chứa bất kỳ kim loại nặng hoặc độc tố nào nên không có nguy cơ nhiễm các chất gây ô nhiễm từ đại dương.
• Trứng: Trứng chứa protein, vitamin và khoáng chất cần thiết cho một thai kỳ khỏe mạnh, trứng cũng có thể được bổ sung hai axit béo omega-3 khác nhau là DHA và ALA (một loại omega-3 có trong các nguồn thực vật như hạt lanh).
• Sữa bổ sung: Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, phụ nữ mang thai nên uống ba cốc sữa mỗi ngày để cung cấp canxi, protein và vitamin D để đảm bảo một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh. Ngoài ra, DHA là nguồn cung cấp canxi cho xương, nên các bà mẹ sắp sinh có thể nhận được lợi ích tốt nhất liên quan đến xương bằng cách uống một loại sữa bổ sung DHA.

➤ Tham khảo chi tiết tại: Thực phẩm giàu DHA cho bà bầu

Bổ sung DHA cho bà bầu qua viên uống

Để cơ thể khỏe mạnh, đặc biệt là cho sự phát triển trí não của trẻ, thì việc đảm bảo cung cấp đầy đủ DHA rất quan trọng. Khi được bổ sung đầy đủ lượng DHA cần thiết, trẻ sẽ có trí nhớ tốt hơn, đôi mắt tinh nhanh hơn, đồng thời cơ thể của trẻ cũng đủ khỏe mạnh để chống lại các bệnh về đường hô hấp, bệnh dị ứng, cảm lạnh, cảm cúm… Bà bầu được bổ sung đầy đủ DHA trong thai kỳ có thể ngăn ngừa tiền sản giật, trầm cảm sau sinh, và các bệnh lý miễn dịch, tim mạch.

Điều quan trọng khi lựa chọn viên uống dầu cá để bổ sung là chọn loại cung cấp ít nhất 200 mg DHA, để đảm bảo rằng cả mẹ và con đều được bổ sung đầy đủ. Liều tối đa mà đã được chứng minh an toàn là 1000mg DHA mỗi ngày. Tuy nhiên, bà bầu thông thái nhớ chọn loại thực phẩm bổ sung DHA và EPA với tỷ lệ DHA/EPA ~ 4/1 để cho hiệu quả tối ưu.

➤ Tham khảo thêm: Khuyến cáo liều lượng bổ sung DHA và EPA tốt nhất

BS. Thu Phương