Acid folic là gì?

Acid folic (axit folic) là dạng folate tồn tại trong chế độ ăn, và là vitamin B9 tan trong nước thiết yếu, với các vai trò chuyển hóa trong việc biến đổi carbon để tổng hợp và methyl hóa ADN thông qua folate và chu trình methyl.

Folate và acid folid đều là các loại Acid amin, rất quan trọng cho cơ thể. Nói Folate nghĩa là muốn đề cập đến Folate ở dạng tự nhiên, có trong thiên nhiên như trong rau quả, thực vật… còn Acid folid thì ở dạng tổng hợp, tức phải nhờ các phương tiện kỹ thuật để bào chế, tổng hợp. Folate ở dạng tự nhiên dễ bị phân hủy khi chế biến, nấu nướng.

Tại sao cần bổ sung acid folic cho bà bầu?

Acid folic là vitamin đặc biệt cần thiết cho tất cả các phụ nữ chuẩn bị mang thai và trong quá trình khi mang thai. Để có một thai kỳ khỏe mạnh thì trong khoảng thời gian trước và ngay sau khi thụ thai, phụ nữ cần bổ sung đầy đủ acid folic, để thai nhi được phát triển khỏe mạnh, tránh được các biến cố hay bệnh tật bẩm sinh nguy hiểm cho thai nhi mà bạn không thể ngờ tới.

Bổ sung Axit Folic cho phụ nữ mang thai được khuyến cáo nên thực hiện từ trước, trong và sau thai kỳ. Nguyên nhân do Axit Folic tham gia vào quá trình phát triển não bộ và tủy sống – hai cơ quan hình thành đầu tiên và lâu dài trong thai kỳ. Đến khi trẻ sinh ra, vẫn phải bổ sung Axit Folic từ nguồn sữa mẹ hoặc các thực phẩm khác, đảm bảo cho sự phát triển và sức khỏe bình thường.

Tìm hiểu: Uống axit folic trước khi mang thai bao lâu là tốt?

Tại sao uống bổ sung axit folic khi mang thai là một việc làm ưu tiên hàng đầu? Bởi vì đây là thời điểm cơ thể của phụ nữ mang thai đang thay đổi nhanh chóng. Tử cung được mở rộng và em bé đang phát triển với một tốc độ nhanh. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ bổ sung acid folic bằng thực phẩm thì sẽ không đủ đáp ứng nhu cầu của cơ thể phụ nữ có thai, chính vì vậy giai đoạn này các bác sĩ luôn khuyến cáo bà bầu uống bổ sung acid folic cho cơ thể ngay sau khi xác nhận việc mang thai.

Dưới đây là những lí do cần bổ sung Axit Folic cho bà bầu, giúp cho thai nhi và mẹ cùng khỏe mạnh:

Ngăn ngừa dị tật thai nhi

Bổ sung đầy đủ acid folic sẽ giúp ngăn chăn các nguy cơ dị tật bẩm sinh, khuyết tật về ống thần kinh, nứt đốt sống (là tình trạng lớp bao mọc xung quanh tủy sống của thai nhi không đóng đúng cách, nó để lại một khoảng trống ở giữa, khiến cho bào thai dễ bị một tổn thương thần kinh nghiêm trọng và cũng thể dẫn đến tê liệt trong một số trường hợp) và thiếu máu não, đây là những khuyết tật làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển toàn diện của bào thai.

Ngoài ra, giai đoạn đầu của thai kỳ nếu bà bầu thiếu acid folic thì bào thai còn có nguy cơ thiếu một phần não khi một phần lớn của bộ não, hộp sọ và da đầu bị thiếu. Acid folic còn giúp cho việc tạọ hồng cầu bình thường và ngăn ngừa một số loại bệnh thiếu máu.

Phòng ngừa bệnh thiếu máu

Axit Folic là chất dinh dưỡng quan trọng tham gia vào quá trình sản sinh tế bào máu mới. Sự hình thành của các tế bào hồng cầu cũng phụ thuộc vào mức độ lành mạnh của axit folic trong máu người mẹ.

Việc thiếu acid folic làm chậm quá trình tổng hợp ADN và phân chia tế bào, ảnh hưởng đến các khu vực có sự tái tạo tế bào nhanh như ở tủy xương. Sự thiếu hụt axit folic làm chậm sự tổng hợp ADN, trong khi đó là không ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp ARN và protein, khiến tạo ra nhiều các tế bào hồng cầu lớn trong máu, gọi là nguyên hồng cầu to, gây ra sự thiếu hồng cầu bình thường và chứng bệnh thiếu máu nguyên hồng cầu to. Từ đó khiến thai đối mặt với các biến chứng sức khỏe như: sinh non, sảy thai, suy dinh dưỡng, rối loạn tâm thần sau sinh,…

Phòng ngừa bệnh ung thư

Một số nghiên cứu đã chỉ ra, Axit Folic có thể giúp giảm một tỷ lệ nhỏ nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Ngoài ra, Axit Folic còn được sử dụng trong ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, ung thư ruột kết, bệnh tim mạch,… Tuy nhiên, những giả thuyết này đang chưa có kết luận chính xác.

Phòng ngừa bệnh lý khác

Cơ thể phụ nữ có nhiều biến đổi trong giai đoạn mang thai, nếu không chăm sóc tốt và phòng ngừa thì có nguy cơ gặp phải 1 số bệnh lý, rối loạn trong và sau mang thai. Bổ sung Axit Folic sẽ giúp phụ nữ ngăn ngừa các chứng bệnh này như: loãng xương, suy giảm trí nhớ, khó ngủ,… Ngoài ra, các chứng bệnh khác cũng được ngăn ngừa như: trầm cảm, nghe kém, đau cơ bắp, hội chứng chân bồn chồn,…

Bà bầu nên bắt đầu uống acid folic khi nào?

Bổ sung đầy đủ acit folic rất quan trọng cho tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ vì ống thần kinh bắt đầu hình thành ngay từ những ngày đầu và hoàn thành vào ngày thứ 28 thai kỳ. Thời gian này nhiều phụ nữ thậm chí chưa nhận thức được rằng họ đã mang thai. Vì vậy, cần có kế hoạch sinh con và chủ động bổ sung acid folic từ trước khi mang thai 3 tháng để phòng ngừa dị tật ống thần kinh ở trẻ.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng: bổ sung đủ 400mcg axit folic/ngày từ khi chuẩn bị mang thai và trong 3 tháng đầu thai kỳ giúp giảm tới 70% nguy cơ dị tật ống thần kinh bẩm sinh ở trẻ.

Ống thần kinh sẽ hình thành và đóng lại vào ngày thứ 28 của thai kỳ

Bà bầu bổ sung acid folic bao nhiêu một ngày?

Acid folic tuy không thể thiếu trong thành phần dinh dưỡng của bà bầu nhưng việc dùng quá liều sẽ gây những phản ứng ngược gây hại cho sức khỏe. Thừa axit folic sẽ kiến các tế báo mới tăng trưởng quá nhanh có thể dân đến thoái hóa tủy sống, đặc biệt với những người có khối u, thừa acid folic sẽ làm cho khối u phát triển nhanh hơn.

Đối với mẹ bầu thừa axit folic có thể đối mặt với chứng ngứa, nổi ban mề đay và rối loạn tiêu hóa, gặp trường hợp này mẹ bầu cần nhanh chóng uống nước nhiều để đào thải bớt lượng acid folic dư thừa ra khỏi cơ thể.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Dư thừa axit folic khi mang bầu làm tăng nguy cơ tự kỷ ở trẻ

Vì vậy, theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng quốc gia năm 2016, phụ nữ mang thai Việt Nam cần bổ sung từ 400-600mcg acid folic/ngày để đáp ứng sự gia tăng của quá trình phân chia tế bào cũng như tăng kích thước của tử cung, cho sự phát triển nhanh chóng của thai nhi. Cụ thể hàm lượng Acid folic được khuyên bổ sung trong từng thời kỳ như sau:

Trường hợp nếu các mẹ có tiền sử sinh con bị dị tật bẩm sinh như nứt đốt sống hay thiếu một phần não, và dự định sinh thêm con, nên hỏi bác sĩ trước khi uống. Thông thường những trường hợp này cần sử dụng acid folic liều cao theo từng trường hợp cụ thể.

Những mẹ bầu nào dễ bị ảnh hưởng của thiếu acid folic?

Tất cả phụ nữ mang thai đều có nguy cơ tiềm ẩn sinh ra những em bé bị nứt đốt sống, não úng thủy bất kể họ bao nhiêu tuổi, họ có con lần đầu hay đã có nhiều con khỏe mạnh, ngay cả khi sức khỏe của chính bà mẹ rất tốt. Vì vậy, bà bầu nào cũng phải tuân thủ bổ sung đầy đủ acid folic. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp mẹ bầu bắt buộc phải theo chế độ bổ sung acid folic chặt chẽ như sau:

• Tình trạng dinh dưỡng kém, sụt cân, ăn ít, khẩu phần ăn không cân đổi, nghèo vi chất dinh dưỡng.
• Mẹ bầu có giai đoạn không ăn được do mệt mỏi, lo lắng, hoặc chán ăn, do ốm nghén
• Phụ nữ mới sảy thai, hay thai chết lưu.
• Phụ nữ làm việc vất vả hoặc bị căng thẳng thần kinh trầm trọng.
• Phụ nữ đẻ dày, đẻ nhiều con, có thể để lại hậu quả tình trạng dinh dưỡng kém, do vậy rất cần bổ sung đầy đủ acid folic trước khi thụ thai.
• Phụ nữ có tiền sử sinh con khiếm khuyết ống thần kinh.
• Phụ nữ nghiện rượu hay thuốc lá.

Bổ sung Acid folic như thế nào là tốt?

Bổ sung từ các thực phẩm siêu giàu acid folic

Các thực phẩm giàu acid folic (folate) có thể kể tới như:

• Gan động vật, bầu dục, lòng đỏ trứng…
• Cam và nước cam có hàm lượng folate rất cao vì acid có trong cam bảo vệ folate không bị phân hủy.
• Quả bơ là nguồn dưỡng chất tuyệt hảo dành cho mẹ. Một nửa quả bơ chứa 90mcg folate. Không chỉ thế, giống như cá hồi và quả óc chó, quả bơ rất nhiều axit béo omega-3 tốt cho mẹ và bé.
• Dâu tây, lê, dưa hấu cũng là các loại quả cung cấp folate khá cao
• Các loại rau: măng tây, cải xoăn, rau lá xanh…
• Đậu đỗ, lạc, các loại hạt cũng là những thực phẩm có hàm lượng folate cao.
• Hàm lượng folate trong sữa không nhiều.

Top 10 thực phẩm giàu acid folic nhất là:

*%DV: số phần trăm trên tổng lượng dùng của 1 ngày

Mặc dù có nhiều trong thực phẩm, tuy nhiên folate là chất rất nhạy cảm với sự phân hủy của nhiệu độ, tia cực tím hoặc Oxy hóa. Trong quá trình nấu hoặc chế biến biến, tỷ lệ mất folate có thể từ 50-90%. Có khi mất tới 100% khi nấu ở nhiệt độ cao và nhiều nước. Vì vậy, khi chế biến, các mẹ không nên ngâm, rửa hay nấu quá lâu để tránh thất thoát folate trong thực phẩm.

Ngoài ra, do nhu cầu tăng cao khi mang thai, lượng folate trong thực phẩm có thể không đáp ứng hết nhu cầu, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ được khuyên bổ sung thêm Acid folic thuốc mỗi ngày.

Bổ sung acid folic bằng thuốc

Mặc dù nhiều loại thực phẩm có chứa Folate – dạng tồn tại tự nhiên của acid folic, tuy nhiên điều thú vị là cơ thể chúng ta lại khó hấp thu dạng folate hơn dạng tổng hợp acid folic. Acid folic dùng uống bổ sung có giá trị dinh dưỡng là 100% nhưng folate từ thực phẩm có giá trị dinh dưỡng tối đa chỉ bằng 50% giá trị dinh dưỡng của dạng bổ sung. Hơn thế nữa quá trình chế biến thức ăn thường đã làm mất đi một lượng folate đáng kể.

Với vai trò không thể thiếu cho sự phát triển khỏe mạnh của mẹ và thai nhi thì việc bổ sung acid folic từ thuốc cần được ưu tiên thực hiện cho tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, đặc biệt là từ trước khi có ý định mang thai 3 tháng và trong suốt thai kỳ. Nhu cầu acid folic ở phụ nữ mang thai Việt Nam theo khuyến cáo là 400mcg – 600mcg/ngày.

Đối với những bà bầu có nguy cơ cao, tiền sử mang thai bị khuyết tật ống thần kinh thì nguy cơ mắc lại ở lần mang thai sau, đang dùng thuốc chống trầm cảm, đang được điều trị sốt rét, lao… thì cần bổ sung liều cao hơn, có thể tới 5mg aixt folic (5000mcg) mỗi ngày, bắt đầu trước khi mang thai và tiếp tục suốt 3 tháng đầu thai kỳ, nhưng cần có chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sỹ.

Tác dụng phụ khi bổ sung dư thừa acid folic

Sử dụng thực phẩm bổ sung folate không gây thừa folate, nhưng uống bổ sung Acid folic có thể dư thừa và gây ra các tác dụng không mong muốn nghiêm trọng đối với thai kỳ.

Đã có các nghiên cứu cho thấy, bổ sung từ 800mcg acid folic/ngày trở lên trong thời gian dài được cho rằng làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim trên bệnh nhân tim mạch, tăng nguy cơ ung thư phổi, tăng nguy cơ trẻ bị tự kỷ sau này…

Đối với những người bị khối u, dùng acid folic quá liều cũng gây tăng sinh tế bào, làm cho khối u, ung thư phát triển nhanh hơn.

Thuốc acid folic bà bầu uống thế nào cho đúng cách?

Những lưu ý khi dùng thuốc axit folic cho bà bầu:

• Lưu ý hàm lượng acid folic có trong các sản phẩm bổ sung để đảm bảo liều lượng tổng trong khoảng 400-600mcg acid folic/ngày. Chỉ bổ sung liều cao hơn khuyến cáo khi có chỉ định của bác sĩ thăm khám trực tiếp trong các trường hợp đặc biệt và cần có sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ khi sử dụng.
• Vitamin C sẽ làm tăng hấp thu sắt, bảo vệ folate không bị phá hủy bởi quá trình Oxy hóa. Do đó, có thể uống viên sắt – axit folic chung với nước cam hoặc nước trái cây.
• Tránh uống acid folic với nước trà, cà phê, rượu vì sẽ gây ra tương tác thuốc, làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc và gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ.
• Uống axit folic có thể gây táo bón, vì vậy cần uống nhiều nước và ăn nhiều chất xơ.
• Axit folic khó tan trong nước và sẽ được hấp thu tốt nhất nếu được bào chế trong viên nang mềm với hệ tá dược đặc biệt.
• Khi dùng vitamin tổng hợp cho bà bầu, ngoài các thành phần cơ bản như DHA, EPA, sắt, I-ôt, Beta caroten… thì mẹ bầu cần hết sức lưu ý đến hàm lượng acid folic trong đó. Hàm lượng acid folic mà sản phẩm cung cấp nên trong khoảng 400-600mcg/ngày. Thiếu hay thừa đều không đem lại hiệu quả tốt cho thai kỳ của bạn.
• Uống acid folic trước hay sau khi ăn? Bạn nên uống acid folic sau bữa ăn, kèm với nước lọc.

Acid folic là dưỡng chất quan trọng không thể thiếu cho một thai kỳ khỏe mạnh. Bổ sung đủ acid folic hàng ngày, ngay từ khi chuẩn bị mang thai, trong thai kỳ và khi cho con bú là điều mẹ cần thực hiện. Nếu không có chỉ định đặc biệt của bác sĩ thì để có thai kỳ an toàn, mẹ bầu chỉ dùng ở liều vừa đủ theo khuyến cáo mà thôi.

Mẹ bầu ăn gì để nhiều sữa?

1. Móng giò

Móng giò đứng đầu danh sách thực phẩm lợi sữa không chỉ ở Việt Nam mà còn với nhiều nước châu Á. Trong móng giò có chứa hàm lượng chất béo động vật cao, nhờ đó, sữa mẹ cũng béo hơn vì giàu chất béo bão hòa.

Tuy nhiên, ăn nhiều móng giò lại có thể khiến lượng chất béo bão hòa trong sữa cao, làm đặc sữa và gây hiện tượng tắc tia sữa, gây tăng cân cho mẹ, thậm chí tăng mỡ máu hoặc gặp vấn đề với hệ tiêu hóa. Chính vì vậy, chuyên gia khuyên các mẹ bỉm chỉ nên ăn móng giò 1 – 2 bữa/tuần và ăn đa dạng cùng các thực phẩm lợi sữa khác.

Tham khảo thêm: Hướng dẫn bổ sung vitamin tổng hợp cho phụ nữ sau sinh

2. Yến mạch

Yến mạch là một trong số các thực phẩm lành mạnh mà các bà bầu nên thêm vào sổ tay dinh dưỡng sau sinh của mình.

Yến mạch là loại ngũ cốc nguyên cám giàu saponin – có ảnh hưởng tích cực đến các hormone liên quan tới quá trình sản xuất sữa mẹ. Trong yến mạch cũng chứa các estrogen thực vật – giúp kích thích tuyến sữa hoạt động. Hoạt chất beta-glucan, một loại chất xơ được tìm thấy trong yến mạch có thể cải thiện mức độ hormone prolactin cao hơn – tăng tiết sữa.

Ngoài ra, yến mạch còn chứa nhiều các khoáng chất như sắt, kẽm, mangan, canxi, vitamin B,… kích thích cơ thể giải phóng hormone oxytocin, relaxin giúp kích thích tạo sữa và phòng ngừa trầm cảm cho mẹ bỉm.

3. Hoa chuối

Hoa chuối có chứa nhiều dưỡng chất nổi bật: chất chống oxy hóa, chất xơ, các khoáng chất như kali, magie, sắt, kẽm cùng một lượng nhỏ protein.

Sau sinh, phụ nữ được khuyến khích ăn hoa chuối để kích thích tuyến sữa tăng tiết sữa. Đồng thời chất ethanol có trong thực phẩm này còn có lợi trong việc giúp vết thương sau sinh mau lành, cải thiện sức khỏe tử cung, ngăn ngừa các tình trạng viêm nhiễm.

Bổ sung hoa chuối cũng có thể hỗ trợ điều trị chứng thiếu máu nhờ hàm lượng lớn sắt được tìm thấy trong thực phẩm này.

4. Lá bồ công anh

Trong khoảng 180g bồ công anh có khoảng 1.5g protein, 1.9g chất xơ, cùng đa dạng các loại vitamin A, B6, C, E, K, các khoáng chất kali, magie, sắt, đồng, photpho, canxi, folate, thiamin, riboflavin,…

Lá bồ công anh có nhiều thành phần dinh dưỡng như protein và các khoáng chất sắt, canxi, vitamin A, C, vitamin nhóm B khi uống vào sẽ giúp mẹ lợi sữa, sữa mẹ đặc sánh hơn, giúp bé tăng cân tốt hơn. Nếu mẹ nào bị tắc tia sữa, dùng lá bồ công anh cũng rất hiệu quả, thông sữa rất tốt.

Ngoài ra, bồ công anh còn hỗ trợ đào thải độc tố và chất béo dư thừa ra khỏi gan, giải phóng mỡ thừa trong cơ thể.

5. Cà rốt

Cà rốt là thực phẩm lợi sữa rất giàu beta-carotene (tiền vitamin A),có tác dụng thúc đẩy quá trình sản xuất sữa, tăng chất lượng sữa của mẹ.

Đặc biệt, trong cà rốt còn có phytoestrogen – một loại estrogen thực vật, có tác dụng kích thích tuyến sữa.

Bổ sung nước ép cà rốt vào thực đơn ăn uống của mẹ bỉm vừa giúp tăng cường vitamin vừa lợi sữa, làn da của mẹ cũng sáng mịn hơn sau sinh.

6. Thì là

Tương tự như cà rốt, trong thành phần của thì là cũng có chứa estrogen thực vật, nó giúp thúc đẩy quá trình tiết sữa ở mẹ, giúp sữa đặc và thơm hơn. Bên cạnh đó, thì là còn được xem như một phương pháp tránh thai tự nhiên hiệu quả nhờ khả năng phòng ngừa rụng trứng sớm.

Mẹ bỉm có thể dùng thì là nấu canh; sao khô và hãm thành trà uống.

Tuy nhiên, cần lưu ý không lạm dụng việc dùng cây thì là bởi có thể tiềm ẩn nguy cơ co giật cơ bắp hoặc gây ảo giác khi dùng quá liều.

7. Các loại rau lá màu xanh đậm

Các loại rau lá màu xanh đậm như súp lơ xanh, cải bó xôi, cải xoăn,… chứa nhiều vitamin, khoáng chất, các enzyme và phytoestrogen, tất cả đều cần thiết cho quá trình tiết sữa của phụ nữ đang cho con bú.

Ngoài ra, rau lá màu xanh đậm rất giàu chất xơ hòa tan và các chất điện giải, nhờ đó có thể giúp phòng ngừa tốt tình trạng táo bón cho mẹ bỉm.

8. Rau đay

Trong 100g rau đay có chứa khoảng 92g nước cùng với các dưỡng chất khác như canxi, vitamin C, beta caroten,… Nhờ hàm lượng nước lớn, bổ sung rau đay giúp tăng thể tích sữa, kích thích sữa về. Rau đay rất mát, giúp thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, mát sữa, phòng ngừa táo bón.

9. Các loại hạt

Các loại hạt giúp kích thích tuyến vú hoạt động hiệu quả, tăng lượng sữa tiết ra, cải thiện chất lượng sữa của mẹ. Lựa chọn bổ sung các loại hạt còn giúp cung cấp vitamin, canxi và các khoáng chất dồi dào, tăng cường hệ miễn dịch, tạo nền tảng chắc chắn cho sự phát triển trí não và thể chất của trẻ.

• 100g hạt óc chó có thể cung cấp cho cơ thể 15,2g protein, giúp cải thiện sức khỏe của mẹ, tái tạo tế bào mới, tăng chất lượng sữa giúp bé phát triển toàn diện.
• Hạt đậu đỏ có chứa lượng chất xơ hòa tan cao, thúc đẩy quá trình trao đổi chất, phòng ngừa táo bón, giúp mẹ sớm lấy lại vóc dáng.
• Hạt vừng: giúp tăng cường hoạt động của tuyến vú, kích thích tiết sữa, giúp sữa ngọt béo và thơm hơn. Ngoài ra còn cải theiejn hệ tiêu hóa, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường, phòng ngừa loãng xương cho phụ nữ sau sinh.
• Hạt sen: có nhiều chất xơ, ít cholesterol, không chứa đường. Hạt sen giúp bồi bổ sức khỏe, lợi sữa, tăng cường chất lượng sữa, ngoài ra còn hỗ trwoj an thần, giúp mẹ bỉm ngủ ngon hơn và có tác động tích cực cho sự phát triển trí não của trẻ.

10. Rong biển

Nếu các mẹ đã cảm thấy ngán các món chân giò thì có thể chuyển qua canh rong biển. Nhờ vào hàm lượng khoáng chất dồi dào: canxi, sắt, kẽm, magie, itot, vitamin A, B2, C, E,…, bổ sung các món ăn có rong biển giúp mẹ có sữa nhanh và nhiều.

Rong biển không chỉ giúp lợi sữa mà còn bổ máu, tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện hệ tiêu hóa, giàu chất chống oxy hóa, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, làm đẹp da và giúp các mẹ mau về dáng.

11. Cá chép

Cá chép không chỉ là món ăn thơm ngon mà còn đầy bổ dưỡng. Thịt cá chép ngọt, dai, lại giàu protein. Ăn cá chép có thể giúp thải độc, kích thích tử cung co bóp nhằm đẩy bớt lượng sản dịch ra bên ngoài. Đặc biệt, cá chép còn có công dụng lợi sữa, kích thích tiết sữa ở các bà mẹ bị mất sữa, tắc sữa.

Các món ăn có thể chế biến từ cá chép: cháo cá chép, canh cá chép, cá chép sốt cà chua,…

12. Gạo lứt

Gạo lứt thường có mặt trong chế độ ăn kiêng, ăn healthy bởi đây là thực phẩm lành mạnh, không chỉ tốt cho tim mạch mà còn rất hữu ích để kích thích tuyến sữa. Gạo lứt có thành phần gồm nhiều vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B5, B6,… cùng nhiều nguyên tố vi lượng như natri, magie,… Chính nhờ vậy mà gạo lứt được xem như thực phẩm lợi sữa lại có thể giúp các mẹ sớm trở về thân hình cân đối và có làn da sáng mịn.

13. Rau ngót

Rau ngót có thành phần dinh dưỡng đa dạng, bao gồm protein, canxi, photpho, sắt, vitamin A, B, C,… giúp mẹ sau sinh về sữa nhanh hơn. Ngoài ra, ăn rau ngót cũng làm sạch nhanh sản dịch, ngừa sót nhau thai, phòng ngừa viêm nhiễm cho phụ nữ sau sinh.

Rau ngót có thể luộc, nấu canh tôm, canh thịt hoặc xay rau ngót rồi ép lấy nước uống.

14. Quả hồng xiêm

Trong 100g hồng xiêm có chứa 83 calo, 78g nước, 0,44g protein, 1.1g chất béo, 1.4g chất xơ cùng với vitamin A, B2, B3, B5, B6, C và các khoáng chất như selen, folate, sắt, kali, natri, photpho, kẽm,… Các mẹ đang cho con bú có thể ăn 1-2 quả hồng xiêm chín mỗi ngày để có thể bổ sung dinh dưỡng, kích thích sản xuất sữa, giúp sữa thơm mát hơn. Ngoài ra, hồng xiêm cũng giúp phòng ngừa tình trạng táo bón, nhiễm nhuẩn hoặc trầm cảm trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ khá tốt.

15. Quả sung

Quả sung có chứa vitamin A, C, E, K; các khoáng chất canxi, đồng, sắt, magie, kẽm,… cùng với một số hoạt chất như thiamin, riboflavin, pyridoxin, lutein-zeaxanthin, carene ß,… Nhờ vào hàm lượng dinh dưỡng dồi dào, sung có thể giúp lợi sữa cho các bà mẹ sau sinh.

Theo Đông y, quả sung có vị ngọt, tính bình, nhuận tràng, ích sữa. Các mẹ có thể dùng sung để chế biến thành các món kho, gỏi, om,…

Cách ăn uống để có nhiều sữa hơn?

Bên cạnh chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, mẹ phải ăn theo chế độ khoa học, hợp lý mới đảm bảo gọi được nhiều sữa về cho con. Dưới đây là những lưu ý trong ăn uống mẹ phải nhớ khi cho con bú.

1. Cân đối các chất dinh dưỡng trong khẩu phần ăn

Trong bữa ăn hàng ngày cần phải có đủ và cân bằng 4 nhóm chất chính là chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin và khoáng chất. Trong đó, cần đa dạng các thực phẩm trong khẩu phần ăn và đặc biệt tăng cường nhóm vitamin và khoáng chất.

Việc đảm bảo ăn uống đầy đủ và cân bằng các dưỡng chất không chỉ giúp cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể mà còn giúp mẹ nhanh chóng hồi phục sức khỏe sau sinh, từ đó tăng chất và lượng sữa cho con bú.

2. Ăn nhiều bữa trong ngày

Bên cạnh 3 bữa chính, mẹ nên bổ sung thêm 2 bữa phụ trong ngày. Việc phân chia nhiều bữa ăn cũng là một phần quan trọng của chế độ dinh dưỡng khoa học mẹ cần chú ý.

Lợi ích của việc phân chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày sẽ giúp mẹ cùng lúc không phải nạp quá nhiều thức ăn vào cơ thể để cơ thể có thể hấp thu tối đa lượng chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Khi mẹ được cung cấp năng lượng thường xuyên sẽ giúp cho cả mẹ lẫn con nhằm duy trì mọi hoạt động và sự phát triển.

Lưu ý, mẹ không nên cố ăn uống thật nhiều để có nhiều sữa, vì có thể gây rối loạn chức năng đường ruột của người mẹ và thậm chí gây táo bón ở trẻ.

3. Lựa chọn cách chế biến hợp lý

Dinh dưỡng khoa học, hợp lý còn là cách chế biến món ăn phù hợp. Để cơ thể dễ hấp thu dưỡng chất và phòng tránh được nguy cơ béo phì, những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mẹ và bé, mẹ nên chế biến món ăn bằng cách luộc, hấp. Đồng thời mẹ cần hạn chế tối đa việc ăn các món sống hoặc các món nướng, chiên xào nhiều dầu mỡ.

Lưu ý để mẹ có nhiều sữa cho con bú

• Không bỏ bữa.
• Ăn trước khi cho con bú để kích thích sữa.
• Không kiêng khem quá đà. Hãy ăn phong phú, chọn những thực phẩm tốt cho sức khỏe, đặc biệt hãy ăn những món mà mẹ yêu thích, điều này vừa giúp bồi bổ sức khỏe, vừa giúp tinh thần mẹ thoải mái và từ đó tạo sữa tốt hơn.
• Không bắt buộc phải là móng giò, móng dê… mà chỉ cần bữa ăn phong phú và đủ chất. Mỡ từ động vật khiến mẹ dễ thừa cân, dễ tắc tia sữa, tăng hàm lượng chất béo không tốt trong sữa mẹ.
• Chọn nguồn thực phẩm an toàn, thực phẩm sạch để đảm bảo nguồn sữa mẹ tốt cho em bé sau sinh. Không ăn những thực phẩm lạ, gây dị ứng, rối loạn tiêu hóa, gây ảnh hưởng chất lượng, số lượng số mẹ.
• Không nên ăn tỏi, hành tây nhiều vì gây cho sữa có mùi lạ, em bé từ chối không bú. Không nên ăn tiêu nóng, ớt cay.
• Uống đủ nước trong ngày để đảm bảo không thiếu nước cho việc tiết sữa. Tuy nhiên uống quá nhiều nước cũng không cần thiết, chỉ cần uống đủ.
• Uống bổ sung thêm nước trái cây như cam, xoài, dưa hấu… Trong đó nước cam quýt cung cấp sức đề kháng và làm bền vững thành mạch máu, vết thương cũng mau lành.
• Một số bé nhạy cảm với đạm sữa bò và loại đạm này có thể qua sữa mẹ. Nhiều mẹ tin rằng uống sữa để có nhiều sữa nhưng điều này không đúng. Nguồn dinh dưỡng từ sữa có thể được lấy từ các loại thực phẩm khác, không cứ nhất thiết phải uống sữa. Chính vì vậy, nếu mẹ có thể uống sữa là tốt nhưng không uống được thì cũng không sao.
• Để tiết nhiều sữa thì nên ăn ấm, ăn nóng như cháo nóng, nước cam nóng, nước nóng.
• Điều quan trọng nên nhớ là chế độ dinh dưỡng tốt không đủ làm tăng lượng sữa, muốn tăng và duy trì sữa, mẹ phải cho bú/hút sữa thường xuyên và tránh lo lắng, căng thẳng.

Kết luận

Bà bầu cho con bú/sau sinh thật ra chưa hồi phục hoàn toàn về mặt sức khỏe. Ngay cả khẩu phần ăn dù có ăn bồi dưỡng thì nhiều chất dinh dưỡng cũng rất khó đáp ứng nhu cầu nguyến khị. Theo khảo sát thì nhiều khẩu phần của bà mẹ chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu khuyến nghị các chất dinh dưỡng như sắt, như kẽm, canxi, vitamin D, vitamin A, và đặc biệt là chất béo omega 3 chưa được chú ý nhiều. Vì vậy, các mẹ nên bổ sung thuốc bổ cho bà bầu ít nhất là ba tháng sau sinh, để đảm bảo những vi chất dinh dưỡng được đưa vào sữa mẹ. Sau 3 tháng và kéo dài đến tận khi cai sữa, có thể uống cách ngày cũng giúp bà mẹ duy trì đủ chất dinh dưỡng trong sữa cho con, giúp trẻ tăng cân tốt, chất lượng sữa mẹ được đảm bảo được tốt hơn.

PM PROCARE được bào chế đặc biệt đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng tăng lên trong giai đoạn chuẩn bị mang thai – mang thai và cho con bú. PM PROCARE chứa acid béo Omega 3 (DHA, EPA), acid folic, sắt cùng nhiều dưỡng chất thiết yếu khác giúp mẹ khỏe và bé có khởi đầu hoàn hảo. PM PROCARE – Sản phẩm của MaxBiocare ( Úc ) lưu hành dưới dạng thuốc & được nhập khẩu chính ngạch, phân phối tại Việt Nam từ năm 2002.

Sữa mẹ có vai trò vô cùng quan trọng với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, nhất là những năm tháng đầu đời. Do đó vấn đề ăn gì để nhiều sữa, thực phẩm lợi sữa nào tốt cho mẹ và bé, làm gì để có nhiều sữa hơn… là những kiến thức rất cần thiết. Hy vọng qua bài viết ăn gì để có nhiều sữa này, các mẹ sẽ có thêm kiến thức về chế độ dinh dưỡng thời kỳ cho con bú để đảm bảo sức khỏe tối ưu cho cả mẹ và bé.

Bài viết có tham khảo nội dung bài phỏng vấn từ Pgs.Ts Nguyễn Thị Lâm

Theo The National Center for Biotechnology Information

Nguồn:

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2621042/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22910528/

Xem thêm:

• DHA – Những thông tin mẹ bầu cần biết
• Tại sao phụ nữ mang thai cần bổ sung đồng thời cả DHA và EPA?
• Bổ sung Omega 3 (DHA, EPA) cho bà bầu thế nào ?
• Omega 3 có tác dụng gì
• Sự thật về tác dụng của Omega 3 6 9 đối với bà bầu

Thời điểm nào là dễ thụ thai nhất ?

Thời điểm dễ thụ thai nhất chính là thời gian rụng trứng của người phụ nữ. Thời gian rụng trứng là thời gian “màu mỡ” nhất trong tháng, giúp việc mang thai được dễ dàng. Lý do là tinh trùng có thể tồn tại trong tử cung người phụ nữ từ hai đến ba ngày nhưng trứng chỉ sống khoảng 12 đến 24 giờ. Vì vậy việc xác định thời gian rụng trứng vô cùng quan trọng trong quá trình thụ thai. Nếu bạn có thể thu hẹp chính xác số ngày màu mỡ nhất trong tháng – thời gian rụng trứng – là những ngày nào, bạn có thể tăng cường hoạt động tình dục vào những ngày này và tăng khả năng thụ thai.

Thời gian rụng trứng phụ thuộc chủ yếu vào chu kỳ của kinh nguyệt. Độ dài ngắn của chu kỳ kinh nguyệt ở mỗi người một khác, một số người không thể biết chính xác chu kỳ của họ là bao nhiêu vì kinh nguyệt không đều. Ngoài ra, thời gian rụng trứng còn chịu tác động của nhiều yếu tố khác như: sức khỏe, môi trường sống biến đổi, tâm lý, tác dụng của thuốc, hóa chất,… Chính vì vậy, các phương pháp xác định thời gian rụng trứng thường cho kết quả ở mức tương đối chứ không hoàn toàn chính xác. Kể cả khi đã xác định được ngày rụng trứng chính xác thì bạn cũng nên giao hợp từ một đến hai ngày trước khi rụng trứng và duy trì nhịp độ đó cho đến ngày rụng trứng. Khi đó một nguồn tinh trùng khỏe đã vào trong ống dẫn trừng chờ sẵn trứng rụng và diễn ra quá trình thụ tinh.

Ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt được gọi là ngày thứ nhất của chu kỳ. Ngày thứ hai của kỳ kinh nguyệt được gọi là ngày thứ hai của chu kỳ, và cứ đếm tiếp tục như thế cho đến ngày có kinh nguyệt tiếp theo. Đối với một chu kỳ kinh nguyệt bình thường, trứng rụng thường vào khoảng ngày thứ 14 trước kỳ nguyệt san tiếp theo. Nhiều bạn hiểu sai về thời gian rụng trứng là giữa chu kỳ, nếu bạn có chu kỳ 28 ngày thì luật này vô tình đúng, tuy nhiên nếu chu kỳ kinh nguyệt là 30 ngày, 35 ngày, 40 ngày… thì bạn sẽ bị chệch thời gian rụng trứng khá xa. Theo đó bạn cần phải tính toán đúng ngày rụng trứng dựa trên chu kỳ kinh nguyệt của chính mình, có thể kết hợp với các biện pháp giúp xác định ngày rụng trứng khác để tăng độ chính xác.

Làm thế nào để tính thời gian rụng trứng của người phụ nữ ?

Tính ngày rụng trứng dựa vào chu kỳ kinh nguyệt: Nếu bạn có chu kỳ kinh đều đặn, bạn sẽ tính được khi nào chu kỳ kinh tới bắt đầu. Từ ngày đó, bạn hãy tính ngược lại 14 ngày – đó là ngày có nhiều khả năng rụng trứng nhất. Ví dụ, nếu bạn có chu kỳ 28 ngày sẽ có khả năng rụng trứng vào ngày 14 của chu kỳ; nếu chu kỳ của bạn là 32 ngày thì ngày thứ 18 của chu kỳ kinh nguyệt có khả năng cao là ngày rụng trứng.

Tính ngày rụng trứng dựa vào chất nhớt cổ tử cung: Ngay trước khi rụng trứng, chất nhớt cổ tử cung tiết ra nhiều, trong, lỏng, có độ sánh giống như thạch. Để kiểm tra, bạn hãy luồn ngón tay vào âm đạo rồi nhẹ nhàng rút ngón tay ra. Nếu chất nhớt trong, lỏng và dính keo, có thể kéo ra giữa hai đầu ngón tay mà không đứt thì khả năng cao bạn đang trong ngày rụng trứng. Thời điểm dễ mang thai nhất là trong vòng 24 – 36 tiếng vào ngày rụng trứng.

Tính ngày rụng trứng dựa vào đo thân nhiệt cơ bản: Bạn hãy đo nhiệt độ của cơ thể  vào mỗi buổi sáng khi bạn vừa thức dậy, trước khi ra khỏi giường, chưa ăn uống gì cả. Thông thường thân nhiệt cơ bản sẽ sụt xuống ngay trước khi trứng rụng và sau đó tăng lên cao sau 12-24h sau khi rụng trứng.

Tính ngày rụng trứng dựa vào que thử rụng trứng: Que thử rụng trứng sẽ đo lượng hormon LH của cơ thể. Thông thường, hàm lượng LH trong cơ thể rất thấp nhưng nó tăng cao đột ngột trước khi rụng trứng. Nếu kết quả lượng LH tăng cao, nghĩa là bạn sẽ rụng trứng trong vòng 12-24h tới.

Tính ngày rụng trứng dựa vào kỹ thuật soi trứng: Các bác sĩ và máy móc hiện đại sẽ giúp bạn phát hiện ra thời gian rụng trứng bằng kỹ thuật soi trứng.

Ngoài ra bạn cũng có thể quan sát các dấu hiệu của cơ thể báo hiệu thời điểm rụng trứng như: đau bụng nhẹ hoặc đau bụng dưới, tăng ham muốn tình dục.

☛ Xem thêm: Các cách tính ngày rụng trứng

Thời gian thụ thai là bao nhiêu ngày?

Nếu bạn chưa tìm hiểu về thời gian rụng trứng của người phụ nữ, bạn có thể nghĩ rằng thời điểm thụ thai có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong tháng. Nhưng thực tế, hầu hết phụ nữ chỉ có thể thụ thai vài ngày trong mỗi tháng.

Quá trình thụ thai xảy ra theo tiến trình như sau: Sau khi phóng tinh, có đến 300 – 500 triệu tinh trùng vào trong âm đạo, bơi tới tử cung và vào ống dẫn trứng. Trong quá trình này, tinh trùng sẽ rơi rụng dần. Thời gian để tinh trùng đi đến gặp trứng là từ 45 phút đến 12 tiếng. Nếu chưa gặp trứng, tinh trùng sẽ sống tối đa 72 giờ. Trong một số trường hợp nếu tinh trùng khỏe mạnh, thời gian sống tối đa có thể lên đến 5 ngày. Nếu trứng rụng mà chưa gặp được tinh trùng, trứng có thể chờ tiếp từ 12 đến 24 giờ và chế sau đó nếu không được thụ tinh.

Tới khi tinh trùng gặp được trứng, chúng tiết một chất làm mềm vỏ trứng để chui vào bên trong noãn. Sau khi một tinh trùng đầu tiên chui được vào, trứng tiết ra một chất làm cứng lại vỏ để ngăn không cho các tinh trùng khác chui vào. 12 giờ tiếp theo thì trứng và tinh trùng diễn ra quá trình thụ tinh tạo hợp tử.

Sau khi thụ tinh 3 đến 4 ngày, trứng di chuyển ra khỏi ống dẫn trứng vào tử cung, tìm nơi làm tổ. Trong quá trình di chuyển, hợp tử liên tục phân bào, phát triển thành phôi nang. Khi tới được buồng tử cung, phôi nang hình thành xong. Quá trình này có thể mất vài ngày cũng có khi là tới một tuần.

Khi tới được tử cung, phôi nang sẽ bám vào thành tử cung làm tổ, kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Như vậy thời gian thụ thai sẽ từ 13 đến 14 ngày.

Ví dụ thời điểm rụng trứng của bạn là vào ngày 15 của tháng. Vì trứng có thể chờ để thụ tinh trong vòng 12 đến 24 giờ, bạn sẽ có tổng cộng hai ngày 15 và 16 để cho trứng được thụ thai. Tuy nhiên, thời gian dễ mang thai nhất của bạn được tính bắt đầu từ 3 trước đó. Bởi vì tinh trùng có thể tồn tại trong cơ thể đến 3 ngày, vậy bạn có thể tăng cường hoạt động tình dục sớm nhất là ngày 12 của tháng.

Nếu bạn không chắc chắn ngày rụng trứng, hãy quan hệ mỗi ngày, hoặc mỗi ngày trong tuần thứ hai và thứ ba của chu kỳ. Bằng cách đó sẽ giúp bạn đảm bảo luôn có tinh trùng khỏe mạnh chờ sẵn.

Thời điểm dễ thụ thai nhất trong ngày là khi nào ?

Cực khoái là điều tuyệt vời trong việc thỏa mãn tình dục. Một số ý kiến cho rằng cực khoái thúc đẩy sự thụ thai bằng cách thu hút thêm tinh trùng vào âm đạo và tử cung. Vì vậy, quan điểm này cho rằng nên quan hệ vào lúc thoải mái nhất trong ngày để có thể đẩy mức cực khoái đến cao trào, đó chính là lúc việc thụ thai được dễ dàng nhất. Nhưng lý thuyết này cũng chưa đủ bằng chứng khoa học để chứng minh.

Làm thế nào dễ thụ thai nhất?

Bên cạnh việc xác định thời điểm dễ thụ thai nhất, bạn cũng nên áp dụng các cách bổ sung để giúp việc thụ thai được dễ dàng hơn, ví dụ như:

1. Khám tiền sản trước khi mang thai: Việc thăm khám giúp bạn xác định cả hai vợ chồng đã có đủ điều kiện để mang thai hay chưa? Cần điều chỉnh gì? Bổ sung thêm chất gì hay chú ý gì không? Có bệnh gì cần điều trị không?…

☛ Tìm hiểu chi tiết: Khám tiền sản trước khi mang thai cần chuẩn bị gì?

2. Ăn uống bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cả vợ và chồng: Thực phẩm hỗ trợ lớn cho khả năng sinh sản. Có một số thực phẩm đã được công nhận là có ảnh hưởng tích cực tới khả năng sinh sản của nam giới. Chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất cũng giúp tạo ra trứng và tinh trùng khỏe mạnh, gia tăng tỷ lệ đậu thai và một em bé khỏe mạnh sau này.

Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng, có nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sinh sản mà cơ thể thường thiếu nếu chỉ bổ sung qua thực phẩm hàng ngày như: Omega 3 (DHA, EPA) acid folic, sắt, kẽm, Vitamin C, E, canxi, i ốt … Vì vậy, ngoài tăng cường chất lượng bữa ăn thì vợ và chồng có thể sử dụng thêm thuốc bổ tổng hợp mỗi ngày để cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng cường khả năng thụ thai.

3. Thực hiện lối sống lành mạnh: tập thể dục đều đặn, thư giãn tránh căng thẳng, khơi lại bầu không khí lãng mạn là những việc cần thiết cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, tạo một khởi đầu tốt để tăng khả năng sinh sản.

4. Từ bỏ thói quen có hại cho sức khỏe sinh sản: thuốc lá, chất kích thích như thuốc phiện, thuốc lắc, cần sa, cocain, rượu bia… làm giảm testosterone, giảm sinh tinh trùng, giảm khả năng di chuyển tinh trùng do đó giảm khả năng thụ tinh.

5. Tư thế quan hệ tốt: người đàn ông nằm trên người phụ nữ khi quan hệ là tư thế tốt để thụ thai. Tư thế này giúp cho tinh trùng được đi sâu vào gần cổ tử cung hơn. Bạn có thể đặt một chiếc gối mỏng dưới mông người phụ nữ trước khi xuất tinh, và giữ như vậy, nghỉ ngơi thư giãn sau quan hệ ít nhất 30 phút để tăng tỷ lệ tinh trùng tới vòi trứng thụ thai.

Theo Procarevn.vn

Thực đơn sau sinh cần chú ý những gì?

Chú trọng về chế độ ăn uống sau sinh cũng quan trọng không kém so với thời kỳ mang thai, bởi giai đoạn này mẹ không chỉ cần hồi phục sức khỏe sau cuộc vượt cạn mà còn phải đảm bảo cả về chất và lượng sữa cho con bú để phát triển toàn diện.

Vì vậy mẹ sau sinh cần một chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dưỡng chất. Vậy xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh nhiều sữa cần lưu ý gì?

Đầu tiên, để đảm bảo có đủ sữa và duy trì nguồn sữa cho con bú, phụ nữ sau sinh không những cần chú ý duy trì một chế độ ăn uống đủ chất mà còn phải nghỉ ngơi đủ. Trong đó, ăn uống tốt rất cần thiết, mẹ cần bổ sung vào thực đơn hàng ngày đủ 4 nhóm dưỡng chất quan trọng bao gồm:

Thực đơn sau sinh của mẹ cần đa dạng về dinh dưỡng

• Chất đạm trong các loại thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu…
• Tinh bột trong cơm, bún, phở, bánh mì, ngũ cốc nguyên hạt
• Chất béo trong dầu, mỡ, bơ
• Vitamin và khoáng chất trong các loại rau xanh, trái cây tươi, các loại củ quả màu xanh, màu đỏ

Thứ hai, chia thành nhiều bữa trong ngày: nếu như trước đây mẹ chỉ có thể ăn 3 bữa một ngày thì bây giờ nên ăn 5 bữa, chia nhỏ lượng thức ăn, phối hợp nhiều loại thức ăn để đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể. Mẹ nên sử dụng các loại thực phẩm tươi mới, không ăn quá nhiều một loại và đặc biệt tăng cường rau xanh, trái cây tươi để bổ sung vi chất cho cơ thể.

Thứ ba, các mẹ cần uống đủ nước để các hoạt động trao đổi chất trong cơ thể diễn ra tốt hơn, giúp duy trì ổn định nguồn sữa mẹ và ngăn ngừa tình trạng táo bón. Mỗi ngày cần uống từ 2-3 lít nước, có thể uống thêm sữa và nước hoa quả.

Thứ tư là cần phối hợp thức ăn tinh và thô một cách hợp lý, cụ thể:

• Trong 1 – 2 ngày đầu sau khi sinh, tốt nhất mẹ nên ăn các loại thức ăn nhẹ, dễ tiêu như: cháo, mì, trứng gà là chính. Không nên ăn thức ăn có nhiều mỡ như: chân giò, thịt gà. Cùng với sự hồi phục của khả năng tiêu hoá có thể ăn những thức ăn giàu năng lượng và dinh dưỡng: canh gà, canh xương….
• Đối với những bà mẹ bị rách tầng sinh môn và phải khâu, nên ăn thức ăn ít chất bã. Những bà mẹ phải mổ đẻ, sau khi mổ, công năng đường ruột đã hồi phục (khoảng 24 tiếng sau mổ) có thể áp dụng chế độ ăn từ lỏng đến đặc dần. Sau khi người mẹ có thể tự đi đại tiện được, có thể ăn chế độ bình thường.

Thứ năm, mẹ không nên kiêng cữ quá nhưng cũng phải tránh đồ ăn sống, nhiều mỡ, cay, có tính kích thích, giảm tiết sữa. Trong thời gian cho con bú, rượu, hút thuốc phải kiêng tuyệt đối. Một số bà mẹ có tiền sử cao huyết áp trong thời kỳ mang thai cần phải ăn hạn chế muối.

Danh sách những món ăn nhiều sữa cho mẹ sau sinh

Nhiều người cho rằng, mẹ sau sinh có nhiều hay ít sữa cho con bú là do cơ địa. Tuy nhiên, nếu mẹ thực hiện chế độ ăn uống, nghỉ ngơi phù hợp, đặc biệt tăng cường bổ sung những món ăn lợi sữa trong thực đơn ăn uống sau sinh có thể cải thiện cả chất lẫn lượng sữa.

Dưới đây là danh sách các món ăn lợi sữa như rau, món canh, món cháo, thức uống…mẹ có thể tham khảo để kích thích quá trình tiết sữa của cơ thể cũng như duy trì ổn định nguồn sữa cho con bú:

Món canh lợi sữa cho phụ nữ sau sinh:

• Chân giò nấu đu đủ xanh
• Canh đu đủ thịt thăn
• Canh mọc nấu rau củ thập cẩm
• Canh thì là nấu thịt thăn băm nhỏ
• Canh khoai tây cà rốt, xương
• Canh bí xanh, sườn
• Canh bí đỏ, đậu xanh, sườn
• Canh rau ngót, thịt nạc
• Canh đậu đỏ, hạt sen, mộc nhĩ, móng giò
• Canh hoa thiên lý,  thịt nạc
• Canh trứng, đậu phụ
• Canh xương, ngô, nước cơm rượu (lợi sữa). Sau khi ăn nên uống nước gừng
• Canh rau dền
• Canh ngải cứu nấu gà
• Canh mọc, hạt sen, nấm
• Canh hoa chuối nấu thịt thăn băm
• Canh đỗ đen nấu móng giò

Những món rau lợi sữa cho mẹ sau sinh: rau lang luộc, su su luộc, bầu luộc, mướp luộc, mướp xào thịt bò, đậu đũa luộc+hành, rau lang luộc, rau dền luộc, rau ngót, cải bó xôi, thì là…

Món mặn lợi sữa:

• Thịt nạc rim nghệ, gừng
• Thịt chân giò rim gừng
• Thịt lợn nạc kho tàu
• Gà ác tần thuốc bắc(ăn tối đa 2 con/ tuần, gần 2,3 lạng/con)
• Gà rang nghệ, gừng
• Đuôi bò hầm thuốc bắc
• Đậu phụ kho thịt
• Đậu phụ rán
• Tôm nõn rang thịt+gừng
• Cá diếc kho gừng
• Cá chép hấp thì là, hành
• Cá quả kho tộ
• Tôm nõn rim

Các món cháo lợi sữa:

• Cháo lươn, nước gừng
• Cháo thịt lợn xay
• Cháo thịt bò băm
• Cháo gà
• Cháo trứng

Các loại quả: chuối sứ (chín) hấp trong nồi cơm (đã sôi cạn nước), na, hồng xiêm, nho, nhãn , thanh long, bơ, mãng cầu.

Nước uống cho mẹ sau sinh:

• Nước cam
• Nước táo
• Nước ngó sen
• Nứơc gạo rang và đậu đỏ
• Nước đậu đen
• Nước chè vằng
• Nước Vối
• Rau má
• Sữa ông thọ nóng
• Sữa đậu nành
• Sinh tố rau ngót

Các món ăn tráng miệng:

• Chè hạt sen, chè đỗ đen/đỗ xanh, chè ngô
• Chè mè đen

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Mẹ ăn gì để nhiều sữa? Top 15 thực phẩm lợi sữa cho mẹ

Gợi ý thực đơn cho mẹ sau sinh nhiều sữa

Thực đơn cho mẹ sau sinh nhiều sữa: Mẹ cần tránh ăn gì?

Bên cạnh các món ăn lợi sữa, khi xây dựng thực đơn mẹ nên lưu ý tránh các thực phẩm và đồ uống gây mất sữa, hạn chế sự tiết sữa như:

• Các loại rau: lá lốt, măng, bắp cải, rau bạc hà, rau mùi tây
• Thức uống chứa cồn và caffeine: Nhóm đồ uống này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Đặc biệt, caffeine mà mẹ tiêu thụ sẽ chuyển vào sữa mẹ làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé, khiến bé trằn trọc, khó ngủ, quấy khóc.
• Cá chứa hàm lượng thủy ngân cao (cá kiếm, cá thu…): Nhóm cá này được chuyên gia khuyến cáo mẹ không nên bổ sung ngay từ giai đoạn mang thai, sau khi sinh mẹ cũng cần tránh để đảm bảo chất lượng sữa cho bé.
• Thức ăn ôi thui, đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ và gia vị: Mẹ cần ăn chín, uống sôi, tránh các loại thức ăn nghi ngờ ôi thiu vì dễ gây ngộ độc, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của bé.

Các món ăn trên mẹ có thể thay đổi hàng ngày, hoặc có thể sáng tạo dựa trên các món ăn mình ưa thích để tạo cho mình những thực đơn phù hợp và thay đổi linh hoạt theo từng ngày. Nhưng mẹ cũng cần chú ý phải kiêng kỵ các thực phẩm khiến lượng sữa của bạn sụt giảm và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa non nớt của con. Đồng thời, mẹ nên bổ sung thêm vitamin tổng hợp ít nhất sau 6 tháng sau sinh để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể khỏe mạnh, mau phục hồi và tăng cường chất lượng sữa cho con bú.

☛ Tham khảo thêm tại: Hướng dẫn bổ sung vitamin tổng hợp cho phụ nữ sau sinh từ chuyên gia y tế

Vậy, thuốc canxi cho bà bầu khi nào bổ sung là tốt nhất? Từ tháng nào đến tháng nào? Uống trong thời gian bao lâu? Và cần bổ sung bao nhiêu là đủ? Tiêu chí chọn lựa thuốc canxi phù hợp nhất… Tất cả các thắc mắc về trên sẽ được giải đáp qua bài viết dưới đây, mời các bạn tham khảo.

1. Bổ sung canxi cho bà bầu từ tháng thứ mấy?

Thực tế thì nhu cầu bổ sung canxi cho bà bầu cần thiết cho cả quá trình mang thai, từ lúc bắt đầu hình thành cho đến khi sinh nở. Vì vậy, bà bầu cần phải bổ sung canxi đầy đủ ngay từ khi bắt đầu mang thai đến hết thai kỳ để thai nhi phát triển tốt nhất hoặc đến khi sinh con được 6 tháng nếu có điều kiện. Tuy nhiên, nhu cầu canxi ở mỗi giai đoạn không giống nhau, mẹ nên lưu ý để bổ sung Canxi phù hợp cho mỗi giai đoạn.

Nếu bổ sung chế độ dinh dưỡng thiếu canxi thì thai nhi sẽ lấy canxi trực tiếp từ xương của người mẹ. Làm tăng nguy cơ loãng xương cho mẹ sau này; đồng thời thiếu canxi khiến trẻ còi xương, chậm lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của mẹ và con.

➤ Tham khảo thêm: Tại sao bạn cần bổ sung canxi khi mang thai

2. Bà bầu nên uống Canxi thời gian nào là tốt nhất?

Khi uống Canxi, bà bầu cần lưu ý một số điểm quan trọng sau :

• Thời điểm uống Canxi tốt nhất là sau bữa sáng khi cơ thể có nhiều cơ hội tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc bữa trưa khoảng 1 giờ đồng hồ để canxi có đủ thời gian chuyển vào đích là khung xương. Hạn chế uống canxi vào buổi tối, ít hoạt động sẽ dẫn tới sỏi thận hoặc cặn thận.
• Để canxi hấp thu tốt hơn, mẹ nên uống canxi kết hợp với Vitamin D và Mg.
• Chỉ nên uống tối đa 500mg canxi nguyên tố/lần bởi thực tế là khả năng hấp thu canxi của cơ thể càng giảm khi hàm lượng canxi bổ sung mỗi lần càng cao. Và cơ thể chúng ta hấp thu tốt khi ở liều <500mg canxi nguyên tố/lần mà thôi. Có thể chia nhỏ lượng canxi cần bổ sung trong ngày thành nhiều lần để tăng cường hấp thu.
• Canxi bổ sung với liều >300mg canxi nguyên tố/lần làm cản trở hấp thu sắt, Kẽm. Vì vậy, không nên uống canxi cùng thời điểm với uống bổ sung sắt, kẽm hay thuốc bổ tổng hợp. Nên uống cách xa tối thiểu 2h để thuốc được hấp thu tốt nhất.

3. Lượng Canxi trong một ngày cho bà bầu là bao nhiêu?

Nhu cầu canxi ở mỗi giai đoạn thai kỳ là khác nhau, hơn nữa thực phẩm đã cung cấp một lượng canxi đáng kể. Chinh vì vậy, cần bổ sung bao nhiêu canxi phụ thuộc vào tình hình sức khỏe thai kỳ thực tế và lượng canxi mà chế độ ăn hàng ngày đã cung cấp:

• Nhu cầu Canxi 3 tháng đầu thai kỳ (tháng 1, 2, 3): 800-1000mg/ngày (các tuần: 1-> tuần thứ 14)
• Nhu cầu Canxi 3 tháng đầu giữa thai kỳ (tháng thứ 4, 5, 6): 1000-1200mg/ngày (tuần: 15-> đến tuần  28)
• Nhu cầu Canxi cho 3 tháng cuối thai kỳ (tháng 7, 8, 9): 1200-1500mg/ngày (tuần: 29-> tuần 40)

Một chế độ ăn thông thường cung cấp trung bình khoảng 500-600mg canxi nguyên tố/ngày. Như vậy, ở những ngày đầu mang thai, nếu có chế độ ăn tốt thậm chí bạn có thể chưa cần bổ sung thêm canxi từ thuốc hoặc chỉ chọn thuốc bổ sung canxi có hàm lượng khoảng 200-300mg canxi nguyên tố/ngày mà thôi.

Thai nhi càng lớn thì nhu cầu canxi càng tăng cao. Tùy thuộc vào lượng canxi chế độ ăn hàng ngày đã cung cấp mà bạn tính toán liều lượng bổ sung canxi từ thuốc phù hợp. Thông thường, với nhu cầu tăng cao ở những tháng cuối thai kỳ thì mẹ bầu cần bổ sung từ 500-1000mg canxi nguyên tố từ thuốc/ngày. Lưu ý, lượng canxi tổng bổ sung vào cơ thể không quá 2.500 mg mỗi ngày

Khi bổ sung Canxi, mẹ bầu phải quan tâm đến tổng lượng Canxi cần trong ngày ở từng giai đoạn thai kỳ. Có thể không cần chính xác tuyệt đối vì canxi dư thừa vừa phải không thường xuyên cũng có thể đào thải ra ngoài qua đường tiết niệu. Tuy nhiên khi dùng canxi ở liều cao, kéo dài có thể làm gia tăng tác dụng phụ như: táo bón, đầy bụng, giảm hấp thu các chất khoáng khác (như sắt, kẽm, Mg, I- ốt,…), tăng nguy cơ sỏi thận…

Dùng canxi ở liều cao, kéo dài có thể làm gia tăng táo bón, đầy bụng, sỏi thận, giảm hấp thu sắt, kẽm, Mg, I- ốt,…

Thực phẩm là nguồn cung cấp canxi dồi dào. Các thực phẩm giàu canxi có thể kể tới như: tôm, tép, cua, cá, sữa và các chế phẩm từ sữa… Ngay cả trong nước lọc cũng chứa tới 135 mg Canxi / 1 lít, mỗi ngày bạn uống tới >1,5 lít; nước khoáng đóng chai có chứa trung bình 208 mg Canxi / 1 lít… Cơ thể chúng ta cũng hấp thu canxi từ thức ăn tốt hơn canxi từ thuốc.

Chính vì vậy, điều cần làm đầu tiên là tăng cường bổ sung canxi từ bữa ăn hàng ngày. Chỉ khi nào thực phẩm không cung cấp đủ nhu cầu thì mới bổ sung canxi từ sản phẩm bổ sung chuyên biệt bên ngoài. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với phụ nữ mang thai, bởi cung cấp canxi từ thực phẩm tức là bạn đã bổ sung thêm nhiều dưỡng chất quan trọng khác cho thai kỳ, đồng thời giúp giảm lượng canxi cần bổ sung thêm từ thuốc, do đó hạn chế các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra.

4. Thực phẩm bổ sung canxi cho bà bầu

Mẹ bầu nên bổ sung canxi bằng cách sử dụng các thực phẩm dưới đây trong thực đơn hàng ngày như:

• Sữa và các sản phẩm từ sữa (sữa bò, sữa dê, pho mát, sữa chua…): Uống sữa là một trong những cách bổ sung canxi tốt nhất cho cơ thể. Nếu bà bầu sợ béo thì có thể chọn sữa tách béo bởi sữa không béo còn chứa nhiều canxi hơn 2% so với sữa nguyên chất béo. Nếu bạn không uống được sữa có thể thay thế bằng sữa chua, phô mai, bơ, kem.. cũng là nguồn bổ sung canxi tốt.
• Rau xanh (rau bina, rau cần…): Những loại rau lá xanh như cải xoăn, rau diếp, bông cải xanh, bắp cải… cũng có chứa lượng canxi  tương đối cao. Tuy nhiên canxi trong rau xanh không dễ dàng hấp thu như trong sữa nếu rau xanh có chứa hóa chất gọi là oxalat.
• Thủy hải sản (tôm, tép, cua, rong biển, hải sâm, ốc, trai, cá chép cá mòi…),
• Đậu và các chế phẩm từ đậu (đậu nành, đậu phụ, đầu Hà Lan…): Xưa nay đậu nành có thể coi là loại quả rất giàu canxi, 110g đậu nành chứa tới 400 mg canxi và rất dễ hấp thu vào cơ thể hơn các loại sữa thông thường khác. Ngoài uống sữa đậu nành, bà bầu có thể dùng thêm các chế phẩm khác từ đậu nành hoặc ăn đậu nành tươi, khô để bổ sung canxi.

Ngoài ra, mẹ bầu có thể bổ sung canxi bằng cách nạp thêm vitamin D. Vitamin D không những rất quan trọng đối với sức khỏe của xương mà còn giúp hấp thụ canxi của cơ thể tốt hơn.  Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cơ thể chúng ta mất 2-4% mật độ xương trong mùa đông do thiếu vitamin D. Vì vậy mẹ hãy dành 15 phút tắm nắng mỗi ngày để giúp cơ thể xây dựng vitamin D tự nhiên, và giúp cơ thể hấp thu canxi một cách tốt nhất

➤ Xem chi tiết: Thực phẩm bổ sung canxi cho bà bầu

5. Bà bầu nên uống thuốc bổ sung canxi loại nào tốt?

Dạng Canxi uống bổ sung vào cơ thể có thể là canxi vô cơ (Canxi Phosphate, Canxi Carbonate) hay canxi hữu cơ (như Canxi Citrate, Canxi lactat, Canxi Gluconate…).

Canxi hữu cơ dễ dàng hấp thu vào cơ thể, không gây tác dụng phụ trên dạ dày, nguy cơ gây sỏi thấp, đồng thời khả năng hấp thu không bị ảnh hưởng bởi thức ăn. Chính vì vậy, dạng canxi này phù hợp cho cả các đối tượng như: cần bổ sung dài ngày (mang thai và cho con bú…), cơ địa nhạy cảm (viêm dạ dày, phụ nữ mang thai…), hấp thu kém (phụ nữ mãn kinh, người già…)

Canxi Carbonate là canxi vô cơ, có hàm lượng canxi nguyên tố cao hơn nhưng tính tan kém canxi citrat tới 7 lần. Khả năng tan chậm sẽ gây kích ứng dạ dày, đồng thời tác dụng hóa học giữa acid dạ dày và canxi carbonat sẽ khiến dạ dày sinh hơi, gây đầy bụng, óc ách, khó chịu cho người sử dụng. Do đó khi sử dụng dạng này nên uống trong bữa ăn và không nên dùng cho bệnh nhân có vấn đề với dạ dày.

Để có hệ cơ – xương khỏe mạnh không phải chỉ cần cung cấp canxi là đủ, ngoài canxi còn có vai trò quan trọng không thể thiếu của Mg, vitamin D. Hơn nữa, các nghiên cứu chỉ ra rằng Canxi hấp thu tốt hơn khi được dùng kết hợp với Mg và Vitamin D. Chính vì vậy, khi lựa chọn sản phẩm bổ sung Canxi nên chọn sản phẩm cung cấp đồng thời cả Canxi, Vitamin D và Mg.

➤ Tham khảo thêm: Mẹ bầu nên chọn canxi vô cơ hay canxi hữu cơ

6. Bà bầu uống thuốc bổ sung Canxi có tác dụng phụ không?

Một số bà bầu khi uống canxi bị đầy bụng, sinh hơi, đi ngoài, tiêu chảy hoặc táo bón… Có thể do hàm lượng canxi cao gây nên rối loạn tiêu hóa. Hiện tượng này gặp nhiều hơn ở những trường hợp bổ sung canxi vô cơ như Canxi carbonat.

Khi gặp các tác dụng phụ trên, bạn có thể thử phương án giảm canxi một phần, chia nhỏ hàm lượng canxi hoặc đổi sang uống loại canxi khác. Nếu các biểu hiện trầm trọng thì mẹ bầu nên tới bác sĩ để được thăm khám cụ thể.

Với trường hợp buồn nôn khi uống canxi thì các mẹ có thể uống làm nhiều lần, khi uống xong nên ăn tạm ngay một món gì thơm ngon để giảm bớt cảm giác khó chịu. Còn nếu bạn bị buồn nôn thường xuyên và kết hợp với một số dấu hiệu khác như táo bón, co cứng cơ, đi tiểu nhiều thì có thể là dấu hiệu của thừa Canxi; các mẹ cần xem lại lượng Canxi cung cấp vào cơ thể hàng ngày.

Canxi carbonat có ưu điểm là có nhiều sản phẩm để lựa chọn, giá thành rẻ nhưng lại gây ra các tác dụng không mong muốn cho người dùng như: kích ứng dạ dày, đầy bụng, sinh hơi, nôn nao,… Hơn nữa sự hấp thu của canxi carbonat bị giảm bởi thức ăn. Sử dụng canxi hữu cơ như canxi citrat, canxi lactat,… có thể giảm thiểu tác dụng không mong muốn này.

7. Những lưu ý khác khi bà bầu cần uống canxi khi mang thai

Việc bổ sung canxi là cần thiết cho bà bầu, với những bà bầu có tình trạng sức khỏe tốt thì có thể uống bất cứ loại nào theo chỉ định của bác sĩ, tuy nhiên cũng có một số điểm cần lưu ý sau:

• Bà bầu bị tiểu đường cần tránh uống các loại canxi chứa nhiều đường.
• Bà bầu bị tiền sản giật, huyết áp cao (cần hạn chế muối natri) thì phải cẩn thận khi bổ sung canxi có chứa muối natri.
• Nên chọn các loại canxi không chứa chì vì một số nhãn hiệu viên bổ sung canxi có thể chứa hàm lượng nhỏ chì nhưng cũng đủ gây hại cho thai nhi.
• Không bổ sung canxi cùng lúc với những thực phẩm có chứa oxalate như chocolate, trà, dâu tây, nước ép hoa quả… vì thực phẩm chứa oxalate khi kết hợp với canxi sẽ làm giảm hấp thu canxi. Mẹ bầu cũng có thể lựa chọn bổ sung canxi citrat để quá trình hấp thu không bị ảnh hưởng bởi thức ăn.
• Khi có tiển sử sỏi thận, bị suy thận, trong máu có nhiểu canxi… Bà bầu cần tham khảo ý kiến bác sĩ thăm khám trực tiếp trước khi sử dụng canxi.
• Không uống canxi cùng thời điểm với sắt hay thuốc bổ tổng hợp để các thành  phần của thuốc được hấp thu tốt nhất.

Trên đây là một số tiêu chí quan trọng khi lựa chọn thuốc bổ sung canxi cho bà bầu. Hi vọng sẽ giúp các mẹ biết cách bổ sung canxi đúng cách. Chúc các mẹ bầu luôn khỏe mạnh, mẹ tròn con vuông.

DS. Hoài An

Hiểu đúng về Vitamin tổng hợp hay Viên uống tổng hợp cho bà bầu

Viên uống tổng hợp hay các bà mẹ vẫn quen gọi là vitamin tổng hợp cho bà bầu bao gồm thuốc hoặc thực phẩm chức năng mà thành phần gồm có các vitamin, khoáng chất, acid béo thiết yếu dành cho con người.

Vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người, đặc biệt phụ nữ trong giai đoạn mang thai. Phụ nữ có thai cần bổ sung đầy đủ vitamin để đáp ứng nhu cầu về sức khỏe cũng như sự phát triển toàn diện của thai nhi. Bên cạnh đó, bản thân cơ thể người mẹ cũng cần cung cấp nhiều dưỡng chất để đáp ứng những thay đổi của cơ thể như trong suốt thai kỳ như: tử cung tăng kích thước, bầu vú to dần, lượng máu tăng lên,… Nếu không được cung cấp đầy đủ vitamin cùng các loại dưỡng chất thiết yếu, mẹ bầu có thể phải đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe như: thiếu máu, sỏi thận, mẩn ngứa, táo bón, đau bụng,… Thai nhi trong bụng cũng có thể bị suy dinh dưỡng, sinh non, sinh nhẹ cân, thậm chí nguy cơ cao thai chết lưu, sảy thai,…

Viên uống tổng hợp dành cho bà bầu là loại viên uống tổng hợp có hàm lượng các dưỡng chất thiết yếu được bổ sung dựa theo các khuyến cáo, nghiên cứu khoa học về vai trò, liều lượng của từng dưỡng chất đối với đối tượng phụ nữ mang thai.

Như vậy bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu theo cách nói hiện nay không phải hoàn toàn chính xác vì bản thân các viên tổng hợp dành cho bà bầu thường có cả Vitamin, Khoáng chất, Acid béo thiết yếu. Do vậy, để tránh hiểu lầm thì trong bài viết này sẽ dùng thuật ngữ là Viên uống tổng hợp và Vitamin tổng hợp như các mẹ vẫn đang thường gọi với cùng một ý nghĩa.

Mang thai chỉ bổ sung sắt & canxi liệu đã đủ?

SẮT có nhiệm vụ quan trọng trong việc hình thành tế bào, hồng cầu và cấu tạo nên enzym giúp duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, bảo vệ cơ thể tránh bị nhiễm khuẩn…

CANXI rất cần cho sự phát triển khung xương của thai nhi

Vậy, mẹ bầu chỉ cần bổ sung 2 dưỡng chất này liệu đã đủ?

CHƯA ĐỦ! Bào thai phát triển và tăng trưởng không chỉ dựa vào sắt và canxi, mà còn có rất nhiều vi chất dinh dưỡng khác mà mẹ bầu không thể bỏ qua để giúp thai kỳ an toàn, thai nhi khỏe mạnh và thông minh ngay từ trong “trứng nước”

Cùng đến với lời khuyên và tư vấn của nguyên viện phó viện Dinh Dưỡng Việt Nam Nguyễn Thị Lâm về những dưỡng chất vô cùng quan trọng cần bổ sung cho mẹ bầu nhé!

Các thành phần cần có trong Vitamin tổng hợp cho bà bầu 

Mặc dù trong viên uống tổng hợp dành cho bà bầu thường có nhiều thành phần khác nhau, có thể gây khó khăn cho phụ nữ khi lựa chọn viên uống bổ sung phù hợp. Tuy nhiên, trong số nhiều thành phần đó, có những thành phần quan trọng mà phụ nữ cần lưu ý đặc biệt khi lựa chọn, đó là:

Acid folic

Một thành phần tham gia quá trình tạo máu, ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh bẩm sinh ở thai nhi. Các nghiên cứu đều khuyến cáo một mức liều bổ sung acid folic từ viên uống tổng hợp trong khoảng 400 mcg – 600mcg mỗi ngày là vừa đủ để ngăn chặn các khuyết tật trên. Việc bổ sung nhiều hơn là không cần thiết, trừ khi có chỉ định đặc biệt ở các đối tượng thai phụ có nguy cơ cao.  Bổ sung liều thấp hơn 400 mcg acid folic mỗi ngày không giúp giảm nguy cơ khuyết tật ống thần kinh, bổ sung liều từ 800 mcg mỗi ngày cần tham khảo ý kiến của bác sỹ.

DHA/EPA

Đây là hai loại acid béo không no chuỗi dài thiết yếu cho cơ thể và cũng là hai hoạt chất thường gây nhầm lẫn và khó khăn trong việc lựa chọn chế phẩm phù hợp cho phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ nhỏ nhất. Tùy từng mục đích sử dụng mà người dùng sẽ lựa chọn công thức có DHA/EPA phù hợp nhất (đã được nhà sản xuất tiêu chuẩn hóa).

Đối với phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ nhỏ, công thức DHA/EPA tối ưu là tỷ lệ 4.5 DHA/ 1 EPA, bà bầu có thể kiểm tra trên nhãn của sản phẩm để biết tỷ lệ này. Bổ sung DHA/EPA theo công thức chuẩn này sẽ giúp bà bầu phòng chống được một số bệnh thường gặp khi mang bầu như tiền sản giật, sản giật, đái tháo đường thai kỳ, trầm cảm sau khi sinh…

DHA là thành phần tham gia cấu tạo nên các tế bào não bộ, võng mạc trẻ giúp phát triển trí tuệ, thị giác của trẻ. EPA giúp tối ưu hóa vận chuyển DHA qua nhau thai vào thai nhi và chống viêm, tăng dẫn truyền thần kinh.

Với những bệnh nhân tim mạch và viêm khớp, loại Omega-3 lựa chọn sẽ chứa tỷ lệ EPA cao hơn DHA do tác dụng chống viêm, giãn mạch của EPA mạnh hơn.

Iod (I-ốt)

Iod là vi chất quan trọng với sự phát triển của thai nhi đặc biệt là hệ thần kinh trẻ. Nghiên cứu cho thấy thiếu hoặc dư Iod đều có thể gây ra những hậu quả nặng đối với trẻ nhỏ và thai phụ.

Mặc dù chưa có một thống kê nào cụ thể về tình trạng thiếu Iod ở phụ nữ mang thai Việt Nam, tuy nhiên, kể từ năm 2009, khi chương trình bổ sung Iod cho toàn dân qua muối ăn dừng lại thì các nhà khoa học nhận thấy tỷ lệ thiếu Iod trong cộng đồng, đặc biệt ở phụ nữ mang thai và cho con bú có xu hướng gia tăng.

Theo một thống kê không đầy đủ trên 776 thai phụ tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2008 cho thấy có tới 72,8% phụ nữ mang thai không đáp ứng đủ nhu cầu Iod, đa số rơi vào tình trạng thiếu Iod nhẹ và vừa. Điều này làm rấy lên lo ngại về tình trạng thiếu Iod phổ biến trong dân và khiến cho đầu năm 2016, Thủ Tướng chính phủ Việt Nam đã ký quyết định bắt buộc bổ sung Iod vào muối ăn theo tiêu chuẩn muối Iod để đảm bảo phòng tránh thiếu Iod trong cộng đồng, đây có thể là một biện pháp hữu ích giúp ngăn chặn tới trên 50% trường hợp thiếu Iod ở phụ nữ mang thai, đặc biệt là tại khu vực nông thôn Việt Nam.

Lượng Iod cần bổ sung từ các viên uống tổng hợp cho bà bầu có thể rất khác nhau, tùy thuộc nhu cầu của chính bà bầu. Nếu thiếu nhẹ và thiếu vừa Iod thì việc bổ sung khoảng 100 mcg Iod mỗi ngày từ các viên uống bổ sung là đủ. Để biết chính xác lượng Iod mình ăn uống, bổ sung hàng ngày có đủ hay không thì bạn có thể làm xét nghiệm nước tiểu, kiểm tra lượng Iod trong nước tiểu trước khi bổ sung các loại thuốc cho phù hợp, tránh dư thừa hoặc thiếu Iod trong quá trình mang thai.

Sắt

Bổ sung từ nguồn viên tổng hợp và chế độ ăn khoảng 30mg/ngày được coi là đủ. Nếu chế độ ăn uống có đầy đủ thịt, cá, trứng sữa thì lượng sắt thường ít khi bị thiếu hoặc thiếu ít. Trong xét nghiệm máu sẽ cho biết tình trạng thiếu sắt của cơ thể để bổ sung cho phù hợp. Các viên uống tổng hợp thường có lượng sắt dao động lớn từ 5mg cho tới 80mg mỗi viên.

Vitamin A

Giúp tăng tỷ lệ sống sót của thai nhi, cần thiết cho phát triển thị giác của trẻ. Tuy nhiên, Vitamin A dư thừa có thể gây đẻ con quái thai, đã được chứng minh. Do đó bổ sung Vitamin A từ các viên uống tổng hợp cho bà bầu cần hết sức thận trọng, nên chọn những loại viên uống có bổ sung Vitamin A dạng Betacaroten là dạng tiền chất Vitamin A, an toàn hơn, bổ sung khoảng 50-70% nhu cầu Vitamin A hàng ngày từ viên uống tổng hợp là vừa phải vì Vitamin A có thể bổ sung từ nhiều nguồn thức ăn, rau củ quả khác nhau.

Canxi

Giúp thai hình thành và phát triển hệ cơ xương của trẻ, nếu thiếu chất này người mẹ có thể bị hỏng men răng, loãng xương do thai nhi lấy Canxi trực tiếp từ người mẹ khi bị thiếu. Lượng Canxi bổ sung cho mẹ bầu và bà mẹ cho con bú khoảng 1,200 mg/ngày là đủ. Chế độ dinh dưỡng có nhiều sữa, các chế phẩm từ sữa, thủy hải sản có thể cung cấp một lượng canxi đáng kể. Phần còn lại mẹ bầu có thể bổ sung từ sản phẩm bổ sung chuyên biệt.

Ngoài các dưỡng chất quan trọng, dễ bị thiếu, thừa trong quá trình mang thai trên đây thì trong viên uống cho bà bầu còn có thêm một số dưỡng chất khác như các loại Vitamin B, Vitamin D3, Vitamin E, Vitamin PP, Magie… Hàm lượng các hoạt chất này thường thấp và tương tự nhau ở các loại viên uống tổng hợp và dễ dàng bổ sung từ nguồn thực phẩm hàng ngày.

Xem thêm: Bổ sung DHA đúng cách cho bà bầu; Bổ sung I-ốt đúng cách cho bà bầu

Lợi ích của việc bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu

Vitamin và các loại khoáng chất có trong rất nhiều loại thực phẩm tự nhiên, trong bữa ăn hàng ngày của gia đình tuy nhiên hàm lượng lại không đủ, một số loại rất khó hấp thụ hoặc bị giảm hàm lượng trong quá trình chế biến. Đây cũng chính là lý do tại sao, bên cạnh việc ăn uống đa dạng, phụ nữ có thai và phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thường được khuyến cáo nên uống thêm vitamin tổng hợp để đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể.

Vitamin cho bà bầu là thực phẩm chức năng có vai trò cung cấp, bổ sung thêm vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể người phụ nữ trong thời gian mang thai. Các thành phần quan trọng trong viên uống tổng hợp cho bà bầu thường bao gồm: Acid folic, sắt, canxi, i ốt, magie, vitamin A, vitamin D, DHA… Trong đó, acid folic là vitamin quan trong nhất mẹ bầu cần quan tâm trước và trong thai kỳ. Acid folic hay còn gọi là vitamin B9, là một loại vitamin folate nhóm B, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất tế bào máu và giúp ống thần kinh trong não và tủy sống của bé phát triển. Tình trạng thiếu Acid Folic trong giai đoạn mang thai đã được chứng minh là nguyên nhân chính gây dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Do vậy, việc bổ sung Axit Folic trước và trong mang thai có thể giúp ngăn ngừa dị tật bẩm sinh ở não và tổn thương tủy sống ở thai nhi hiệu quả.

Thực tế, hiện nay nhiều chị em phụ nữ chỉ quan tâm tới việc bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết trong thời gian mang thai mà không biết rằng sức khỏe của bản thân trước khi mang thai cũng đóng vai trò rất lớn đến sự phát triển của thai nhi. Phụ nữ trước khi mang thai nếu được bổ sung đầy đủ vitamin tổng hợp có thể làm giảm các hiện tượng ốm nghén, có sức khỏe tốt, ăn uống ngon miệng, ngủ ngon giấc, từ đó tạo điều kiện cho thai nhi phát triển khỏe mạnh.

Bổ sung Vitamin tổng hợp cho bà bầu giúp ích cho cả mẹ và bé (ảnh minh họa)

Việc bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu với DHA/EPA, Vitamin, chất khoáng thiết yếu ngay từ giai đoạn trước khi mang thai, suốt quá trình mang thai và cho con bú sẽ giúp đảm bảo nhu cầu dưỡng chất tăng lên của người phụ nữ trong giai đoạn này và có những lợi ích sau:

• Hỗ trợ sự thụ thai.
• Hỗ trợ sự phát triển hoàn thiện bộ não thai nhi
• Phòng chống các dị tật bẩm sinh thường gặp ở thai nhi.
• Phòng chống các bệnh lý thường gặp của phụ nữ mang thai.
• Ngăn ngừa các biến chứng sau khi sinh của phụ nữ.

Bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu thế nào mới đúng cách?

Bổ sung Vitamin tổng hợp cho bà bầu đúng cách là bổ sung ngay từ trước khi mang thai khoảng 3 tháng, trong suốt quá trình mang thai và khi cho con bú.

• Trước giai đoạn mang thai 1-3 tháng: nhằm đảm bảo thai nhi không bị thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng nhất là acid folic trong giai đoạn 7 tuần đầu tiên của thai kỳ (giai đoạn hình thành ống thần kinh), DHA/EPA giúp tăng cường khả năng thụ thai.
• Trong giai đoạn mang thai: Là giai đoạn chính và cực kỳ quan trọng. Suốt 9 tháng, dinh dưỡng vitamin cho bà bầu sẽ quyết định sức khỏe tinh thần và thể chất của em bé giai đoạn mới chào đời. Đây cũng là giai đoạn giúp mẹ duy trì sức khỏe tốt cho hành trình “mang nặng” và sẵn sàng “vượt cạn”.
• Trong giai đoạn cho con bú: Em bé ra đời chỉ là sự khởi đầu. Dinh dưỡng trong thời kỳ đầu cũng rất quan trọng và sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính và tốt nhất trẻ sơ sinh. Vitamin và khoáng chất từ mẹ sẽ theo sữa mẹ cung cấp cho bé. Vì vậy mẹ hãy tiếp tục bổ sung dưỡng chất không ngừng để sữa mẹ đích thực là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé nhé.

Những lưu ý khi lựa chọn Vitamin tổng hợp cho bà bầu

Mẹ bầu nên lựa chọn các sản phẩm đã được chứng nhận tiêu chuẩn và lưu hành tại nước sản xuất và Việt Nam

Khi lựa chọn những loại thuốc bổ cho bà bầu cần chú ý:

Kiểm tra thông tin trên bao bì: Lựa chọn các vitamin tổng hợp có đầy đủ các loại Vitamn, Acid béo, Khoáng chất phù hợp với tình trạng sức khỏe của bà bầu. Đặc biệt, dù uống bất cứ loại thuốc nào, bà bầu cũng nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.

Không lạm dụng Vitamin bổ sung: vitamin không phải uống càng nhiều càng tốt, bạn chỉ nên dùng theo liều lượng hướng dẫn và không tự ý uống thêm trừ khi đã hỏi ý kiến thầy thuốc.

Có những loại Vitamin và Khoáng chất nếu uống đồng thời sẽ làm giảm hiệu quả, khả năng hấp thu của nhau. VD: canxi và sắt. Bởi vậy, bà bầu nên tách biệt thời gian uống sắt và canxi thay vì uống đồng thời.

Khi sử dụng vitamin và thuốc bổ, các mẹ cũng nên chú ý đến các loại thực phẩm có khả năng làm giảm công dụng của thuốc. Ví dụ như không uống viên sắt cùng sữa, trà, cà phê… Chỉ nên uống thuốc sau khi ăn uống những loại thực phẩm này ít nhất 1-2 tiếng.

Các sản phẩm đã được cấp phép lưu hành tại nước sở tại (nước sản xuất – nếu là hàng nhập khẩu) có nguồn gốc rõ ràng và được cấp phép lưu hành tại Việt Nam do Bộ Y Tế Việt Nam cho phép là những sản phẩm mà Nhà sản xuất cam kết chất lượng tại Việt Nam.

Không sử dụng các sản phẩm không được phân phối chính thức tại Việt Nam, chưa được cấp phép lưu hành tại Việt Nam vì những vấn đề quản lý, trách nhiệm của nhà cung cấp, chất lượng sản phẩm khi lưu hành tại Việt Nam… không được đảm bảo.

➤ Xem thêm: Bí quyết chọn đúng loại thuốc bổ cho bà bầu

Sự phát triển của Y học ngày càng chứng minh sự cần thiết của việc bổ sung vi chất dinh dưỡng cho phụ nữ trong quá trình mang thai, cho con bú để giúp em bé được phát triển toàn diện nhất từ những năm tháng đầu đời. Lựa chọn đúng các loại viên uống bổ sung cho bà bầu là biện pháp giúp chống lại tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ở phụ nữ mang thai và giúp cho bà bầu và thai nhi có được sức khỏe thể chất và tinh thần tốt nhất, nâng cao chất lượng cuộc sống.

DS. Minh Hà

DHA là gì?

DHA là tên viết tắt của Docosahexaenoic acid. Đây là một loại axit béo không no chuỗi dài thuộc nhóm Omega-3. Cùng với EPA, DHA rất cần thiết cho sự hình thành và phát triển hệ thần kinh, trí não, thị giác, tim mạch của trẻ.

DHA là thành phần chính trong chất xám của não bộ, võng mạc, tham gia tích cực vào hoạt động của hệ tim mạch và miễn dịch… DHA chiếm tới 20% trọng lượng của não bộ và chiếm tới gần 60% trong võng mạc. DHA và EPA tạo ra độ nhạy của các tế bào thần kinh, giúp truyền thông tin nhanh và chính xác hơn.

Cơ thể chúng ta không thể tự sản xuất DHA và EPA cho nên phải bổ sung hoàn toàn từ nguồn bên ngoài thông qua thực phẩm và các loại thuốc bổ sung.

Tại sao DHA lại rất quan trọng với thai nhi và bà bầu?

Bình thường, cơ thể không tự sản sinh được DHA nhưng nhu cầu cơ thể đối với DHA lại rất lớn nên cần bổ sung thường xuyên. Trong thời gian mang thai, cơ thể mẹ bầu sẽ tăng lượng nhu cầu DHA để giúp thai nhi phát triển các bộ phận quan trọng nhất như não bộ, thị giác, hệ tuần hoàn. Quá trình này sẽ đi đến đỉnh điểm trong tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối thai kỳ) và trong suốt năm đầu đời của bé khi đang bú mẹ.

Đối với thai nhi

➤ Tốt cho sự phát triển não bộ ở trẻ sơ sinh

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những trẻ có mẹ bổ sung đủ DHA trong nửa sau của thai kỳ có xu hướng đạt được số điểm cao hơn trong bài kiểm tra phối hợp tay-mắt hơn những trẻ khác. Ngoài ra, chỉ số IQ của các trẻ này cũng cao hơn.

Một số nghiên cứu tiến hành trên những em 30 tháng tuổi cho thấy, những trẻ đã từng được nhận một lượng lớn DHA trong tử cung sẽ phát triển hệ thần kinh vận động tốt hơn. Hơn nữa, trong 5 năm, những trẻ này luôn có khả năng tập trung cao hơn so với những trẻ được bổ sung ít DHA. Hiện nay, đã có tới hàng nghìn công trình nghiên cứu đề cập tới vai trò của DHA với sự phát triển trí tuệ của trẻ.

➤ Tốt cho sự phát triển thị giác

Theo các nghiên cứu của Đại học British Colombia về lợi ích của DHA với thị giác, người ta thấy rằng trẻ hai tháng tuổi, nếu được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng này khi còn trong bụng mẹ thì có thị lực cao hơn.

➤ Đối với sự tăng cân của trẻ

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Maastricht cho thấy có mối quan hệ mật thiết giữa mức độ DHA trong một người mẹ, đặc biệt là đầu thai kỳ, với chu vi vòng đầu và cân nặng khi sinh. Các nghiên cứu khác đã lưu ý rằng việc bổ sung DHA trong thai kỳ của một người mẹ có thể làm giảm nguy cơ sinh non, ngay cả đối với các bà mẹ đã có từng bị sinh non.

Ngoài ra, việc không được cung cấp đủ DHA cần thiết trong giai đoạn thai kỳ có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh dị ứng và hen suyễn ở trẻ.

Đối với sức khỏe của mẹ

Theo những cuộc nghiên cứu quy mô lớn trong nhiều năm cho thấy rằng, bà bầu được bổ sung DHA sẽ giúp phòng tránh các bệnh lý thường gặp ở phụ nữ mang thai như: Tiền sản giật, Đái tháo đường thai kỳ, Trầm cảm sau sinh… Sức đề kháng và hoạt động tim mạch của bà bầu cũng tăng lên khi được bổ sung đầy đủ DHA trong thời gian mang bầu.

Bổ sung DHA cho bà bầu từ tháng thứ mấy?

Bạn có biết, ngay từ khi còn trong bụng mẹ, sự hình thành não bộ và phát triển trí tuệ của trẻ đã tiến triển vô cùng mạnh mẽ, bước vào thời kỳ tam cá nguyệt thứ 2 (3 tháng giữa thai kỳ gồm tháng 4, 5, 6) bào thai đã hình thành thính giác và thị giác, do đó trẻ dễ dàng cảm nhận được ánh sáng bên ngoài, nghe thấy âm thanh xung quanh bụng mẹ và học cách tiếp nhận thông tin từ bên ngoài.

Cho đến tháng thứ 9 của thai kỳ, kích thước não bộ của thai nhi đã to bằng khoảng 25% so với người trưởng thành. Vì vậy, mẹ bầu cần hiểu rằng việc bổ sung DHA cho những ngày đầu thai kỳ là hết sức quan trọng. Dưới đây chúng tôi sẽ nói rõ hơn Bổ sung DHA cho bà bầu chuẩn theo từng giai đoạn như thế nào là phù hợp.

Bổ sung DHA cho bà bầu chuẩn theo từng giai đoạn

Bào thai hấp thụ DHA từ nguồn thực phẩm, thuốc thông qua nhau thai khi còn trong bụng mẹ, và sữa mẹ khi chào đời. Bổ sung thêm DHA vào chế độ ăn uống hàng ngày khi mang thai và khi cho con bú sẽ bảo đảm cho thai nhi có đủ lượng DHA cần thiết để phát triển. Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong thời kỳ mang thai, tùy từng giai đoạn mà thai phụ cần bổ sung từ 100 – 200 mg DHA mỗi ngày. Cụ thể:

☛ Giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ: Bên cạnh việc bổ sung sắt, protein, canxi đầy đủ, mẹ bầu cần nhớ bổ sung cả DHA trong chế độ ăn uống hàng ngày. Đây là thời kỳ tương đối nhạy cảm là tiền đề giúp mẹ bầu giảm nguy cơ sinh non, tai biến tiền sản giật, đặc biệt là giúp thai nhi phát triển tốt nhất ngay từ những năm tháng đầu đời. Thời kỳ này, ngoài viên uống bổ sung Omega-3 chứa DHA, mẹ bầu cũng nên bổ sung DHA từ nguồn thực phẩm.

☛ Giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ: Thời kỳ này, giai đoạn ốm nghén hầu như đã thuyên giảm, bạn có thể ăn uống bình thường. Vì vậy đây là giai đoạn tăng tốc chất lượng nguồn dinh dưỡng cho thai nhi. Đặc biệt, đây là thời điểm mà các tế bào não của bé phát triển liên tục và mạnh mẽ nhất, do đó DHA đóng vai trò cực kỳ quan trọng cung cấp độ mềm dẻo, đàn hồi cho màng tế bào thần kinh. Lúc này, lượng DHA bổ sung có thể tăng hơn so với giai đoạn đầu. Mẹ cần lưu ý, bữa ăn hàng ngày cần cung cấp đủ 1 phần đạm, 3 phần béo, 6 phần đường để đảm bảo cung cấp đủ hàm lượng DHA cần thiết cho cơ thể.

☛ Giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ: Giai đoạn này kích thước của thai nhi và não bộ phát triển nhanh chóng nên cần bổ sung lượng acid béo lớn trong quá trình phát triển hệ thần kinh và mạch máu. Mặc dù vậy, mẹ không cần tăng khẩu phần ăn như giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ mà cần kết hợp sử dụng viên uống bổ sung DHA và nghỉ ngơi thư giãn đúng cách. Đây cũng là giai đoạn tiền đề khiến mẹ bầu giảm thiểu khả năng sinh non, tai biến tiền sản cũng như mang lại sự phát triển tốt nhất cho trẻ trong giai đoạn đầu đời.

Bổ sung DHA đúng cách mới mang lại hiệu quả khi mang bầu

Rất nhiều người nghe nói tới DHA, nhưng ít ai biết rằng, một loại Omega-3 khác là EPA cũng góp phần quan trọng vào sự phát triển của thai nhi và bà bầu. Bộ đôi DHA/EPA cần phải bổ sung đồng thời để đạt được hiệu quả như ý muốn. EPA sẽ giúp kích thích DHA hấp thu qua nhau thai vào thai nhi, EPA cùng DHA tham gia vào quá trình dẫn truyền thần kinh và chống viêm hiệu quả. Chính vì vậy, nếu bổ sung DHA mà không có EPA thì tác dụng trên thai nhi thường thấp.

Các nhà khoa học đã thử nghiệm nhiều công thức DHA/EPA khác nhau và đưa ra kết luận tỷ lệ DHA/EPA đạt khoảng 4/1 (4 DHA – 1 EPA) giống tỷ lệ vàng trong sữa mẹ đặc biệt thích hợp để bổ sung trong giai đoạn mang thai, cho con bú vì nó giúp hấp thu tối đa DHA vào qua nhau thai, sữa mẹ để vào được bào thai và em bé.

Trong tự nhiên, chỉ loại dầu cá ngừ đại dương tự nhiên, với độ tuổi nhất định và công nghệ đặc biệt mới có thể chiết xuất được Omega-3 có tỷ lệ DHA/EPA lý tưởng như trên. Đây cũng là lý do tại sao, dầu cá tại các nước Bắc Âu, đánh bắt ở những vùng biển sạch luôn là lựa chọn số một của những bà mẹ thông thái và chỉ được bổ sung vào các chế phẩm cao cấp dành cho phụ nữ mang thai và cho con bú.

➤ Tham khảo chi tiết: Bổ sung DHA như thế nào để sinh con thông minh và khỏe mạnh

Bổ sung DHA cho bà bầu bằng cách nào?

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, mẹ bầu nên bổ sung khoảng 200mg lượng DHA mỗi ngày để thai nhi phát triển vượt trội. Cơ thể chúng ta sẽ không thể tự tổng hợp được DHA, nguồn bổ sung DHA có thể từ thực phẩm, có thể từ các loại thuốc chứa DHA trong viên tổng hợp hoặc viên Omega 3. Chính vì vậy việc bổ sung DHA từ các nguồn thực phẩm thường được khuyến khích sử dụng trong thai kỳ. Hiện nay có rất nguồn thực phẩm giàu DHA, tuy nhiên hàm lượng DHA trong thực phẩm còn thấp. Do đó việc sử dụng thực phẩm chức năng hoặc thuốc chứa DHA là rất cần thiết, đảm bảo cho mẹ và bé khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.

Bổ sung DHA qua thực phẩm

DHA chỉ xuất hiện tự nhiên trong một số loài cá, một số loại hải sản, thịt gà và trứng, tảo:

• Cá: Cá hồi và cá trích là lựa chọn bổ sung DHA an toàn cho bà bầu, 2 loại cá này chứa ít thủy ngân mà lại bổ sung nhiều omega 3 nên rất quan trọng đối với sự phát triển và nhận thức của em bé.
• Tảo: Đây là một giải pháp tuyệt vời từ thực vật để cung cấp DHA. Đặc biệt, tảo không chứa bất kỳ kim loại nặng hoặc độc tố nào nên không có nguy cơ nhiễm các chất gây ô nhiễm từ đại dương.
• Trứng: Trứng chứa protein, vitamin và khoáng chất cần thiết cho một thai kỳ khỏe mạnh, trứng cũng có thể được bổ sung hai axit béo omega-3 khác nhau là DHA và ALA (một loại omega-3 có trong các nguồn thực vật như hạt lanh).
• Sữa bổ sung: Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, phụ nữ mang thai nên uống ba cốc sữa mỗi ngày để cung cấp canxi, protein và vitamin D để đảm bảo một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh. Ngoài ra, DHA là nguồn cung cấp canxi cho xương, nên các bà mẹ sắp sinh có thể nhận được lợi ích tốt nhất liên quan đến xương bằng cách uống một loại sữa bổ sung DHA.

➤ Tham khảo chi tiết tại: Thực phẩm giàu DHA cho bà bầu

Bổ sung DHA cho bà bầu qua viên uống

Để cơ thể khỏe mạnh, đặc biệt là cho sự phát triển trí não của trẻ, thì việc đảm bảo cung cấp đầy đủ DHA rất quan trọng. Khi được bổ sung đầy đủ lượng DHA cần thiết, trẻ sẽ có trí nhớ tốt hơn, đôi mắt tinh nhanh hơn, đồng thời cơ thể của trẻ cũng đủ khỏe mạnh để chống lại các bệnh về đường hô hấp, bệnh dị ứng, cảm lạnh, cảm cúm… Bà bầu được bổ sung đầy đủ DHA trong thai kỳ có thể ngăn ngừa tiền sản giật, trầm cảm sau sinh, và các bệnh lý miễn dịch, tim mạch.

Điều quan trọng khi lựa chọn viên uống dầu cá để bổ sung là chọn loại cung cấp ít nhất 200 mg DHA, để đảm bảo rằng cả mẹ và con đều được bổ sung đầy đủ. Liều tối đa mà đã được chứng minh an toàn là 1000mg DHA mỗi ngày. Tuy nhiên, bà bầu thông thái nhớ chọn loại thực phẩm bổ sung DHA và EPA với tỷ lệ DHA/EPA ~ 4/1 để cho hiệu quả tối ưu.

➤ Tham khảo thêm: Khuyến cáo liều lượng bổ sung DHA và EPA tốt nhất

BS. Thu Phương

Là diễn đàn Y học trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe phụ nữ, Hội nghị Sản Phụ khoa Việt – Pháp – Châu Á – Thái Bình Dương rở thành sự kiện Y học quan trọng hàng năm, nhân được sự ủng hộ và đồng hành của các chuyên gia đầu ngành trong nước và quốc tế.

Trong ngày 05 & 06/01/2022, Hội nghị Sản Phụ khoa Việt – Pháp – Châu Á – Thái Bình Dương lần thứ 21 được tổ chức với gần 600 báo cáo khoa học được trình bày bởi các Giáo sư, Bác sĩ, chuyên gia thuộc Liên đoàn Sản Phụ khoa quốc tế (FIGO), Hội Y học và mẹ và thai nhi (SMFM), bệnh viện Hoàng gia Prince Alfred (RPA) và các cơ sở y tế trong cả nước cùng khoảng 1000 bác sĩ tham dự trực tiếp và rất nhiều các chuyên gia, bác sĩ tham gia trực tuyến.

Ngoài các phiên chuyên đề về thai kỳ nguy cơ cao, theo dõi chuyển dạ, chăm sóc trước sinh… tại hội nghị lần này có nhắc tới vấn đề nóng hổi: Giải pháp dinh dưỡng để tăng cường đề kháng cho mẹ và trẻ nhỏ trong mùa dịch.

Hãng Dược phẩm Maxbioare – Australia (Úc) vinh dự là nhà tài trợ BẠC của sự kiện Y khoa quan trọng này.

Maxbiocare – chuyên nghiên cứu và phát triển các công thức dược phẩm nhằm chăm sóc sức khỏe toàn diện cho cả gia đình. Trong đó nổi bật là dòng sản phẩm bổ sung dưỡng chất cho phụ nữ chuẩn bị mang thai, mang thai và nuôi con bú PM Procare/PM Procare diamond

PM Procare/PM Procare diamond là thuốc bổ tổng hợp, cung cấp đầy đủ – toàn diện các dưỡng chất bao gồm DHA, EPA ở dạng Trilycerid dễ hấp thu cùng sắt, acid folic và nhiều Vitamin – khoáng chất khác. PM Procare vinh dự đồng hành cùng với mẹ bầu và các chuyên gia bác sĩ sản phụ khoa từ năm 2002 tới nay. Tại khu trưng bày của Hội nghị, gian hàng của PM Procare/PM Procare diamond – Maxbiocare luôn được các đại biểu là chuyên gia, bác sĩ sản phụ khoa đặc biệt quan tâm.

Việc luôn đồng hành cùng Hội nghị chuyên môn của ngành Sản phụ khoa thêm một lần nữa khẳng định thuốc PM Procare/PM Procare diamond nói riêng và Maxbiocare nói chung luôn hướng đến vấn đề chất lượng, hiệu quả nhằm chăm sóc sức khoẻ tốt nhất cho chị em phụ nữ. Đây cũng là định hướng phát triển bền vững, lâu dài của Công ty TNHH Dược phẩm Đông Đô (nhà phân phối độc quyền thuốc PM Procare tại Việt Nam) và hãng Dược phẩm Maxbiocare.

Procarevn tổng hợp

1. Covid 19 xâm nhập và gây bệnh cho cơ thể như thế nào?

Khi các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thế sẽ gặp phải hệ miễn dịch chống đỡ lại. Bao gồm 2 loại miễn dịch là miễn dịch không đặc hiệu và miễn dịch đặc hiệu.

Trong nhiễm Covid 19. Virus SARS-COV-2 cần thông qua thụ thể ACE2 trên mặt tế bào biểu mô đường hô hấp để xâm nhập và nhân lên rồi lan tràn sang các tế bào, cơ quan khác trong cơ thể.

Ở giai đoạn đầu tiên, ngay sau khi xâm nhập vào đường hô hấp, hệ miễn dịch không đặc hiệu hoạt động. Các tế bào tiết ra hóa chất trung gian, bắt giữ và tiêu diệt Virus. Nếu hoạt động này đủ mạnh sẽ ngăn cản và khống chế được Virus chỉ khu trú ở đường hô hấp, không cho lan tràn ra toàn cơ thể. Đồng thời kích hoạt miễn dịch đặc hiệu dễ dàng tiêu diệt Virus và ghi nhớ để sẵn sàng chống lại chúng nếu bị nhiễm trong những lần sau.

Nếu hệ miễn dịch bẩm sinh không đủ mạnh, Virus tăng sinh và nhân lên với số lượng lớn, lan tràn sang các cơ quan bộ phận khác. Hệ miễn dịch bẩm sinh lúc này cũng bị rối loạn, tiết ra nhiều hóa chất trung gian tiền viêm hơn. Đây là một trong những yếu tố khiến bệnh nhân tiến tới giai đoạn bão Cytokine – nguyên nhân gây trở nặng trong nhiễm SARS-COV-2

Khi virus lan tràn, tăng sinh với số lượng lớn, hệ miễn dịch đặc hiệu gặp phải tình trạng mệt mỏi, quá sức. Điều này cũng đóng góp vào phát triển cơn bão Cytokine

Cùng một Virus xâm nhập vào cơ thể nhưng có người dễ nhiễm bệnh hơn, có người khó nhiễm hơn, quá trính sinh trưởng, sinh sản nhân lên của Virus ở mỗi người khác nhau, biến thể của virus cũng như diễn tiến bệnh mỗi người khác nhau. Điều này phụ thuộc vào bản thân cơ thể mỗi người, đặc biệt là hoạt động của hệ miễn dịch.

2. Chúng ta cần làm gì để phòng tránh và giảm diễn tiến nặng nếu nhiễm Covid?

Giai đoạn đầu khi chưa tiếp xúc với Virus chúng ta cần phòng ngừa bằng cách tránh tiếp xúc với virus: rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang, không tụ tập nơi đông người, chủng ngừa,…

Giai đoạn virus xâm nhập vào cơ thể thì nó sẽ tăng sinh lên. Biện pháp của chúng ta là làm thế nào để cơ thể kháng cự lại Virus tốt nhất? Nghĩa là làm thế nào để hệ miễn dịch hoạt động được tốt nhất?

Đối với phụ nữ mang thai và nuôi con bú – đối tượng có hệ miễn dịch bị suy giảm và vô cùng nhạy cảm. Việc tìm kiếm các giải pháp để chủ động nâng cao đề kháng, thể chất càng quan trọng và cẩn thiết hơn nữa.

Để tìm lời giải cho câu hỏi này, điều đầu tiên chúng ta nghĩ tới là cải thiện chế độ dinh dưỡng.

3. Chế độ dinh dưỡng có vai trò như thế nào trong phòng và chống Covid 19?

Chúng ta đều đã biết, dinh dưỡng ảnh hưởng tới thể chất, sức khỏe chung của mỗi người. Trong dại dịch Covid 19, dinh dưỡng ảnh hưởng tới 2 khía cạnh chính:

• Tính nhạy cảm, khả năng dễ mắc Covid 19
• Diễn tiến của Covid 19

(Theo J Nutr. 2021 Jul; 151(7): 1854–1878. PMCID: PMC8194602 PMID: 33982105)

Một số chất dinh dưỡng đã được ghi nhận có tác động tới tính nhạy cảm với Covid 19:

• Hỗ trợ chức năng miễn dịch của niêm mạc (vai trò của Vitamin A), tính toàn vẹn của biểu mô (Vitamin A,C,D)
• Tăng cường chức năng của một số tế bào miễn dịch thích ứng và bẩm sinh (vitamin A, C , D, và E; sắt; kẽm; và PUFAs)
• Tham gia vào quá trình chống Oxy hóa, bảo vệ cơ thể: Vai trò của Vitamin C

Một số dưỡng chất có ảnh hường tới quá trình diễn tiến của Covid 19

• Sự nhân lên của Vius: ảnh hưởng tới việc xâm nhập vào thụ thể ACE 2 có bằng chứng của Vitamin D, E, selen, sắt. Ảnh hưởng tới sự biến thể virus: vai trò của Selen
• Quá trình viêm: yếu tố làm giảm Oxi hóa là A, C, E Selen, kẽm; Giảm các Cytokine gây viêm là Vitamin D; Chống viêm: Vai trò của Omega 3 (DHA, EPA)
• Bổ sung đầy đủ – toàn diện các dưỡng chất để hỗ trợ nâng cao thể trạng, tăng cường sức khỏe thể chất

Khi virus đã xâm nhập và cơ thể bị nhiễm bệnh thì dinh dưỡng có vai trò nâng đỡ cơ thể, giúp hệ miễn hoạt động tốt; đồng thời dinh dưỡng là yếu tố then chốt giúp cơ thể có thể sống sót được qua thời kỳ bệnh dịch.

Những can thiệp về dinh dưỡng với mục đích điều trị vẫn đang trong quá trình nghiên cứu, chưa có đủ bằng chứng cụ thể. Tuy nhiên không thể phủ nhận vai trò của dinh dưỡng trong diễn tiến của dịch bệnh. Vì vậy việc bổ sung các chất dinh dưỡng nên được thực hiện ở mức đáp ứng đủ nhu cầu để vừa phát huy được tác dụng đã được ghi nhận vừa đảm bảo an toàn.

4.Chế độ ăn nhiều dầu mỡ ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe miễn dịch trong nhiễm Covid 19?

Một nghiên cứu gần đây cho thấy, việc tiêu thụ acid Palmetic (chất béo bão hòa có trong chế độ ăn nhiều dầu mỡ động vật) làm tăng phản ứng viêm, tăng nhạy cảm với nhiễm Covid 19.

Acid Palmetic liên quan tới điều hòa hoạt động của thụ thể ACE2, làm tăng bệnh sinh của nhiễm Covid 19. Những bệnh nhân béo phì có lượng acid Palmitic tự do trong máu cao có nguy cơ nhiễm Covid 19 cao và trở nặng hơn so với các trường hợp khác.

Đối kháng với acid Palmetic là Omega 3 (DHA, EPA) – một acid béo không no chuỗi dài giúp cải thiện bệnh sinh của nhiễm Covid 19

• Omega 3 (DHA, EPA) kết hợp với lớp bi- phospholipid của màng tế bào, giúp giảm sản xuất chất trung gian gây viêm
• DHA,EPA làm giảm các chất trung gian tiền viêm
• Làm tăng khả năng thực bào của đại thực bào
• Điều hòa miễn dịch cho cả hệ thông miễn dịch tự nhiên và miễn dịch đặc hiệu

Mẹ bầu đều biết Omega 3 (DHA,EPA) là acid béo có vai trò quan trọng trong phát triển trí tuệ, thị giác, hệ miễn dịch của trẻ. Trong thời kỳ dịch bệnh, acid béo Omega 3 còn có vai trò quan trọng hơn thế. Vì vậy, mẹ nhớ bổ sung hàng ngày nhé!

5. Bổ sung dưỡng chất cho mẹ bầu cần lưu ý gì?

Chế độ ăn hàng ngày luôn là nguồn cung cấp dưỡng chất quan trọng nhất. Để cung cấp chất dinh dưỡng tốt nhất trước tiên mẹ cần thực hiện chế độ ăn đầy đủ – đa dạng các nguồn thực phẩm. Nên ăn thịt nạc, tôm, cá, hải sản… hạn chế tiêu thụ mỡ động vật; tăng cường rau xanh và hoa quả, uống đủ nước…

Ngoài tăng cường chế độ ăn mẹ nên được tăng cường bổ sung dưỡng chất từ thuốc bổ. Một số lưu ý giúp lựa chọn sản phẩm bổ sung phù hợp cho bà bầu, mẹ có thể tham khảo:

• Thuốc bổ nên được cung cấp đầy đủ các dưỡng chất, bao gồm Omega 3(DHA, EPA), sắt, acid folic, Các Vitamin A,B,C,D,E cùng kẽm, Mg, I-ốt… Chú ý hàm lượng, thành phần để đảm bảo nguyên tắc Đúng và Đủ trong bổ sung dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai.
• Tìm hiểu về thành phần của các sản phẩm: Cùng một thành phần có thể có nhiều dạng sản phẩm khác nhau nhưng hiệu quả có thể không tương đương nhau: Omega 3 dạng Triglycerid cho hiệu quả hấp thu tốt hơn dạng còn lại; tỷ lệ giữa các thành phần cũng có thể tác động đến khả năng hấp thu của các dưỡng chất, tỷ lệ DHA/EPA ~ 4/1 sẽ phù hợp hơn với phụ nữ mang thai và nuôi con bú.
• Thông thái khi chọn mua sản phẩm: Tránh mua hàng theo phong trào, thông tin truyền miệng không có cơ sở khoa học; Tránh mua hàng từ những kênh khó kiểm chứng; nguồn gốc không rõ ràng
• Tham khảo nguồn thông tin chính thống từ các kênh khi có nhu cầu hay khi cần giải đáp các thông tin liên quan đến sản phẩm

Khi mang thai mẹ không chỉ cần cung cấp dưỡng chất cho mình mà còn cần lưu ý cung cấp đủ dưỡng chất cho cả thai nhi trong bụng. Chế độ ăn uống hàng ngày khó có thể đáp ứng đủ nhu cầu tăng cao ở giai đoạn này. Mặt khác, bổ sung đủ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp nâng cao thể chất, tăng cường đề kháng để chống lại bệnh tật. Vì vậy, ngoài tăng cường chất lượng bữa ăn mẹ nên được bổ sung thêm các dưỡng chất từ thuốc bổ mỗi ngày để chủ động trong phòng chống dịch bệnh cũng như tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của thai nhi sau này.

Theo Procarevn tổng hợp