Tổng hợp tác dụng đầy đủ nhất của dầu cá

Tìm hiểu chi tiết về dầu cá, từ thông tin tổng quan đến cơ chế hoạt động và các tác dụng của dầu cá bao gồm tác dụng đã được kiểm chứng và chưa được kiểm chứng chỉ dựa trên những kết quả lâm sàng. Cùng đọc bài viết để hiểu rõ và bổ sung dầu cá hợp lý nhất nhé.

 

Thông tin tổng quan về dầu cá

Dầu cá có thể tìm thấy trong cá hoặc thực phẩm chức năng. Cá đặc biệt giàu axit béo omega-3, bao gồm cá thu, cá ngừ, cá hồi, cá tầm, cá vây xanh, cá cơm, cá mòi, cá trích, gan cá tuyết, và cá bơn. Hai trong số các axit béo omega-3 quan trọng nhất có trong dầu cá là axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA)

Các chất bổ sung dầu cá thường được làm từ cá thu, cá trích, cá ngừ, halibut, cá hồi, gan cá tuyết, cá voi. Các chất bổ sung dầu cá thường chứa ít vitamin E để tránh các thuốc nhanh hỏng. Chúng cũng có thể kết hợp với canxi, sắt hoặc vitamin A, B1, B2, B3, C hoặc D.

Một số dầu cá được sử dụng như một loại thuốc được kê toa, để giảm mức chất béo trung tính. Nhưng đa phần, dầu cá được sử dụng dưới dạng thực phẩm chức năng trong nhiều tình trạng sức khỏe, thường liên quan đến hệ thống tim mạch và máu. Một số người sử dụng dầu cá để giảm huyết áp hoặc mức triglyceride (chất béo có liên quan đến cholesterol). Dầu cá có tác dụng trong việc ngăn ngừa bệnh tim hoặc đột quỵ. Bằng chứng khoa học cho thấy dầu cá thực sự làm giảm lượng triglyceride cao và cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh tim và đột quỵ khi dùng với liều lượng khuyến cáo, vì nếu dùng quá liều, có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Dầu cá cũng được sử dụng cho nhiều vấn đề liên quan đến thận.

Nhưng tác dụng được nhiều người biết đến của dầu cá là “thức ăn cho não”. Vì một số người ăn cá để cải thiện các tình trạng khác nhau liên quan đến chức năng thần kinh và não như giảm trầm cảm, tâm thần, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), bệnh Alzheimer và các rối loạn suy nghĩ khác.

Một số người sử dụng dầu cá để giảm tình trạng mắt khô, tăng nhãn áp và thoái hoá điểm mắt liên quan đến tuổi tác (AMD) – một tình trạng rất phổ biến ở người lớn tuổi có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về mắt.

Phụ nữ đôi khi dùng dầu cá để ngăn ngừa những giai đoạn đau đớn; đau vú và các biến chứng liên quan đến việc mang thai như sẩy thai, huyết áp cao vào cuối thai kỳ, sinh sớm.

Dầu cá cũng được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường, hen suyễn, rối loạn phối hợp phát triển, rối loạn vận động, chứng khó đọc, béo phì, bệnh thận, xương yếu (loãng xương), một số bệnh liên quan đến đau và sưng như bệnh vẩy nến và ngăn ngừa giảm cân do một số loại thuốc ung thư.

Dầu cá thỉnh thoảng được sử dụng sau khi phẫu thuật cấy ghép tim để ngăn ngừa huyết áp cao và tổn thương thận do phẫu thuật hoặc các loại thuốc dùng để giảm nguy cơ phản ứng với tim mới. Dầu cá đôi khi được sử dụng sau phẫu thuật bắc cầu động mạch vành.

Cơ chế hoạt động của dầu cá là gì?

Rất nhiều lợi ích của dầu cá đến từ các axit béo omega-3 có trong nó. Một sự thật bất ngờ là cơ thể không tự sản xuất axit béo omega-3. Cơ thể cũng không tạo ra các axit béo omega-3 từ các axit béo omega-6.

Axit béo omega-3 làm giảm đau và sưng. Vì vậy nó có hiệu quả đối với bệnh vẩy nến và mắt khô. Những axit béo này cũng giúp ngăn chặn máu đóng cục, rất  hữu ích cho một số bệnh về tim.

Tác dụng của dầu cá

Những trường hợp dầu cá có tác dụng hiệu quả

Những người có hàm lượng chất béo cao (tăng triglyceride máu). Hầu hết các nghiên cứu cho thấy rằng dầu cá có thể làm giảm mức chất béo trung tính từ 20% đến 50%. Tác dụng nhiều hơn ở những người có mức chất béo trung tính cao hơn. Ngoài ra, dùng một lượng lớn dầu cá hơn sẽ làm giảm mức chất béo trung tính. Nhưng dầu cá dường như có tác dụng nhỏ hơn so với các loại thuốc gọi là fibrate. Một số chế phẩm dầu cá, bao gồm Lovaza, Omtryg và Epanova, được phê duyệt là thuốc theo toa để điều trị mức độ chất béo trung tính rất cao. Những sản phẩm này thường được dùng với liều 4 gram mỗi ngày, trong đó có 3,5 gram axit béo omega-3. Một số loại thực phẩm bổ sung dầu cá không thuộc dạng kê đơn thường chứa ít axit béo omega-3 hơn các sản phẩm dầu cá theo toa. Vì vậy liều dùng có thể lên tới 12 viên mỗi ngày, để có được tác dụng tương tự như dầu cá theo toa.

Những trường hợp dầu cá có thể hiệu quả

• Mạch máu bị nghẽn hoặc bị hẹp (nong mạch vành). Nghiên cứu cho thấy rằng dầu cá làm giảm tỷ lệ tắc nghẽn mạch máu tới 45% khi được tiêm ít nhất 3 tuần trước khi nong mạch vành, và có tác dụng tiếp tục trong một tháng sau đó. Nhưng, khi được tiêm trong 2 tuần trước khi nong mạch, nó dường như không có tác dụng gì.
• Sảy thai ở phụ nữ mang thai bị rối loạn tự miễn gọi là hội chứng antiphospholipid. Uống dầu cá bằng để tránh sảy thai và tăng tỷ lệ sống ở phụ nữ mang thai mắc hội chứng antiphospholipid.
• Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) ở trẻ em. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng dầu cá giúp cải thiện sự chú ý, chức năng tinh thần và hành vi ở trẻ 8-13 tuổi bị ADHD.
• Rối loạn lưỡng cực. Uống dầu cá cùng với các phương pháp điều trị thông thường giúp cải thiện chứng rối loạn lưỡng cực, các triệu chứng trầm cảm nhưng. Nhưng không có hiệu quả đối với chứng hưng cảm ở những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực.
• Giảm cân không tự nguyện ở những người bị bệnh nặng (hội chứng suy nhược). Uống dầu cá liều cao làm chậm quá trình giảm cân ở một số bệnh nhân ung thư. Dầu cá liều thấp dường như không có tác dụng này. Một số nhà nghiên cứu tin rằng dầu cá làm chậm quá trình giảm cân liên quan đến ung thư bằng cách chống trầm cảm và cải thiện tâm trạng của những người mắc bệnh ung thư.
• Phẫu thuật để cải thiện lưu lượng máu đến tim (phẫu thuật CABG). Uống dầu cá giúp ngăn chặn các động mạch vành bị dính lại sau khi phẫu thuật CABG.
• Huyết áp cao, tổn thương thận do thuốc cyclosporine. Cyclosporine là một loại thuốc làm giảm sự thải ghép nội tạng sau khi cấy ghép. Uống dầu cá giúp ngăn ngừa huyết áp cao, tổn thương thận do dùng thuốc này. Dầu cá còn giúp cải thiện chức năng thận trong giai đoạn phục hồ,i sau khi cơ thể từ chối một cơ quan cấy ghép ở những người dùng cyclosporine.
• Rối loạn phối hợp phát triển hoặc DCD. Sự kết hợp của dầu cá (80%) và dầu hoa anh thảo buổi tối (20%) dường như cải thiện khả năng đọc, đánh vần và hành vi khi cho trẻ em từ 5-12 tuổi bị DCD.
• Đau bụng kinh. Nghiên cứu cho thấy dùng dầu cá, riêng lẻ hoặc với vitamin B12 hoặc vitamin E có thể giảm được thời gian đau đớn và giảm nhu cầu dùng thuốc giảm đau ở phụ nữ bị đau bụng kinh.
• Ung thư niêm mạc tử cung (ung thư nội mạc tử cung). Có một số bằng chứng cho thấy phụ nữ thường xuyên ăn khoảng hai phần cá béo hàng tuần sẽ giảm nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung.

• Suy tim. Lượng dầu cá hấp thụ cao hơn từ thực phẩm giúp giảm nguy cơ suy tim. Nên ăn 1-2 phần cá không chiên mỗi tuần.
• Biến chứng sau ghép tim. Uống dầu cá giúp bảo tồn chức năng thận và giảm huyết áp tăng dài hạn sau khi ghép tim.
• Mức mỡ máu bất thường ở người nhiễm HIV / AIDS. Một số nghiên cứu cho thấy dùng dầu cá làm giảm mức chất béo trung tính ở những người có mức cholesterol bất thường do điều trị HIV / AIDS. Uống dầu cá cũng có thể làm giảm mức cholesterol toàn phần ở những người này.
• Huyết áp cao. Dầu cá dường như làm giảm huyết áp nhẹ ở những người có huyết áp trung bình đến rất cao. Một số loại dầu cá cũng có thể làm giảm huyết áp ở những người bị huyết áp cao, nhưng kết quả không nhất quán.
• Bệnh thận IgA. Một số nghiên cứu cho thấy sử dụng dầu cá lâu dài có thể làm chậm sự mất chức năng thận ở những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc bệnh thận IgA. Dầu cá có thể có tác dụng lớn hơn khi dùng với liều cao hơn. Ngoài ra, nó có thể có hiệu quả nhất ở những người mắc bệnh thận IgA có lượng protein trong nước tiểu cao hơn.

• Xương yếu và giòn (loãng xương). Nghiên cứu cho thấy dùng dầu cá riêng lẻ hoặc cùng với canxi và dầu hoa anh thảo buổi tối làm chậm tốc độ mất xương và tăng mật độ xương ở xương đùi (xương đùi) và cột sống ở người cao tuổi bị loãng xương. Nhưng uống dầu cá không làm chậm quá trình mất xương ở người già bị viêm xương khớp ở đầu gối nhưng không có xương yếu.
• Bệnh vẩy nến. Có một số bằng chứng cho thấy việc tiêm dầu cá vào tĩnh mạch (bằng IV) có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng bệnh vẩy nến. Ngoài ra, bôi dầu cá lên da dường như cũng cải thiện một số triệu chứng của bệnh vẩy nến. Nhưng uống dầu cá dường như không có tác dụng gì đối với bệnh vẩy nến.
• Rối loạn tâm thần có ảo giác và ảo tưởng (loạn thần). Một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung dầu cá có thể giúp ngăn ngừa bệnh tâm thần hoàn toàn phát triển ở thanh thiếu niên và thanh niên có triệu chứng nhẹ. Những tác dụng của dầu cá chưa được thử nghiệm ở người lớn tuổi.
• Hội chứng Raynaud. Có một số bằng chứng cho thấy uống dầu cá có thể cải thiện khả năng chịu lạnh ở một số người với dạng hội chứng Raynaud thông thường. Tuy nhiên, những người mắc hội chứng Raynaud gây ra bởi một tình trạng gọi là xơ cứng hệ thống tiến triển dường như không được hưởng lợi từ việc bổ sung dầu cá.
• Viêm khớp dạng thấp (RA). Uống dầu cá riêng lẻ hoặc cùng với thuốc naproxen (Naprosyn), dường như giúp cải thiện các triệu chứng của RA. Ngoài ra, dầu cá dạng tiêm tĩnh mạch (bằng IV) làm giảm sưng và đau khớp ở những người bị RA.

Những trường hợp dầu cá có thể không hiệu quả

• Đau ngực (đau thắt ngực). Nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung dầu cá không làm giảm nguy cơ tử vong hoặc cải thiện sức khỏe tim ở những người bị đau ngực. Một số bằng chứng thậm chí còn cho thấy rằng bổ sung dầu cá thực sự có thể làm tăng nguy cơ tử vong liên quan đến tim ở những người bị đau ngực.
• Xơ cứng động mạch (xơ vữa động mạch). Một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung dầu cá có thể làm giảm nhẹ tiến trình xơ vữa động mạch. Nhưng hầu hết các nghiên cứu cho thấy rằng dầu cá không làm chậm quá trình tiến triển hoặc cải thiện các triệu chứng xơ vữa động mạch.
• Bệnh chàm (viêm da dị ứng). Nghiên cứu cho thấy dầu cá không cải thiện bệnh chàm. Hầu hết các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng uống dầu cá khi mang thai không gây ra bệnh chàm ở trẻ. Cung cấp dầu cá cho trẻ sơ sinh dường như cũng không ngăn ngừa bệnh chàm ở trẻ em. Nhưng những đứa trẻ ăn cá ít nhất một lần mỗi tuần từ 1-2 tuổi dường như có nguy cơ mắc bệnh chàm thấp hơn.
• Nhịp tim không đều (rung tâm nhĩ). Một số nghiên cứu cho thấy rằng những người ăn cá năm lần trở lên hàng tuần sẽ giảm nguy cơ nhịp tim không đều. Nhưng hầu hết các nghiên cứu cho thấy rằng ăn cá béo hoặc uống bổ sung dầu cá không làm giảm nguy cơ nhịp tim không đều.
• Vấn đề lưu lượng máu lâu dài trong não (bệnh mạch máu não). Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng ăn cá làm giảm nguy cơ mắc bệnh mạch máu não. Nhưng nghiên cứu chất lượng cao hơn cho thấy rằng uống dầu cá không có tác dụng này.
• Sẹo gan (xơ gan). Uống dầu cá dường như không cải thiện các vấn đề về thận liên quan đến sẹo gan do bệnh gan tiến triển.
• Kỹ năng ghi nhớ và tư duy (chức năng nhận thức). Hầu hết các nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung dầu cá không cải thiện chức năng tinh thần ở người già, người trẻ hoặc trẻ em.

• Một dạng nhẹ của bệnh nướu răng (viêm nướu). Uống dầu cá dường như không cải thiện viêm nướu.
• Nhiễm trùng đường tiêu hóa có thể dẫn đến loét (Helicobacter pylori hoặc H. pylori). Uống dầu cá dường như không cải thiện nhiễm trùng H. pylori khi so sánh với các loại thuốc tiêu chuẩn.
• HIV / AIDS. Một số bằng chứng cho thấy việc bổ sung các thực phẩm có chứa dầu cá không làm tăng số lượng tế bào CD4 ở những người bị virus suy giảm miễn dịch ở người (HIV). Ngoài ra, uống sữa công thức có chứa dầu cá dường như không làm giảm lượng HIV trong máu.
• Cấy ghép thận. Nghiên cứu cho thấy rằng uống dầu cá không giúp mọi người sống lâu hơn sau khi ghép thận. Nó cũng dường như không ngăn cơ thể từ chối cấy ghép.
• Đau vú (đau ngực). Uống dầu cá không làm giảm đau vú lâu dài.
• Triệu chứng mãn kinh. Nghiên cứu cho thấy rằng dầu cá không giảm các triệu chứng nóng bừng, mất ngủ hoặc tăng chất lượng cuộc sống ở phụ nữ có những triệu chứng này. Tuy nhiên, bổ sung dầu cá có thể làm giảm mồ hôi ban đêm ở những phụ nữ này.
• Đau nửa đầu. Uống dầu cá bằng miệng dường như không làm giảm số lượng hoặc mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu.
• Viêm xương khớp. Những người bị viêm xương khớp dùng dầu cá liều thấp dường như ít đau hơn và hoạt động tốt hơn so với những người dùng dầu cá liều cao. Kết quả này hơi bất ngờ và có thể là do “hiệu ứng giả dược”. Thêm dầu cá vào glucosamine sẽ không làm giảm đau hay cứng khớp so với dùng glucosamine đơn thuần.
• Thu hẹp các mạch máu gây ra lưu lượng máu kém đến các chi (bệnh động mạch ngoại biên). Uống dầu cá dường như không cải thiện khoảng cách đi bộ ở những người bị đau chân do vấn đề dòng chảy.
• Viêm phổi. Nghiên cứu dân số cho thấy không có mối quan hệ giữa tiêu thụ cá và nguy cơ phát triển viêm phổi.
• Huyết áp cao khi mang thai. Dầu cá dường như không ngăn ngừa huyết áp cao khi mang thai.
• Tiền sản giật. Dầu cá dường như không ngăn ngừa tiền sản giật.
• Nhịp tim nhanh bất thường (rối loạn nhịp thất). Nghiên cứu dân số cho thấy rằng ăn nhiều cá không có ảnh hưởng đến nguy cơ nhịp tim nhanh bất thường. Nghiên cứu lâm sàng không nhất quán. Một số nghiên cứu cho thấy uống dầu cá hàng ngày không ảnh hưởng đến nguy cơ nhịp tim bất thường. Nhưng nghiên cứu khác cho thấy dùng dầu cá trong 11 tháng sẽ làm chậm sự phát triển của tình trạng này. Tuy nhiên, nhìn chung, uống dầu cá dường như không làm giảm nguy cơ tử vong ở những người có nhịp tim nhanh bất thường.
• Bệnh tiểu đường. Uống dầu cá không làm giảm lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Tuy nhiên, dầu cá có thể cung cấp một số lợi ích khác cho những người mắc bệnh tiểu đường, chẳng hạn như giảm mỡ trong máu được gọi là triglyceride. Ngoài ra, dầu cá không làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường trong thai kỳ.

Những trường hợp dầu cá có bằng chứng không đầy đủ

• Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác hoặc AMD. Có một số bằng chứng cho thấy những người ăn cá nhiều hơn một lần mỗi tuần sẽ giảm nguy cơ phát triển mất thị lực liên quan đến tuổi. Nhưng, nghiên cứu lâm sàng cho thấy uống dầu cá bằng miệng đến 5 năm không ngăn ngừa mất thị lực.
• Dị ứng. Nghiên cứu ban đầu cho thấy các bà mẹ dùng thực phẩm bổ sung dầu cá trong giai đoạn cuối của thai kỳ có thể làm giảm sự xuất hiện của dị ứng ở trẻ. Nhưng nghiên cứu khác cho thấy rằng dầu cá không làm giảm sự phát triển dị ứng ở trẻ em khi người mẹ dùng trong khi mang thai.
• Bệnh mất trí nhớ. Có một số bằng chứng ban đầu cho thấy dầu cá có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Tuy nhiên, nó dường như không giúp ngăn chặn sự suy giảm các kỹ năng tư duy cho hầu hết những người đã được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer.
• Hen suyễn. Một số nghiên cứu cho thấy bổ sung dầu cá có thể giúp điều trị một số triệu chứng hen suyễn. Nhưng kết quả không phù hợp. Một số nghiên cứu cho thấy uống dầu cá giúp cải thiện hơi thở và giảm nhu cầu dùng thuốc. Một nghiên cứu khác cho thấy dầu cá không làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh hen suyễn là trẻ em. Dầu cá có thể giúp ngăn ngừa hen suyễn ở trẻ nhỏ khi người mẹ uống trong khi mang thai. Nhưng dầu cá dường như không cung cấp bất kỳ lợi ích nào khi người mẹ dùng khi đang cho con bú hoặc trẻ sơ sinh. Nhìn chung, nghiên cứu cho thấy rằng dầu cá không giúp điều trị bệnh chàm khi nó đã phát triển.
• Hiệu suất thể thao. Một số bằng chứng cho thấy dùng dầu cá có thể cải thiện chức năng phổi ở vận động viên. Nhưng các bằng chứng khác cho thấy rằng uống dầu cá không cải thiện sức chịu đựng, phục hồi, nhịp tim hoặc thời gian tập thể dục.
• Tự kỷ. Một nghiên cứu nhỏ cho thấy uống dầu cá có thể làm giảm sự hiếu động ở trẻ tự kỷ. Nhưng nghiên cứu này có sai sót. Một nghiên cứu khác cho thấy dùng dầu cá không làm giảm tính hiếu động.
• Ung thư. Nghiên cứu về tác dụng của dầu cá trong việc ngăn ngừa ung thư đã tạo ra kết quả mâu thuẫn. Một số nghiên cứu liên quan đến việc ăn cá hoặc có nồng độ axit béo omega-3 trong máu cao hơn là nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác nhau. Nhưng nghiên cứu khác cho thấy rằng ăn cá không làm giảm nguy cơ ung thư.

• Bệnh tim. Hầu hết các nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung dầu cá không ngăn ngừa bệnh tim hoặc làm giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim ở những người mắc bệnh tim. Lấy dầu cá từ chế độ ăn uống có thể có lợi. Nhưng lợi ích có lẽ là khiêm tốn nhất. Mọi người vẫn nên ăn cá và các thực phẩm khác cung cấp dầu cá, mặc dù. Những thực phẩm này là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh.
• Đục thủy tinh thể. Có một số bằng chứng ban đầu cho thấy ăn cá ba lần mỗi tuần có thể làm giảm nhẹ nguy cơ phát triển đục thủy tinh thể.
• Hội chứng mệt mỏi mãn tính (CFS). Có một số bằng chứng mâu thuẫn về việc sử dụng một sản phẩm cụ thể (Efamol Marine) kết hợp dầu cá và dầu hoa anh thảo buổi tối để giảm các triệu chứng CFS.
• Suy giảm trí nhớ và kỹ năng tư duy ở người lớn tuổi nhiều hơn những gì bình thường đối với tuổi của họ. Một số nghiên cứu cho thấy uống dầu cá hàng ngày trong 12 tháng có thể cải thiện trí nhớ ở những người bị suy giảm chức năng tâm thần.
• Ung thư đại tràng, ung thư trực tràng. Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng dầu cá trong quá trình hóa trị có thể làm chậm sự tiến triển của khối u ở những người bị ung thư đại trực tràng.
• Một loại bệnh viêm ruột (bệnh Crohn). Nghiên cứu về tác dụng của dầu cá đối với bệnh Crohn đã tạo ra kết quả mâu thuẫn. Một số nghiên cứu cho thấy dùng một sản phẩm dầu cá cụ thể có thể làm giảm sự tái phát của bệnh Crohn cho những người đã hồi phục. Tuy nhiên, nghiên cứu khác cho thấy dầu cá không có tác dụng này.
• Xơ nang. Nghiên cứu ban đầu cho thấy uống dầu cá bằng miệng có thể cải thiện chức năng phổi ở những người bị xơ nang. Tuy nhiên, quản lý dầu cá tiêm tĩnh mạch (IV) không có tác dụng này.
• Phiền muộn. Những người ăn nhiều cá dường như có nguy cơ trầm cảm thấp hơn. Nhưng không rõ nếu uống bổ sung dầu cá làm giảm triệu chứng trầm cảm. Kết quả từ nghiên cứu là xung đột. Lý do cho sự khác biệt có thể liên quan đến liều lượng dầu cá, tỷ lệ axit béo omega-3 trong bổ sung dầu cá và mức độ trầm cảm trước khi điều trị.
• Tổn thương thận ở những người mắc bệnh tiểu đường (bệnh thận đái tháo đường). Bằng chứng cho thấy uống dầu cá không cải thiện chức năng thận ở những người mắc bệnh thận đái tháo đường.

• Vấn đề về thị lực ở những người mắc bệnh tiểu đường (bệnh võng mạc tiểu đường). Hấp thụ cao hơn dầu cá từ chế độ ăn uống có liên quan đến việc giảm nguy cơ tổn thương mắt ở những người mắc bệnh tiểu đường.
• Khô mắt. Hấp thụ cao hơn dầu cá từ chế độ ăn uống có liên quan đến nguy cơ khô mắt thấp hơn ở phụ nữ. Nhưng tác dụng của dầu cá ở những người bị khô mắt là không nhất quán. Một số nghiên cứu cho thấy dầu cá làm giảm các triệu chứng khô mắt như đau, mờ mắt và nhạy cảm. Nhưng dầu cá dường như không cải thiện các dấu hiệu và triệu chứng khác của khô mắt như sản xuất nước mắt và làm hỏng bề mặt của mắt. Uống dầu cá cũng không cải thiện các dấu hiệu và triệu chứng của khô mắt khi sử dụng với các phương pháp điều trị khô mắt khác.
• Chứng khó đọc. Uống dầu cá bằng miệng dường như cải thiện tầm nhìn ban đêm ở trẻ mắc chứng khó đọc.
• Nồng độ cholesterol hoặc mỡ trong máu bất thường (rối loạn lipid máu). Có dữ liệu mâu thuẫn về tác dụng của dầu cá đối với mỡ máu ở những người có lượng mỡ trong máu bất thường. Nghiên cứu cho thấy rằng ăn hai khẩu phần cá mỗi tuần có thể làm giảm cholesterol và mỡ trong máu ở những người có cholesterol cao. Uống bổ sung dầu cá dường như cũng cải thiện mức độ chất béo trung tính và một số chất béo trong máu khác ở những người mắc bệnh tiểu đường và ở những người ghép thận. Nhưng hầu hết các nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung dầu cá không cải thiện mức cholesterol ở những người có mức cholesterol bất thường hoặc cao. Trên thực tế, việc bổ sung dầu cá thực sự có thể làm tăng mức cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL hoặc “có hại”) ở những người này.
• Bệnh thận nghiêm trọng (bệnh thận giai đoạn cuối hoặc ESRD). Một số bằng chứng cho thấy uống dầu cá làm giảm các dấu hiệu sưng (viêm) ở những người mắc bệnh thận nghiêm trọng.
• Rối loạn co giật (động kinh). Nghiên cứu cho thấy rằng uống axit béo omega-3 từ dầu cá hàng ngày trong 10 tuần sẽ làm giảm cơn động kinh ở những người bị động kinh kháng thuốc.
• Đau nhức cơ bắp do tập thể dục. Uống dầu cá có thể làm giảm đau nhức cơ bắp do tập thể dục ở các vận động viên chuyên nghiệp. Nhưng những kết quả ban đầu này cần được xác nhận trong các nghiên cứu lớn hơn, chất lượng cao. Không rõ liệu dầu cá có làm giảm đau nhức cơ bắp do tập thể dục ở người lớn không được đào tạo. Kết quả từ nghiên cứu ban đầu là xung đột.
• Dị ứng thực phẩm. Uống dầu cá khi mang thai dường như làm giảm nguy cơ dị ứng trứng ở trẻ sơ sinh. Nhưng nó không làm giảm nguy cơ dị ứng thực phẩm khác như dị ứng sữa hoặc đậu phộng ở trẻ sơ sinh.
• Ngăn chặn tắc nghẽn được sử dụng trong lọc máu thận. Uống dầu cá dường như giúp ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông trong ghép máu chạy thận nhân tạo. Nó cũng có thể giúp các mảnh ghép làm việc lâu hơn. Nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn để biết liều lượng dầu cá nào là tốt nhất.
• Tiền tiểu đường. Uống dầu cá dường như không cải thiện lượng đường trong máu ở những người bị tiền tiểu đường. Nhưng nó có thể giúp ngăn ngừa tiền tiểu đường tiến đến bệnh tiểu đường loại 2.
• Bệnh đa xơ cứng (MS). Dùng một sản phẩm dầu cá cụ thể dường như không cải thiện thời gian, tần suất hoặc mức độ nghiêm trọng của tái phát ở bệnh nhân bị đa xơ cứng.
• Tích tụ chất béo trong gan ở những người uống ít hoặc không uống rượu (bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu hoặc NAFLD). Nghiên cứu hạn chế cho thấy dầu cá có thể có lợi cho NAFLD ở người lớn và trẻ em.
• Béo phì. Hầu hết các nghiên cứu cho thấy uống dầu cá không cải thiện việc giảm cân ở người lớn béo phì hoặc ở trẻ em. Nhưng ăn cá như một phần của chế độ ăn giảm calo dường như có ích.

• Sưng (viêm) và lở loét bên trong miệng (viêm niêm mạc miệng). Uống dầu cá dường như làm giảm mức độ nghiêm trọng và đau của vết loét trong miệng từ thuốc ung thư.
• Sưng (viêm) của tuyến tụy (viêm tụy). Bằng chứng cho thấy rằng cho ăn tĩnh mạch (IV) với dinh dưỡng đã được tăng cường bằng dầu cá làm giảm số ngày điều trị thay thế thận cần thiết cho những người bị viêm tụy nặng.
• Một rối loạn di truyền làm tăng nồng độ phenylalanine trong máu (phenylketon niệu hoặc PKU). Một số bằng chứng cho thấy việc bổ sung dầu cá giúp cải thiện các kỹ năng vận động, phối hợp và thị lực ở trẻ em mắc chứng rối loạn di truyền hiếm gặp có tên là phenylketon niệu.
• Một loại lo lắng thường phát triển sau một sự kiện kinh hoàng (rối loạn căng thẳng sau chấn thương hoặc PTSD). Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy việc bổ sung các chất bổ sung có chứa axit béo omega-3 từ dầu cá vào liệu pháp tâm lý không mang lại bất kỳ lợi ích nào nữa cho những người mắc PTSD.
• Sinh non. Uống dầu cá hoặc ăn hải sản khi mang thai có thể giúp ngăn ngừa sinh non. Nhưng kết quả mâu thuẫn tồn tại.
• Tăng trưởng và phát triển ở trẻ đẻ non. Sữa bột trẻ em được bổ sung axit béo từ dầu cá và dầu cây lưu ly dường như cải thiện sự tăng trưởng và phát triển hệ thần kinh ở trẻ sinh non, đặc biệt là bé trai.
• Nhiễm trùng đường thở. Uống đồ uống có chứa dầu cá, vitamin D và protein dường như không làm giảm nhiễm trùng đường hô hấp trên ở vận động viên.
• Tâm thần phân liệt. Dầu cá có thể cải thiện các triệu chứng như gây hấn ở những người bị tâm thần phân liệt. Nhưng không phải tất cả các nghiên cứu đều đồng ý.
• Nhiễm trùng máu (nhiễm trùng huyết). Cung cấp dầu cá như một phần của kế hoạch dinh dưỡng cho bệnh nhân nhiễm trùng huyết có thể làm giảm nhu cầu thở cơ học và rút ngắn thời gian nằm trong phòng chăm sóc đặc biệt của bệnh viện. Nhưng cho dầu cá không cải thiện khả năng sống sót hoặc giảm nguy cơ chấn thương não hoặc mê sảng ở những người bị nhiễm trùng huyết.
• Bệnh hồng cầu hình liềm. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng dầu cá có thể làm giảm các cơn đau nghiêm trọng ở những người mắc bệnh hồng cầu hình liềm.
• Đột quỵ. Dùng dầu cá như một chất bổ sung dường như không ngăn ngừa đột quỵ. Hiệu quả của việc ăn dầu cá trong chế độ ăn uống có nguy cơ đột quỵ đang gây tranh cãi. Ăn cá một hoặc hai lần mỗi tuần dường như làm giảm nguy cơ bị đột quỵ tới 27%. Nhưng ăn một lượng cá rất cao (hơn 46 gram cá mỗi ngày) dường như làm tăng nguy cơ đột quỵ. Và ăn cá không làm giảm nguy cơ đột quỵ ở những người đã dùng aspirin để phòng ngừa.

Cần thêm bằng chứng để đánh giá dầu cá cho những công dụng này.

An toàn và tác dụng phụ

Dầu cá có thể an toàn cho hầu hết mọi người khi uống bằng liều thấp (3 gram hoặc ít hơn mỗi ngày). Có một số lo ngại về an toàn khi dầu cá được dùng với liều lượng cao. Uống nhiều hơn 3 gram mỗi ngày có thể giữ cho máu không bị đông máu và có thể làm tăng khả năng chảy máu.

Dầu cá liều cao cũng có thể làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch, làm giảm khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể. Đây là một mối quan tâm đặc biệt đối với những người dùng thuốc để giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch (ví dụ như bệnh nhân ghép tạng) và người già.

Chỉ dùng dầu cá liều cao dưới sự giám sát của bác sĩ.

Dầu cá có thể gây ra tác dụng phụ bao gồm ợ hơi, hôi miệng, ợ nóng, buồn nôn, phân lỏng, phát ban và chảy máu cam. Uống bổ sung dầu cá trong bữa ăn thường có thể làm giảm các tác dụng phụ này. Một số loại thịt cá (đặc biệt là cá mập, cá thu vua và cá hồi nuôi) có thể bị nhiễm thủy ngân và các hóa chất công nghiệp từ môi trường.

Dầu cá có thể an toàn khi được tiêm tĩnh mạch (bằng IV) trong thời gian ngắn. Dung dịch dầu cá hoặc axit béo omega-3 được sử dụng an toàn trong 1 đến 4 tuần.

Phòng ngừa & Cảnh báo đặc biệt

• Trẻ em. Dầu cá có thể an toàn khi được uống một cách thích hợp. Dầu cá đã được sử dụng an toàn thông qua các ống cho ăn ở trẻ sơ sinh đến 9 tháng. Nhưng trẻ nhỏ không nên ăn nhiều hơn hai ounce cá mỗi tuần. Dầu cá sẽ không an toàn khi có nguồn gốc từ những thực phẩm như chứa độc tố thủy ngân. Ăn cá nhiễm độc thường xuyên có thể gây tổn thương não, chậm phát triển trí tuệ, mù lòa và co giật ở trẻ em.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú. Dầu cá có thể an toàn khi dùng bằng đường uống một cách thích hợp. Uống dầu cá khi mang thai dường như không ảnh hưởng đến thai nhi hoặc em bé khi cho con bú. Phụ nữ đang mang thai hoặc có thể mang thai, và các bà mẹ cho con bú nên tránh cá mập, cá kiếm, cá thu vua và cá ngói (còn gọi là cá vược vàng hoặc cá hồng vàng), vì những thứ này có thể chứa hàm lượng thủy ngân cao.
• Rối loạn lưỡng cực. Uống dầu cá có thể làm tăng một số triệu chứng của tình trạng này.
• Bệnh gan Dầu cá có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở những người bị sẹo gan do bệnh gan.
• Bệnh tiểu đường: Có một số lo ngại rằng dùng dầu cá liều cao có thể làm cho việc kiểm soát lượng đường trong máu trở nên khó khăn hơn.
• Bệnh đa nang adenomatous gia đình Có một số lo ngại rằng dầu cá có thể làm tăng thêm nguy cơ mắc bệnh ung thư ở những người mắc bệnh này.
• Huyết áp cao Dầu cá có thể làm giảm huyết áp và có thể khiến huyết áp giảm quá thấp ở những người đang được điều trị bằng thuốc hạ huyết áp.
• HIV / AIDS và các điều kiện khác làm giảm phản ứng của hệ miễn dịch: Liều lượng cao hơn của dầu cá có thể làm giảm phản ứng của hệ thống miễn dịch của cơ thể. Đây có thể là một vấn đề cho những người có hệ thống miễn dịch đã yếu.
• Máy khử rung tim cấy ghép (một thiết bị được phẫu thuật để ngăn chặn nhịp tim không đều) Một số, nhưng không phải tất cả, nghiên cứu cho thấy rằng dầu cá có thể làm tăng nguy cơ nhịp tim không đều ở bệnh nhân sử dụng máy khử rung tim cấy ghép. Giữ an toàn bằng cách tránh bổ sung dầu cá.
• Dị ứng cá hoặc hải sản Một số người bị dị ứng với hải sản như cá cũng có thể bị dị ứng với các chất bổ sung dầu cá. Không có thông tin đáng tin cậy cho thấy khả năng những người bị dị ứng hải sản có khả năng bị dị ứng với dầu cá. Cho đến khi được biết nhiều hơn, khuyên bệnh nhân dị ứng với hải sản nên tránh hoặc sử dụng bổ sung dầu cá một cách thận trọng.

Tương tác thuốc

Thận trọng khi dùng kết hợp dầu cá với

Thuốc tránh thai (thuốc tránh thai) tương tác với dầu cá

Dầu cá dường như giúp giảm một số lượng chất béo trong máu. Những chất béo này được gọi là triglyceride. Thuốc tránh thai có thể làm giảm hiệu quả của dầu cá bằng cách giảm lượng chất béo trong máu. Một số loại thuốc tránh thai bao gồm ethinyl estradiol và levonorgestrel (Triphasil), ethinyl estradiol và norethindrone (Ortho-Novum 1/35, Ortho-Novum 7/7/7), và những loại thuốc khác.

Thuốc trị cao huyết áp (thuốc hạ huyết áp) tương tác với dầu cá

Dầu cá dường như làm giảm huyết áp. Uống dầu cá cùng với thuốc điều trị huyết áp cao có thể khiến huyết áp của bạn xuống quá thấp. Một số loại thuốc điều trị huyết áp cao bao gồm captopril (Capoten), enalapril (Vasotec), losartan (Cozaar), valsartan (Diovan), diltiazem (Cardizem), Amlodipine (Norvasc), hydrochlorothiazide (HydroDiuril), furosemide (Lasix), và nhiều loại khác.

Orlistat (Xenical, Alli) tương tác với dầu cá

Orlistat (Xenical, Alli) được sử dụng để giảm cân. Nó ngăn chặn chất béo từ chế độ ăn uống được hấp thụ vào ruột. Có một số lo ngại rằng orlistat (Xenical, Alli) cũng có thể làm giảm sự hấp thụ dầu cá khi chúng được uống cùng nhau. Để tránh sự tương tác tiềm năng này, hãy dùng orlistat (Xenical, Alli) và dầu cá cách nhau ít nhất 2 giờ.

Các loại thuốc làm chậm đông máu (thuốc chống đông máu / thuốc chống tiểu cầu) tương tác với dầu cá

Dầu cá có thể làm chậm quá trình đông máu. Uống dầu cá cùng với các loại thuốc làm chậm đông máu có thể làm tăng khả năng bị bầm tím và chảy máu.

Cách bổ sung dầu cá đúng cách

Sau tất cả các thông tin tổng hợp trên, dầu cá có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Vậy bổ sung dầu cá như nào là đúng?

Ai nên bổ sung dầu cá?

Trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn bao gồm phụ nữ có thai và cho con bú đều nên bổ sung dầu cá theo hướng dẫn của bác sĩ.

Xem thêm về việc: Bổ sung vitamin a

Liều lượng

Mỗi người có nhu cầu bổ sung lượng Omega 3 khác nhau, chính vì vậy

Nhu cầu bổ sung Omega 3 của mối người khác nhau. Mức chung được khuyến cáo là nên bổ sung tối thiểu 250mg và tối đa 3000mg EPA và DHA kết hợp mỗi ngày.

Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung nhất là những trường hợp có bệnh lý nền như bệnh tim mạch, tiểu đường hay huyết áp cao sẽ có liều bổ sung khác nhau.

Với phụ nữ có thai và cho con bú được khuyến cáo bổ sung ít nhất 200mg DHA mỗi ngày. Xem thêm cách: Bổ sung omega 3 cho bà bầu

Đọc nhãn và chọn thực phẩm bổ sung có chứa ít nhất 500 mg EPA và DHA trên 1.000 mg dầu cá.

Cách sử dụng

Viên dầu cá thường là viên nang mềm, tùy theo hình thức sản xuất lớp bọc ngoài mà nhà cung cấp sẽ ghi chú trong hướng dẫn sử dụng. Thông thường nhất là các viên nang mềm này cần được nhai để có tác dụng tốt nhất. Nhai cả viên rồi uống với nước như thế dầu cá sẽ được hấp thu hiệu quả nhất.

Với những trẻ nhỏ không nhai được bạn có thể cho trẻ uống bằng cách chọc thùng viên nang (bằng tăm hoặc dĩa) rồi ép viên nang vào thức ăn, nước uống, cũng có thể cho ra thìa để đút hay trực tiếp vào miệng.

Nên uống khi nào?

Bạn nên uống omega 3 vào buổi sáng để dễ hấp thu nhất. Uống sau ăn và nên uống cùng với nước ấm để đạt hiệu quả tối ưu.

Bạn cũng có thể lựa chọn thời điểm nào thuận tiện nhưng cần ý sử dụng thói quen uống Omega-3 đúng giờ để đạt được hiệu quả tối ưu.

Các chất béo khác giúp tăng hấp thụ axít béo omega 3, vì thế bạn nên bổ sung dầu cá cùng với bữa ăn có chất béo.

Chú ý về dạng omega 3

Dầu cá bổ sung có một số dạng, bao gồm este etylic (EE), triglycerid (TG), triglycerid cải cách (rTG), axit béo tự do (FFA) và phospholipid (PL).

Cơ thể của bạn không hấp thụ các este etylic như các chất khác, vì vậy hãy chọn một loại thực phẩm bổ sung dầu cá như triglycerid (TG).

Chú ý về sự tinh khiết của Omega 3

Hãy chọn thực phẩm bổ sung được bên thứ ba kiểm nghiệm hoặc có con dấu về độ tinh khiết của Tổ chức toàn cầu về EPA và DHA Omega-3 (GOED).

Cần chú ý thêm về bảo quản viên uống bổ sung

Axit béo omega-3 dễ bị oxy hóa, điều này khiến chúng bị ôi thiu. Để bảo quản bạn nên để nơi tránh nhiệt độ cao như tránh ánh sáng – lý tưởng nhất là trong tủ lạnh. Không sử dụng chất bổ sung dầu cá có mùi ôi thiu hoặc đã quá hạn sử dụng.

Theo webmd.com