Sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh nhất, phù hợp nhất đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cho con bú sữa mẹ sẽ giúp cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết với tỷ lệ thích hợp cho sự hấp thụ và phát triển cơ thể trẻ. Sau sinh mổ, việc ăn uống đầy đủ và cân bằng dinh dưỡng là rất quan trọng để giúp sản xuất sữa mẹ và cung cấp đủ dưỡng chất cho cả mẹ và bé.
Mục lục
Dấu hiệu mẹ bị ít sữa hoặc mất sữa sau sinh mổ
Sau sinh mổ, việc cho con bú sẽ hỗ trợ quá trình hồi phục của mẹ cũng như cung cấp dinh dưỡng cho bé. Tuy nhiên, đôi khi mẹ có thể gặp phải tình trạng mất sữa hoặc ít sữa sau sinh mổ. Dưới đây là một số dấu hiệu để nhận biết:
- Cảm giác đau khi cho con bú: Đây là dấu hiệu thường gặp nhất của mẹ bị mất sữa hoặc ít sữa sau khi sinh mổ. Nếu mẹ cảm thấy đau hoặc khó chịu khi cho con bú, có thể do sản lượng sữa ít hoặc không đủ.
- Bầu ngực cứng đờ: Khi sản lượng sữa không đủ, mẹ có thể gặp phải tình trạng bầu ngực cứng đờ, khó chịu và đau đớn.
- Sữa không đủ cho bé bú: Nếu bé không được bú đủ hoặc có dấu hiệu đói, mẹ cần xem xét lại sản lượng sữa của mình.
- Bé không tăng cân: Nếu bé không tăng cân đầy đủ hoặc có dấu hiệu suy dinh dưỡng, mẹ cần đưa bé đi kiểm tra và xem xét lại sản lượng sữa của mình.
- Mẹ cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng: Việc sản xuất sữa và chăm sóc con nhỏ cùng lúc có thể khiến mẹ cảm thấy mệt mỏi và căng thẳng. Tuy nhiên, nếu mẹ cảm thấy quá mệt mỏi, đau đớn và căng thẳng quá độ, có thể là do sản lượng sữa không đủ để đáp ứng nhu cầu cho bé.
Nếu mẹ gặp phải tình trạng mất sữa hoặc ít sữa sau khi sinh mổ, cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ phù hợp.
Tại sao sinh mổ thường ít sữa hoặc mất sữa?
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc sản xuất sữa ít hơn hoặc không đủ lượng sau khi sinh mổ, bao gồm:
- Giảm sản xuất hormone oxytocin: Việc sinh mổ có thể làm giảm mức độ tổng hợp hormone oxytocin – một hormone quan trọng để kích thích sản xuất sữa trong vú.
- Đau và khó chịu: Đau và khó chịu sau sinh mổ có thể khiến việc cho con bú trở nên khó khăn, gây stress và ảnh hưởng đến sự tổng hợp sữa.
- Tác dụng phụ của thuốc gây tê: Thuốc gây tê được sử dụng trong quá trình sinh mổ có thể gây ảnh hưởng đến sản xuất sữa.
- Tình trạng sức khỏe của mẹ: Những vấn đề sức khỏe như bệnh tim, tiểu đường hoặc tình trạng suy dinh dưỡng có thể làm giảm sản xuất sữa.
- Sử dụng sữa công thức quá sớm: Việc sử dụng sữa công thức quá sớm có thể làm giảm yêu cầu của trẻ đối với sữa mẹ và ảnh hưởng đến sự kích thích sản xuất sữa.
- Mẹ chưa có kinh nghiệm cho con bú: Việc cho con bú đòi hỏi kỹ năng và kinh nghiệm, thiếu kinh nghiệm có thể gây ảnh hưởng đến sự sản xuất sữa của mẹ.
Các yếu tố này có thể dẫn đến việc sản xuất sữa ít hơn hoặc không đủ lượng sau sinh mổ.
Đẻ mổ nên ăn gì để có nhiều sữa?
1. Thực phẩm giàu chất xơ
Chất xơ là một loại chất dinh dưỡng không tan trong nước và không thể hấp thụ được bởi cơ thể. Khi mẹ ăn thực phẩm giàu chất xơ, chúng sẽ giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng, đồng thời cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Cơ chế hoạt động của chất xơ là giúp tăng cường sản xuất hormone oxytocin, hormone này làm kích thích sản xuất sữa và giúp lưu thông máu tới các tuyến sữa, giúp tăng sản lượng sữa mẹ.
Thực phẩm giàu chất xơ có thể kể đến như: các loại rau xanh, hoa quả tươi, hạt và ngũ cốc nguyên hạt, đậu và các sản phẩm từ đậu, các loại quả khô như mứt, nho khô, hạt điều, hạnh nhân. Việc bổ sung các loại thực phẩm này vào chế độ ăn hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ mẹ bị táo bón, đồng thời tăng cường lượng sữa cho bé.
2. Thực phẩm giàu protein
Thực phẩm giàu protein có thể giúp lợi sữa sau sinh mổ bởi vì protein là một thành phần quan trọng trong sữa mẹ, cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Khi mẹ ăn các thực phẩm giàu protein, cơ thể sẽ sản xuất nhiều hơn các hormone cần thiết để kích thích sản xuất sữa mẹ. Ngoài ra, các thực phẩm giàu protein cũng giúp cung cấp năng lượng cho mẹ trong quá trình cho con bú và phục hồi sức khỏe sau khi sinh. Các nguồn thực phẩm giàu protein bao gồm thịt, cá, trứng, đậu, đỗ, các loại hạt và các sản phẩm từ sữa.
3. Thực phẩm giàu vitamin
Đúng vậy, thực phẩm giàu vitamin cũng rất quan trọng trong việc giúp tăng lượng sữa cho mẹ sau sinh mổ. Vitamin C có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng cho mẹ và trẻ sơ sinh, đồng thời còn giúp cơ thể sản xuất hormone oxytocin và prolactin, hai hormone cần thiết để sản xuất sữa. Ngoài vitamin C, các loại vitamin khác như vitamin B, vitamin D cũng cần thiết cho việc sản xuất sữa. Mẹ có thể bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin như cam, quýt, chanh, dâu tây, dưa hấu, trái cây chứa vitamin C, thịt gia cầm, cá, trứng, sữa, sữa đậu nành chứa vitamin B và thực phẩm giàu vitamin D như trứng, nấm, cá hồi, sữa tươi.
4. Thực phẩm giàu canxi và khoáng chất
Thực phẩm giàu canxi và khoáng chất cũng là một yếu tố quan trọng giúp cải thiện lượng sữa sau sinh mổ. Trong quá trình cho con bú, cơ thể của mẹ cần cung cấp đủ canxi để hỗ trợ việc phát triển xương của trẻ, đồng thời cũng giúp mẹ giữ được sức khỏe xương. Ngoài canxi, khoáng chất như sắt, magie, kẽm và đồng cũng rất quan trọng cho cơ thể mẹ sau sinh để duy trì sức khỏe và hỗ trợ lượng sữa. Các thực phẩm giàu canxi và khoáng chất bao gồm sữa, sữa chua, pho mát, cải bó xôi, rau chân vịt, hạt đậu, cá hồi, tôm, cua, sò điệp, hải sản… Nếu mẹ không thích ăn các loại thực phẩm này hoặc không thể tiêu hóa tốt, có thể sử dụng thêm các loại thực phẩm bổ sung canxi và khoáng chất.
Tham khảo: Hướng dẫn bổ sung canxi khi cho con bú
Gợi ý món ăn giúp lợi sữa sau sinh mổ
Quá trình sản xuất sữa sau sinh phụ thuộc chủ yếu vào sự điều tiết của hormone và độ kích thích vú từ việc cho con bú. Không có cụ thể thực phẩm hay món ăn nào được chứng minh là ăn nhiều có thể giúp mẹ nhiều sữa hơn. Tuy nhiên, các yếu tố dinh dưỡng, sức khỏe, cân nặng, stress và mệt mỏi được đánh giá có thể ảnh hưởng đến lượng sữa sản xuất. Do đó, sự lựa chọn thực phẩm và chăm sóc sức khỏe cơ thể là rất quan trọng để hỗ trợ sự sản xuất sữa đủ lượng và chất lượng tốt cho con bú.
Dưới đây là một số món ăn hồi phục sức khỏe cho mẹ, hỗ trợ kích thích, điều tiết sữa, giúp mẹ sinh mổ có thể có nhiều sữa hơn:
1. Canh đu đủ xanh nấu chân giò
Đu đủ hầm chân giò là một trong những món ăn có thể giúp tăng lượng sữa cho mẹ sau sinh mổ. Thịt chân giò có chứa nhiều canxi, protein và chất béo cần thiết cho sự phát triển của bé, còn đu đủ thì giàu vitamin C và chất xơ, tốt cho sức khỏe của mẹ. Cách nấu đu đủ hầm chân giò cũng đơn giản, dễ ăn và dễ tiêu hóa, mang đến nhiều công dụng tuyệt với như:
- Lợi sữa: Các vitamin và khoáng chất có trong đu đủ xanh giúp bổ dung được đa dạng các dưỡng chất, giúp lợi sữa, mát sữa.
- Nhuận tràng, ngăn táo bón: Enzyme papain trong đu đủ có thể thúc đẩy quá trình tiêu hóa protein dễ dàng hơn, cải thiện chức năng tiêu hóa, đào thải độc tố, ngăn ngừa táo bón rất tốt.
- Giảm sưng, ngừa nhiễm trùng: Các loại vitamin cùng chất chống oxy hóa carotenoid trong đu đủ xanh giúp tăng cường hệ miễn dịch, nhanh lành các vết thương. Do vậy, có thể giúp các mẹ sinh mổ hạn chế được nguy cơ nhiễm trùng và sưng đau.
- Hồi phục sức khỏe: Móng giò chứa nhiều collagen, protein, protid giúp cơ thể sớm hồi phục sinh lý, rất tốt cho các mẹ sinh mổ.
2. Cháo chân dê
Cháo chân dê là một món ăn phổ biến trong ẩm thực Việt Nam và được cho là có nhiều giá trị dinh dưỡng, đặc biệt là đối với phụ nữ sau khi sinh.
Chân dê có chứa nhiều chất đạm, các loại axit amin, canxi, sắt, kẽm, magie, selen và vitamin nhóm B. Những chất dinh dưỡng này có thể giúp phục hồi cơ thể sau khi sinh và tăng cường sản xuất sữa cho con bú. Ngoài ra, chân dê cũng chứa nhiều collagen và gelatin giúp tăng cường khả năng đàn hồi của da, giảm các vấn đề về da như sạm, chảy xệ.
Tuy nhiên, việc ăn cháo chân dê cũng có những rủi ro nếu không được chế biến và bảo quản đúng cách. Nếu không được nấu chín kỹ, chân dê có thể chứa các vi khuẩn và gây ngộ độc cho cơ thể. Ngoài ra, nếu ăn quá nhiều chân dê, có thể dẫn đến việc hấp thụ chất béo và cholesterol quá nhiều, gây hại cho sức khỏe.
Vì vậy, việc ăn cháo chân dê sau sinh mổ nên được thực hiện đúng cách và ở mức độ vừa phải, kết hợp với các loại thực phẩm khác để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và sức khỏe cho mẹ và bé.
3. Cháo cà rốt
Ăn cháo cà rốt có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Cà rốt chứa nhiều vitamin và khoáng chất, đặc biệt là beta-carotene – một dạng của vitamin A. Beta-carotene có tác dụng bảo vệ tế bào, tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư và bệnh tim mạch. Cháo cà rốt cũng có chứa chất xơ và nước, giúp cung cấp năng lượng và giúp tiêu hóa tốt.
Đối với mẹ sau sinh, cháo cà rốt cũng có thể giúp lợi sữa do chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết để sản xuất sữa. Tuy nhiên, chắc chắn rằng mẹ không bị dị ứng với cà rốt trước khi ăn cháo cà rốt. Ngoài ra, cháo cà rốt không nên được coi là thực phẩm duy nhất cung cấp dinh dưỡng cho mẹ sau sinh, mà nên kết hợp với các loại thực phẩm khác như đạm, chất béo và tinh bột để đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng.
Các mẹ thường gặp khó khăn trong việc lựa chọn bổ sung dinh dưỡng, do vậy, có thể bổ sung thêm vitamin trong giai đoạn này. Nếu mẹ bỉm đang lăn tăn lựa chọn vitamin tổng hợp sau sinh thì Procare Diamond là một gợi ý hàng đầu.
PM Procare diamond là sản phẩm của Max Biocare Úc, được nhập khẩu và phân phối chính ngạch tại Việt Nam từ 2002 và đã được hàng triệu bà mẹ Việt Nam tin dùng. Mẹ bỉm có thể dễ dàng mua hàng tại Việt Nam với hàng chuẩn chỉnh.
- PM Procare Diamond là sản phẩm nhập khẩu duy nhất tại Việt Nam được cấp phép lưu hành dưới dạng thuốc không phải TPCN, được kiểm định chất lượng chặt chẽ bởi cục Quản Lý Dược Australia và Việt Nam.
- Cung cấp đầy đủ DHA và EPA hàm lượng cao ở dạng triglyceride dễ hấp thu nhất với tỷ lệ DHA/EPA lý tưởng ~ 4,5/1 gần giống nhất tỉ lệ có trong sữa mẹ.
- Đặc biệt dầu cá Omega 3 ( DHA, EPA ) có trong sản phẩm đạt tiêu chuẩn sạch và không nhiễm chì được đánh giá bởi GOED ( Tổ chức chất lượng dầu cá thế giới ).
- Các vitamin và khoáng chất thiết yếu: Iod, acid folic, sắt… có hàm lượng phù hợp với khuyến cáo dành cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
- Uy tín và chất lượng được khẳng định bởi bác sĩ & hàng triệu mẹ bầu Việt Nam đã tin dùng.
Lưu ý về chế độ ăn uống, sinh hoạt sau đẻ mổ
Sau sinh mổ, người mẹ không thể dùng thức ăn bình thường ngay được vì vết rạch ở bụng khá lớn và nó sẽ cực kỳ đau đớn nếu như mẹ ăn no hoặc phải tiêu hóa thức ăn cứng.
Vì vậy, trong hai 2 giai đoạn ngay sau sinh mổ (kéo dài khoảng 1 tuần) và giai đoạn bắt đầu phục hồi (tính từ tuần tiếp theo trở đi), mẹ sinh mổ nên lưu ý trong chế độ ăn uống để vừa có thể phục hồi nhanh chóng vừa có đủ sữa cho con bú.
- Ăn đủ các nhóm thực phẩm: Mẹ cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể bao gồm protein, chất béo, carbohydrate, vitamin và khoáng chất.
- Uống đủ nước: Mẹ cần uống đủ nước hàng ngày để giữ cho cơ thể luôn đủ nước và sản xuất sữa đủ lượng.
- Ăn nhẹ, thường xuyên: Mẹ nên ăn ít mà thường xuyên để đảm bảo cung cấp năng lượng cho cơ thể và giảm thiểu nguy cơ béo phì.
- Tránh thực phẩm giàu đường: Mẹ nên tránh ăn thực phẩm có đường cao như nước ngọt, đồ ăn nhanh, kẹo… khiến vết mổ lâu lành
- Tránh thực phẩm có chất kích thích: Mẹ cần hạn chế sử dụng thức uống có chất kích thích như cà phê, trà, coca… ảnh hưởng tới nội tiết, chất lượng nguồn sữa và gây ít sữa, mất sữa.
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây: Mẹ nên ăn nhiều rau xanh và trái cây để cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể.
- Ăn thực phẩm giàu canxi: Mẹ cần ăn thực phẩm giàu canxi như sữa, sữa chua, đậu phụ, hạt hướng dương để giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn và sản xuất sữa đủ lượng.
- Chăm sóc vết mổ: Mẹ cần giữ vết mổ luôn sạch và khô ráo, tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh nhiễm trùng và làm chậm quá trình phục hồi.
- Cho con bú đúng cách
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Mẹ cần nghỉ ngơi đầy đủ và tránh các hoạt động mạnh để giúp cơ thể phục hồi sau sinh mổ.
- Chăm sóc vệ sinh cá nhân: Mẹ cần chăm sóc vệ sinh cá nhân, bao gồm việc vệ sinh đầu ti sạch sẽ thường xuyên để tránh nhiễm trùng và bệnh tật.
- Vận động nhẹ nhàng: Mẹ có thể bắt đầu vận động nhẹ nhàng, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mẹ, để giúp cơ thể phục hồi và giảm thiểu các triệu chứng đau đớn và căng thẳng.
- Hạn chế stress và tạo môi trường thoải mái: Mẹ nên hạn chế stress và tạo môi trường thoải mái, thoáng mát, sạch sẽ để giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng.
- Kiểm tra sức khỏe thường xuyên: Mẹ cần kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra.
