Những người phụ nữ dự định mang thai được khuyên bổ sung đầy đủ acid folic để đảm bảo sự phát triển bình thường của hệ thần kinh trẻ, tuy nhiên, trong nghiên cứu này, các nhà khoa học cũng khuyên rằng việc sử dụng quá nhiều dưỡng chất này khi mang thai có thể tạo nguy cơ nghiêm trọng như bệnh tự kỷ ở trẻ em.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nều như những bà mẹ mới mang thai có lượng folate cao ngay sau khi sinh – cao hơn 4 lần so với mức vừa đủ — nguy cơ đưa trẻ sinh ra bị phát triển hội chứng tự kỷ sẽ tăng cao gấp đôi so với bình thường. Nồng độ rất cao Vitamin B12 ở những bà mẹ mới sinh cũng tiềm ẩn nguy cơ cao, tăng gấp 3 lần nguy cơ trẻ sinh ra  bị tự kỷ. Nếu như cả hai loại Folate và Vitamin B12 đều có nồng độ cao thì nguy cơ trẻ bị phát triển hội chứng tự kỷ sẽ tăng lên 17.6 lần. Folate, một loại vitamin B, được tìm thấy trong tự nhiên ở các loại trái cây, rau củ, trong khi đó dạng tổng hợp là acid folic được bổ sung chủ yếu trong các loại thuốc bổ tổng hợp cho bà bầu, viên uống bổ sung sắt, trong các loại ngũ cốc…

Nghiên cứu đã được công bố vào ngày 15 tháng 5 năm 2016 tại Hội nghị quốc tế nghiên cứu về bệnh tự kỷ tại Baltimore, Hoa Kỳ.

Sự cần thiết của acid folic

Gs. M. Daniele Fallin, Giám đốc trung tâm về tự kỷ và trẻ khuyết tật Wendy Klag tại Trường đại học Bloomberg nói rằng “Lượng vừa đủ folate có tác dụng bảo vệ: đó sẽ là câu truyện với acid folic. Chúng ta đã biết từ lâu rằng thiếu hụt folate ở bà bầu gây hại cho sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, nghiên cứu này cho chúng ta thấy rằng, sử dụng quá nhiều loại vi chất này cũng sẽ gây hại. Chúng ta cần phải hướng tới nồng độ thích hợp khi sử dụng loại vi chất quan trọng này.”

Folate là vi chất thiết yếu cho sự phát triển của tế bảo và thúc đẩy sự phát triển của hệ thần kinh. Thiếu hụt acid folic trong thời kỳ đầu của thai kỳ có thể gây ra những dị tật bẩm sinh và làm gia tăng nguy cơ tự kỷ ở trẻ. Và mặc dù cần phải bổ sung tăng cường để đảm bảo phụ nữ có đủ lượng folate trong cơ thể, một vài phụ nữ vẫn không cung cấp đủ folate hoặc cơ thể hấp thu kém, dẫn tới bị thiếu hụt. Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ nói rằng 1/4 số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở Hoa Kỳ bị thiếu hụt folate. Lượng folate trong máu thường không được theo dõi thường xuyên trong thai kỳ.

➤ Xem thêm: Tầm quan trọng của việc bổ sung acid folic cho bà bầu

Bà bầu uống thừa axit folic có sao không?

Dấu hiệu thừa axit folic mẹ bầu cần biết

Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, phụ nữ có thai nên bổ sung lượng axit folic khoảng 400-600 mcg mỗi ngày giúp ngăn ngừa đến 70% khuyết tật bẩm sinh ở thai nhi. Tuy nhiên, khi mẹ bổ sung acid folic vượt lên nhiều so với lượng khuyên dùng thì cơ thể sẽ gặp phải tác động xấu kèm theo dấu hiệu thừa acid folic.

Bổ sung acid folic quá liều sẽ che giấu sự thiếu hụt Vitamin B12 do cơ chế của 2 chất này đều tham gia vào việc tạo tế bào hồng cầu và giữ cho các bộ phận tim, não, hệ thần kinh hoạt động tối ưu. Thiếu hụt Vitamin B12 có thể khiến mẹ bầu bị thiếu máu, não giảm khả năng hoạt động, lâu dần còn khiến hệ thống thần kinh bị tổn thương. Triệu chứng thiếu Vitamin B12 được kể đến như: buồn ngủ, mệt mỏi, tim đập nhanh, tê bì chân tay, táo bón hoặc tiêu chảy, đầy hơi, chán ăn,…

Bà bầu thừa axit folic ảnh hưởng như thế nào?

Lượng acid folic (dạng tổng hợp Vitamin B9) dư thừa có thể làm tăng tốc độ lão hóa các tế bào thần kinh khiến mẹ bầu gặp phải tình trạng hay quên, rối loạn nhận thức, suy giảm trí nhớ.

Ngoài ra, acid folic quá liều còn gây cản trở hoạt động của hormone insulin và kìm hãm sự phát triển não của thai nhi. Em bé khi sinh ra có thể bị chậm phát triển trí tuệ, không nhanh nhạy, nhận thức kém,…

Việc bổ sung đủ lượng axit folic sẽ giúp bà bầu và thai nhi phát triển khỏe mạnh về não bộ. Vậy bà bầu uống thừa axit folic có sao không? Mặc dù axit folic mang đến nhiều lợi ích nhưng nếu bổ sung quá liều có thể gây ra 4 tác dụng phụ phổ biến nhất dưới đây:

• Rối loạn hệ thống thần kinh của bà bầu: Việc bổ sung quá nhiều axit folic trong thời gian mang thai có thể khiến các bà bầu gặp vấn đề về rối loạn ống thần kinh trung ương và gây ra các triệu chứng như co giật, ảnh hưởng đến sức khỏe không chỉ người mẹ mà cả thai nhi.
• Buồn nôn: Bổ sung axit folic quá mức trong thời gian thai kỳ còn có thể khiến cho các bà bầu phải đối mặt với các triệu chứng tiêu hóa như biếng ăn, buồn nôn, đầy hơi… Những triệu chứng này thường dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng ốm nghén đầu thai kỳ.
• Kìm hãm sự phát triển não bộ của trẻ: Mặc dù việc bổ sung đầy đủ vitamin B9 sẽ giúp làm giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh và tốt cho sự phát triển não bộ của trẻ. Nhưng nếu bà bầu uống thừa axit folic sẽ gây cản trở hoạt động của hormone insulin và kìm hãm sự phát triển não bộ của trẻ.
• Tăng nguy cơ trẻ nhẹ cân: Hàm lượng axit folic trong cơ thể mẹ có liên quan đến sự trao đổi chất cho cơ thể thai nhi, dẫn đến việc hấp thụ kẽm kém và làm tăng nguy cơ thiếu kẽm. Việc thiếu kẽm có thể sẽ làm chậm sự phát triển của thai nhi, từ đó làm tăng xác suất mẹ sinh ra con nhẹ cân, chậm phát triển.

Bà bầu dư thừa axit folic – Tăng nguy cơ mắc bệnh tự kỷ ở trẻ

Bệnh tự kỷ là tình trạng phát triển thần kinh được mô tả bởi suy giảm khả năng tương tác với xã hội, rối loạn giao tiếp và hành vi lặp lại hoặc bất thường. Cứ 68 trẻ em ở Hoa Kỳ thì có 1 trẻ gặp phải rối loạn trên, trẻ nam có nguy cơ bị mắc bệnh cao gấp năm lần so với nữ. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng trên vẫn chưa rõ ràng tuy nhiên nghiên cứu gợi ý rằng các yếu tố là sự tổng hợp của gen di truyền và môi trường.

Đối với nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ 1,391 cặp mẹ và bé. Những bà mẹ được đưa vào nghiên cứu là những người sinh con trong khoảng thời gian từ 1998 tới năm 2013 và được theo dõi trong một vài năm, với nồng độ flate trong máu người mẹ được kiểm tra một lần trong vòng 1 đến 3 ngày từ khi sinh con. Các nhà nghiên cứu thấy rằng 1 trong 10 phụ nữ có tình trạng thừa folate trong máu (nhiều hơn 59 nml/l) và 6% có lượng Vitamin B12 cao (cao hơn 600 pml/l).

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nói rằng lượng folate trong máu khoảng 13.5-45.3 nml/l là mức vừa đủ cho phụ nữ mang bầu thai kỳ đầu tiên. Không giống như folate, nồng độ vitamin B12 chưa được thiết lập một ngưỡng vừa đủ rõ ràng.

Hầu hết các bà mẹ trong nghiên cứu đều sử dụng các loại Vitamin tổng hợp cho bà bầu – trong đó có chứa acid folic và Vitamin B12 – trong suốt thời gian mang thai. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không rõ nguyên nhân tại sao có một số bà mẹ có lượng folate trong máu cao vượt trội hẳn so với các bà mẹ khác. Có thể nguyên nhân là do những phụ nữ này sử dụng quá nhiều thực phẩm bổ sung acid folic hoặc sử dụng các loại viên uống cho bà bầu có chứa quá nhiều acid folic. Hoặc, cũng có thể một số ít phụ nữ có khả năng hấp thu nhiều acid folic từ nguồn bổ sung hoặc chậm chuyển hóa dẫn tới bị dư thừa nồng độ folate trong máu.

Sẽ còn cần thêm nghiên cứu để đánh giá lượng acid folic mà phụ nữ cần bổ sung trong thời gian mang thai để cung cấp đủ cho cơ thể mà không bị dư thừa, tuy nhiên, hiện nay lượng axit folic bổ sung hàng ngày ở mức vừa đủ cho đa số phụ nữ mang thai bình thường là 400mcg- 600mcg.

Với nhiều loại vitamin tan trong nước, thường mọi người cho rằng chúng sẽ được đào thải ra ngoài qua đường tiểu và không gây hại cho cơ thể nếu sử dụng dư thừa. Tuy nhiên, với folate và Vitamin B12 thì khác. Ramkripa Raghavan, Khoa Dân số học, gia đình và sức khỏe sinh sản tại đại học Bloomberg nói “Nghiên cứu này là một điển hình của việc bổ sung quá nhiều thuốc bổ. Chúng ta nói với phụ nữ cần bổ sung folate đầy đủ ngay từ trước khi mang thai. Điều mà chúng ta cần phải làm rõ bây giờ là có nên đưa ra thêm khuyến cáo về liều tối ưu trong suốt thai kỳ hay không.”

Mẹ bầu cần làm gì khi thừa acid folic?

Biết được ảnh hưởng xấu và dấu hiệu thừa acid folic, mẹ bầu cũng cần tìm hiểu giải pháp để khắc phục tình trạng bổ sung acid folic quá liều.

Cách xử lý thừa acid folic

Cách xử lý khi mẹ bầu thấy bản thân bất thường do dấu hiệu thừa axit folic:

• Dừng ngay việc bổ sung acid folic dưới dạng thuốc hoặc dạng tiêm acid folic vào cơ thể.
• Uống nhiều nước để bài trừ lượng thừa acid folic qua nước tiểu vì acid folic là dạng hòa tan của Vitamin B9 trong nước.
• Đến cơ sở y tế tin cậy thăm khám thai, đo nồng độ acid folic và nghe theo sự chỉ dẫn của bác sĩ về cách khắc phục.

Cách phòng tránh thừa acid folic

Để phòng tránh dấu hiệu thừa axit folic, mẹ bầu cần lưu ý một số điều sau đây khi bổ sung acid folic:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học góp phần bổ sung lượng acid folic qua một số loại trái cây giàu acid folic như quả cam, bưởi, bơ, đu đủ chín,…và các loại sữa cho mẹ bầu.
• Không được tự ý mua thuốc bổ sung acid folic liều cao, trước khi dùng cần nghe theo sự tư vấn của bác sĩ.
• Bổ sung acid folic nhờ viên sắt chứa acid folic cho mẹ bầu với liều lượng ghi rõ vừa giúp đáp ứng được đủ nhu cầu sắt vừa hạn chế tình trạng bổ sung thừa acid folic.
• Nên lựa chọn viên sắt kết hợp acid folic dạng hữu cơ để cơ thể hấp thụ dễ dàng.
• Chọn mua sản phẩm chính hãng và đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành giúp đảm bảo chất lượng.
• Khi dùng viên uống cần tuân thủ đúng liều lượng và nghe theo sự chỉ dẫn của bác sĩ về cách sử dụng để đạt hiệu quả cao nhất.
• Uống viên sắt kết hợp acid folic cùng với các loại nước trái cây giàu Vitamin C (đặc biệt nước cam còn giúp bổ sung thêm lượng acid folic thiết yếu) tăng khả năng hấp thụ sắt.

Lời khuyên hữu ích: Theo tổ chức Y tế thế giới, phụ nữ từ trước khi mang thai và khi mang thai nên bổ sung từ 400mcg-600mcg acid folic giúp phòng ngừa khuyết tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Ở tuần thứ 7 của thai kỳ, cột sống sẽ đóng lại và việc bổ sung acid folic lúc đó không còn giá trị phòng ngừa khuyết tật ống thần kinh. Tuy nhiên, acid folic còn đóng vai trò trong nhiều hoạt động chức năng của cơ thể, trong phân chia tế bào, trong quá trình tạo máu…cho nên bổ sung acid folic với liều lượng như trên trong suốt thời gian mang thai, cho con bú cũng được khuyến khích để bổ sung gián tiếp cho em bé, đáp ứng nhu cầu tăng lên của người mẹ trong giai đoạn này.

➤ Tham khảo thêm: Bổ sung acid folic cho bà bầu như thế nào mới đúng?

Hy vọng bài viết trên đã giúp nhiều mẹ bầu biết được tác hại cũng như dấu hiệu thừa acid folic. Acid folic khi được bổ sung đúng liều lượng khuyến cáo sẽ giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu ở mẹ và phòng tránh khuyết tật bẩm sinh ở thai nhi. Bên cạnh đó, mẹ nên lựa chọn viên uống sắt tích hợp acid folic vừa giúp đáp ứng nhu cầu khoáng chất thiết yếu là sắt vừa kiểm soát được lượng acid folic đưa vào cơ thể. Chúc mẹ bầu luôn có sức khỏe tốt và đón bé chào đời thành công!

Theo sciencedaily

Bằng chứng mới cho thấy Omega-3 DHA có thể bảo vệ phổi

Một bài báo được xuất bản vào tháng 8/2020 trên Tạp chí Dịch tễ học Hoa Kỳ đã làm sáng tỏ câu hỏi: liệu Omega-3 có thể đóng một vai trò nào đó trong việc bảo vệ phổi hay không? Điều này đặc biệt quan trọng,  nhất là trong bối cảnh đại dịch coronavirus đang diễn ra như hiện nay

Nghiên cứu được tiến hành với hơn 10.000 đối tượng để đã kiểm tra mối liên quan giữa mức lưu hành của Omega-3 (DHA, EPA) với việc nhập viện và tử vong do ILD (bệnh phổi kẽ) trong khoảng thời gian 12 năm.

Tiến sĩ Harris và đồng nghiệp của ông phát hiện ra: nồng độ DHA có liên quan đến việc giảm nguy cơ nhập viện do ILD, đồng thời tỷ lệ tử vong do ILD thấp hơn. DHA cao hơn cũng có liên quan đến ít bất thường phổi kẽ hơn trên CT.

Mức độ nghiêm trọng tình trạng viêm (cụ thể là viêm phổi) tỷ lệ nghịch với nồng độ omega-3 trong máu. Quan trọng hơn, mức DHA thấp có liên quan đến nguy cơ nhập viện vì ILD và tử vong do các rối loạn phổi liên quan đến ILD.

Nghiên cứu này cho thấy rằng có mức omega-3 tuần hoàn cao hơn sẽ giúp bảo vệ phổi đáng kể. Điều này đặc biệt quan trọng và kịp thời với đại dịch COVID-19 đang diễn ra.

Omega-3 có phải là vũ khí chống viêm cho phổi?

Viêm chỉ là bước đầu tiên trong phản ứng miễn dịch tổng thể phức tạp để chống lại nhiễm virut. Trong bối cảnh COVID-19, có rất nhiều nghiên cứu, thảo luận để làm giảm tình trạng viêm quá mức. Đó chính là cách mà EPA và DHA tác động tới cơ thể khi phản ứng với nhiễm trùng. Nói cách khác, Omega 3 giúp giảm tình trạng viêm quá mức khi bị nhiễm trùng.

Vì hệ thống miễn dịch có thể sử dụng các biện pháp độc hại để tiêu diệt các sinh vật không mong muốn, do đó  cần có sự chữa lành những tổn thương tiềm ẩn do phản ứng mạnh mẽ này gây ra. Quá trình phân giải phản ứng viêm cấp tính được thực hiện qua trung gian các chất chuyển hóa của axit béo omega-3 gọi là SPM

SPM được giải phóng hàng giờ và hàng ngày sau phản ứng viêm và chúng đóng vai trò thiết yếu trong quá trình chữa lành bệnh. Khi có mức omega-3 thấp hơn trong cơ thể, sẽ có ít nguyên liệu ban đầu để tạo ra SPM. Do đó, quá trình chữa bệnh kém hiệu quả hơn, kéo dài tình trạng viêm nhiễm và tổn thương lâu hơn.

Như vậy, Omega-3 không chỉ đóng vai trò làm dịu phản ứng viêm ban đầu mà còn có tác dụng giúp mau phục hồi sau khi cuộc tấn công kết thúc.

Omega-3 có thể giúp ngăn ngừa bão Cytokine không?

“Cơn bão cytokine”, còn được gọi là hội chứng giải phóng cytokine hoặc hội chứng hoạt động quá mức của đại thực bào, xảy ra khi cơ thể quyết định tấn công chính nó chứ không phải là virus – phản ứng miễn dịch “loạn trí”. Đây là biến chứng gây tử vong hàng đầu trong đại dịch Covid 19.

Trong số ra tháng 6 của tạp chí Frontiers in Physiology , các nhà nghiên cứu đã đánh giá tác động của các các chất dinh dưỡng, trong đó có axit béo Omega 3 (DHA, EPA) đối với cơn bão cytokine:

“Các chất dinh dưỡng như vitamin B6, B12, C, D, E, và folate; các nguyên tố vi lượng, bao gồm kẽm, sắt, selen, magiê và đồng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc quản lý cơn bão cytokine. Trong số các vi chất dinh dưỡng này, LC-PUFAs (axit béo không no chuỗi dài) như EPA (axit eicosapentaenoic) và DHA (axit docosahexaenoic) là đáng chú ý vì ảnh hưởng trực tiếp của chúng trong phản ứng miễn dịch đối với bệnh nhiễm vi rút, ”

Dựa trên dữ liệu có sẵn, việc bổ sung EPA và DHA ở bệnh nhân COVID-19 dường như có tác dụng hữu ích trong việc kiểm soát “cơn bão cytokine”. Do đó, việc sử dụng EPA và bổ sung DHA nên được coi là liệu pháp hỗ trợ và một chiến lược phòng ngừa.

Omega-3 & hội chứng rối loạn hô hấp cấp tính ARDS

Một trong những triệu chứng nghiêm trọng nhất của COVID-19 là Hội chứng rối loạn hô hấp cấp tính (ARDS), hội chứng này khiến mọi người phải thở máy hoặc thở oxy để tồn tại.

Một phân tích tổng hợp gần đây của 12 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng về omega-3 và ARDS đã kết luận: “Ở những bệnh nhân bị bệnh nặng với ARDS, bổ sung omega-3 trong chế độ ăn có thể liên quan đến việc cải thiện tỷ lệ PaO2 / FiO2 *, cải thiện thời gian nằm viện và thời gian thở máy (* Tỷ lệ PaO2/FiO2 là áp suất oxy trong động mạch chia cho phần oxy được truyền và là công cụ để định lượng mức độ nghiêm trọng của ARDS.)

Kết quả phân tích chỉ cho thấy, việc sử dụng axit béo omega-3 dường như là một chiến lược hợp lý trong ARDS.

Chọn bổ sung loại nào để cho tác dụng tốt nhất và đảm bảo an toàn?

Để việc bổ sung đạt được hiệu quả tối ưu, nên chọn sản phẩm cung cấp đầy đủ cả Omega 3 (DHA, EPA) cùng các Vitamin A,B,C,D,E, và khoáng chất sắt, kẽm, Mg… Đặc biệt với mẹ mang thai và nuôi con bú, cần đảm bảo bổ sung thuốc bổ mỗi ngày để vừa cung cấp đủ dưỡng chất cho mẹ khỏe mạnh vừa giúp con phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ.

Tham khảo chi tiết về: Omega3 cho bà bầu

Một số lưu ý trong việc lựa chọn thuốc bổ:

• Sản phẩm cần có nguồn gốc rõ ràng, được lưu hành hợp pháp tại VN, chất lượng đã được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ.
• Sản phẩm đạt tiêu chuẩn Dược phẩm, được lưu hành là Thuốc với tiêu chuẩn chất lượng cao – Đảm bảo chất lượng, an toàn.
• Thuốc bổ sung nên cung cấp Omega 3 dạng Triglycerid – là dạng cao cấp cho khả năng hấp thu cao nhất (cao hơn dạng còn lại (ethyl este) tới 70%). Sản phẩm cung cấp Omega 3 dạng này sẽ có chữ “Triglycerid” rõ ràng trên nhãn.
• Thành phần hàm lượng DHA, EPA được thể hiện rõ ràng từng loại, tỷ lệ DHA/EPA ~4/1 là tỷ lệ Vàng phù hợp nhất đối với phụ nữ mang thai và nuôi con bú
• Với chế độ ăn uống thông thương của người VN, hàm lượng DHA cần bổ sung nên đạt từ 130mg/ngày trở lên để đáp ứng đủ nhu cầu. Nếu chế độ ăn yếu kém, nên chọn sản phẩm cung cấp từ 200mg DHA/ngày
• Sản phẩm có cung câp đầy đủ các Vitamin A.B.C.D,E; các khoáng chất Sắt, I ốt, Mg, kẽm… với hàm lượng vừa đáp ứng đủ nhu cầu, không nên quá cao hoặc quá thấp để đảm hiệu quả và an toàn.

Thuốc bổ tổng hợp PM Procare/ PM Procare diamond có cung cấp đầy đủ Omega 3 dạng cao cấp Triglycerid dễ hấp thu cùng sắt, kẽm, acid folic, Vitamin A,B,C,D,E cùng nhiều dưỡng chất thiết yếu khác. Hàm lượng các dưỡng chất trong thuốc PM Procare/PM Procare diamond được nghiên cứu dựa trên cơ sở khoa học và tính toán kỹ lưỡng để cùng với thức ăn hàng ngày đáp ứng vừa đủ nhu cầu của cơ thể, không gây dư thừa.

Bổ sung PM Procare/PM Procare diamond mỗi ngày là việc nên thực hiện để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể khỏe mạnh, cải thiện hệ miễn dịch, phòng ngừa dịch bệnh.

Ngày uống 1v, ngay sau bữa ăn để các thành phần dưỡng chất được hấp thu tốt nhất bạn nhé!

Mở đầu bài báo cáo với chủ đề: “Chăm sóc thai kỳ hiệu quả và an toàn trong đại dịch Covid 19” của mình, BS.CKII. Nguyễn Bá Mỹ Nhi đề cập tới những ảnh hưởng to lớn của đại dịch SARS COV tới sức khỏe của phụ nữ mang thai và nuôi con bú.

• Hiện chưa có bằng chứng cho thấy phụ nữ mang thai dễ mắc bệnh hoặc bệnh dễ tiến triển nặng khi mắc Covid 19. Tuy nhiên, SARS-CoV2 có thể gây những biến chứng nghiêm trọng cho PNMT: đặt nội khí quản, nhập hồi sức, suy thận, tử vong… Tỷ lệ tử vong do nhiễm SARS-CoV ở PNMT lên tới 25%.
• Các báo cáo cho thấy, viêm phổi do virus ở PNMT liên quan tới tăng nguy cơ: sinh non, sinh con nhẹ cân, thai chậm tăng trưởng, tử vong chu sinh…

Mẹ an toàn – Con khỏe mạnh là kết quả mong muốn của tất cả các cặp vợ chồng. Để thai kỳ khỏe mạnh, an toàn ngoài thực hiện thăm khám, tiêm ngừa đầy đủ thì chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng.

“Dinh dưỡng và các yếu tố khác quyết định sự phát triển khỏe mạnh của mẹ, có tác động vĩnh viễn lên tình trạng sinh lý, chức năng, sức khỏe và nguy cơ bệnh tật của con sau này”

Đặc biệt, trong bài báo cáo này, BS.CKII. Nguyễn Bá Mỹ Nhi nhắc tới một nghiên cứu mới năm 2021 cho thấy “Có mối liên quan nhỏ nhưng có ý nghĩa giữa sử dụng Probiotics, acid béo Omega 3, Vitamin tổng hợp và Vitamin D với nguy cơ nhiễm Sars Cov 2 thấp hơn ở phụ nữ”

Như vậy, Omega -3, acid folic, sắt, Iod, vitamine… không chỉ là các vi chất dinh dưỡng cần thiết, mà còn góp phần giúp nâng cao sức đề kháng cho phụ nữ mang thai và nuôi con bú, góp phần chống lại bệnh tật, nhất là trong trong giai đọan dịch bệnh COVID 19 ảnh hường nghiêm trọng toàn cầu.

Các giai đoạn thời gian là có hạn, 1000 ngày đầu đời (9 tháng trong bụng mẹ + 2 năm đầu sau sinh) là cơ hội duy nhất để tác động. Quan tâm tới dinh dưỡng là việc làm đầu tiên cần thực hiện càng sớm càng tốt.

Ngoài tăng cường chất lượng bữa ăn, mẹ bầu lưu ý bổ sung thêm thuốc bổ mỗi ngày để đảm để nâng cao sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật cho mẹ cũng như giúp con phát triển tối ưu trong suốt thai kỳ và sức khỏe tương lai.

Theo PMProcare tổng hợp

Tết cổ truyền khác với các ngày thường rất nhiều. Phong tục của người Việt Nam ăn Tết là dành nhiều thời gian nghỉ ngơi và tích trữ nhiều thức ăn để cả gia đình quây quần lại với nhau. Tuy nhiên bà bầu cần phải chú ý đó là: dinh dưỡng trong thai kỳ cần được đảm bảo cung cấp đủ, làm sao để bổ sung đủ năng lượng cho bé và cần đảm bảo độ an toàn. Ngoài vấn đề ăn và bổ sung chất đạm – đường-béo cùng các vitamin và khoáng chất, thì chúng ta phải chú ý tới các thức ăn ngày tết. Một số món ăn truyền thống có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ và của thai nhi, do đó chúng ta cần chú ý tránh để không ảnh hưởng gì tới sức khỏe của mẹ và em bé.

Tùy theo từng giai đoạn thai kỳ, 3 tháng đầu có thể ảnh hưởng bởi nghén nên khi gặp các món ăn, các mùi sốc có thể làm cho các bạn khó chịu, buồn nôn… 3 tháng cuối thì lúc ấy bụng đã to, nếu chúng ta ăn nhiều có thể khiến các bạn khó chịu, mệt, khó thở.

Một số khuyến cáo trong chế độ ăn uống của bà bầu dịp Tết

Nên ăn đồ ăn được nấu từ trong gia đình để đảm bảo chín, nóng, đảm bảo là thực phẩm sạch, phòng tránh được nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường tiêu hóa

Hạn chế ăn ở quán vì dễ gặp thực phẩm chứa hóa chất độc hại như phở có formon, măng có chất độc, thịt ủ chất… mà thai nhi lại rất nhạy cảm với các hóa chất độc hại ấy. Ngay cả người bình thường, không có bầu còn rất kiêng dè, phân vân khi ăn những loại thực phẩm này thì bà mẹ đang có thai càng cần phải cẩn trọng hơn nữa.

Để bụng không óc ách mệt mỏi trong dịp Tết thì bạn nên chia bữa ăn ra nhiều lần, không ăn quá no cho một bữa.

Không tiếc rẻ mà ăn đồ nấu đi nấu lại nhiều lần. Hoặc đồ ăn trong tủ lạnh nếu bạn để quá nhiều đồ mà không đúng thì sẽ không đảm bảo. Đồ ăn có thể hư, ăn vào gây nhiễm trùng đường tiêu hóa, tiêu chảy, ngô độc rất nguy hiểm.

Ngoài thức ăn hàng ngày, trong dịp Tết bạn vẫn phải lưu ý bổ sung các thuốc bổ trong thai kỳ như canxi cho bà bầu, axit folic, thuốc sắt cho bà bầu, đa sinh tố vì em bé của chúng ta hàng ngày vẫn cần chất đó.

Một số thực phẩm nên tránh ngày Tết

Trong dip Tết cổ truyền có nhiều các món ăn rất bắt mắt và ngon, nếu không ăn thì rất tiếc. Tuy nhiên, có một số thức ăn các bạn nên chú ý và nên tránh như:

Xem thêm: Bà bầu không nên ăn gì

Dứa: đồ cuốn thường có món khóm, thơm, dứa… kèm theo. Trong dứa có chứa promelanin, đây là chất có tác dụng làm mềm cổ tử cung, trong khi cổ tử cung rất cần cứng chắc để giữ em bé cho đến 9 tháng 10 ngày. Promelanin cũng làm cơ tử cung co bóp, khiến cổ tử cung mở ra sẽ tăng nguy cơ sinh sớm, sinh non.

Rau mầm: Các món gỏi, nộm, rau mầm, khoai tây có mầm, trong thành phần có độc tố Solamin, gây độc cho thai nhi. Do đó rau mầm bà bầu không nên ăn.

Đu đủ xanh: đu đủ xanh các bà nội trợ thường sử dụng để làm nước mắm ngâm chua, làm gỏi, hầm…Trong đu đủ có hai chất chúng ta nên biết là oxytocin và prostaglandin, hai chất này tác động vào tử cung làm tử cung co bóp. Thai đang nằm trong tử cung, chưa đến ngày sinh mà tự nhiên tử cung co bóp  thì có thể nguy hiểm, có thể có cơn gò gây động thai, sảy thai, sinh non,… Mẹ bầu cần chú ý không ăn, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ.

Măng: một món mà ngày tết chúng ta hay ăn là món măng. Trong măng có chất cyanid, khi chất này gặp men tiêu hóa ở ruột thì sẽ tạo thành chất gây độc cho cả mẹ và con đặc biệt là cho hệ thần kinh. Do đó cần hạn chế tối đa ăn măng.

Gừng héo: một số trường hợp bà bầu thường ngậm gừng để giữ ấm cổ, giảm buồn nôn. Gừng có thể là chất tốt, nhưng nếu gừng héo thì không sử dụng, đặc biệt là chỗ phần đầu cắt rúm lại đó sẽ tiết ra một chất là citimol và chất này làm ảnh hưởng tới tế bào gan không những của mẹ mà của cả em bé. Mẹ sẽ gặp phải các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu, cảm giác óc ách.

Vỏ khoai mì: nhiều phụ nữ có thai có thói quen ăn vặt món khoai mì. Tuy nhiên cần loại bỏ vỏ khoai mì, vì nó có chất tương tự chất ở trong măng gây độc không tốt cho thai.

Đồ tái, đồ sống: các bà bầu được khuyến cáo không ăn đồ tái, đồ sống vì nó có thể chứa ký sinh trùng, vi trùng. Sức đề kháng trong thời kì mang thai thường yếu nên bà bầu dễ bị rối loạn tiêu hóa, nhiễm trùng đường tiêu hóa, ói mửa, nặnng hơn là có thể nhiễm độc. Khi đã nhiễm trùng nhiễm độc thì nó ảnh hưởng cả sức khỏe của mẹ và của con.

Cá ướp lạnh: các loại cá để trong tủ lạnh, cho dù rất quý như cá mập, cá kiếm các mẹ bầu cũng không nên ăn. Vì người ta thường dùng hóa chất là thủy ngân để cá tươi ngon. Nếu hàm lượng thủy ngân ở trong cơ thể nhiều có thể gây ngộ độc cho em bé, đặc biệt là ngộ độc hệ thần kinh.

Đồ uống có ga: đồ uống có gas không có tác dụng dễ tiêu hóa như nhiều người lầm tưởng, nhưng các loại phẩm màu, hương liệu, phụ gia, chất bảo quản… trong nước ngọt thì lại có tác hại lớn đến sức khỏe nếu sử dụng quá độ, nên bà bầu cần hạn chế.

Rượu, bia: rượu, bia thì tránh xa càng tốt. Nói chung là không nên dùng các chất kích thích vì có thể gây ảnh hưởng tới hệ thần kinh của trẻ, thai càng nhỏ thì mức độ ảnh hưởng càng nhiều.

Cà phê: trong cà phê có cafein có thể ảnh hưởng tới hệ thần kinh của trẻ.

Thực phẩm quá mặn: đồ ăn quá mặn như khô cá có thể làm tăng huyết áp, khiến thành mạch sẽ co lại, máu cung cấp cho em bé giảm đi. Ngoài ra tăng huyết áp trong thai kỳ có triệu chứng phù và nước tiểu có đạm thì trở thành bệnh lý tiền sản giật. Tiền sản giật là một trong năm tai biến sản khoa, có thể gây nguy hiểm tới tính mạng cả mẹ và con. Do đó các bạn nhớ là không ăn quá mặn.

Nước dừa: một số trường hợp các bạn bảo rằng thai lớn rồi, em thèm nước dừa, uống nước dừa có được không? Uống nước dừa không phải chống chỉ định nhưng các bạn nhớ rằng trong nước dừa có 2% chất béo, do đó khi uống vào có cảm giác khó tiêu, ách bụng, nhất là khi thai đã lớn, thì cảm giác ậm ạch khó chịu, đầy hơi càng nhiều hơn.

Sữa đậu nành: sữa đậu nành có nội tiết tố Phytoestrogen có thể gây gò tử cung, bạn không nên uống quá 300ml/ngày.

Một số loại trái cây: không ăn nhãn gây nóng, táo bón, nổi mụn. Táo mèo có chứa chất gây cơn gò tử cung dẫn tới sảy thai không nên ăn. Ở dân tộc miền núi, nếu muốn bỏ thai, người ta giã nước táo mèo ra uống là có thể xảy thai.

Xem thêm: Bà bầu nên ăn gì 

Dinh dưỡng dịp Tết cho bà mẹ có thai nhưng đang cho con bú

Mỗi một phản xạ bú của em bé sẽ kích thích cơ thể người mẹ tiết ra chất Oxytocin, chất này gây co bóp cơ tử cung, có thể dẫn tới sảy thai. Do đó nếu mẹ đang cho bé bú mà biết mình có bầu thì các bạn nên cai sữa và chuyển em bé sang dùng sữa ngoài. Bú mẹ là một trong những yếu tố làm gò tử cung gây sảy thai.

Xem thêm: Làm gì nếu mang thai khi cho con bú

Người ta khuyên là khoảng cách giữa hai lần mang thai nên từ 4-5 năm để cơ thể có đủ thời gian bù lại những gì đã mất trong thai kỳ trước. Vì canxi, máu, chất dinh dưỡng… bà mẹ đã chuyển qua con khá nhiều trong thời kì mang thai. Khi cơ thể chưa phục hồi tốt mà lại có bầu tiếp thì lần thai sau người mẹ đã mất đi một số chất rồi nên dễ gây mệt mỏi, yếu. Em bé sau có thể thiếu chất hơn em bé đầu.

Do đó chế độ ăn của mẹ bầu sẽ phải ưu tiên hơn. Thực phẩm trong dịp Tết thì nhiều, nhưng mẹ bầu cần chọn thức ăn có đủ thành phần đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất cân bằng, đầy đủ. Cần uống bù thêm thuốc bổ vì các thành phần dưỡng chất cung cấp từ thực phẩm thường không đủ cho nhu cầu của thai nhi và mẹ bầu. Thêm vào đó, để phát triển trí não của bé thứ hai thật tốt nên ưu tiên viên tổng hợp có thêm Omega 3, DHA. Đây là một chất chống oxy hóa hỗ trợ rất tốt cho sự phát triển não bộ của trẻ cũng như một số cơ quan trong cơ thể. Do đó các mẹ bầu cần ưu tiên bổ sung hơn lần trước.

Xem thêm: Bổ sung Omega 3 cho bà bầu như thế nào

Các thực phẩm nêu trên có thể làm hạn chế khẩu phần ăn của các bạn, tuy nhiên các bạn nên chú ý tránh để an toàn cho cả mẹ và con. Chúng ta có thể ăn các món khác và nên chia nhỏ thức ăn làm nhiều bữa.

Theo Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Hà – Giám đốc Y khoa bệnh viện phụ sản Mê Kông

Vai trò của dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai và cho con bú

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy chế độ dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai và trong 2 năm đầu sau sinh đã “lập trình” cho mỗi cá nhân trong việc điều tiết tăng trưởng và ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, thị giác sau này. Suy dinh dưỡng đầu đời có thể dẫn đến những tổn thương không thể phục hồi được đối với sự phát triển của não bộ, hệ miễn dịch và tăng trưởng thể lực.

Các nghiên cứu gần đây còn cho thấy giai đoạn mang thai và 2 năm đầu sau sinh chính là cửa sổ cơ hội để phòng ngừa các bệnh mạn tính có liên quan đến dinh dưỡng như: thừa cân béo phì, rối loạn chuyển hóa đường, mỡ, các bệnh tim mạch, hu‎yết áp, loãng xương… Các bệnh này được coi là sát thủ hàng đầu trên thế giới với 35 triệu người tử vong hàng năm, chiếm 60% số ca tử vong toàn cầu. Tổ chức Y tế thế giới dự kiến nhóm bệnh này sẽ tăng 17% trong thập kỷ tới, và tập trung đến 80% ở các nước đang phát triển.

Mẹ bị thiếu dinh dưỡng khi mang thai, cụ thể là ở đầu thai kỳ thì trẻ sơ sinh có trọng lượng bình thường lúc sinh nhưng có nguy cơ béo phì và bệnh mạch vành khi lớn lên. Mẹ bị thiếu dinh dưỡng cuối thai kỳ thì trẻ sơ sinh có nguy cơ sinh ra nhẹ cân và khi lớn lên có nguy cơ béo phì và đái tháo đường type 2. Trẻ thiếu dinh dưỡng ở giai đoạn sớm sau khi sinh thì sẽ giảm tăng trưởng tạm thời, nếu trẻ bắt kịp tăng trưởng thì sẽ có nguy cơ tăng huyết áp và đái tháo đường type 2 khi trưởng thành…

Dinh dưỡng kết hợp với các yếu tố môi trường khác (thể dục, thuốc, nhiệt độ, áp lực…) ảnh hưởng đến 80% tình trạng sức khỏe trọn đời còn yếu tố di truyền chỉ ảnh hưởng tối đa 20% mà thôi.

Bổ sung dinh dưỡng trong thai kỳ thế nào?

Dinh dưỡng trong thai kỳ có vai trò quan trọng như vậy nên thực hiện chế độ ăn uống, bổ sung dưỡng chất đầy đủ khi mang thai là việc làm quan trọng mà mẹ bầu cần lưu ý thực hiện. Theo đó, chế độ ăn của người mẹ cần đảm bảo tối đa nhu cầu về năng lượng và các chất sinh năng lượng trong thai kỳ như là protein (chất đạm), lipid (chất béo), những acid béo chưa no nhóm omega 3 (DHA, EPA), cùng các vitamin và khoáng chất khác.

Acid béo chưa no omega 3 (DHA, EPA) đặc biệt được nhấn mạnh bởi đây là thành phần quan trọng đối với sự phát triển của hệ thần kinh trung ương, chức năng nhìn của mắt từ khi trẻ còn trong bụng mẹ cũng như những năm tháng đầu đời. Thực phẩm chứa nhiều Omega3 (DHA, EPA) là các loại cá, hải sản, trứng. Liều lượng bổ sung DHA đối với Phụ nữ có thai hiện được khuyến cáo là 200mg/ngày. Xem thêm cách bổ sung Omega – 3 đúng cách cho mẹ bầu ở bài viết dưới đây

Cách bổ sung Omega 3 cho bà bầu

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, bà mẹ cần bổ sung thêm viên sắt acid folic hàng ngày kể từ khi mang thai đến hết tháng thứ nhất sau sinh. Một số nghiên cứu cho thấy trẻ sơ sinh có hàm lượng ferritin cuống rốn ở ngưỡng thấp (do mẹ bị thiếu sắt khi mang thai) thường có biểu hiện về nhận thức kém hơn ở tuổi đi học. Tình trạng thiếu folate có thể gây ra dị tật ống thần kinh ở trẻ bao gồm nứt đốt sống, thiếu một phần hoặc thoát vị não. Khoảng 50% các kiếm khuyết này có thể phòng tránh được bằng cách uống bổ sung acid folic để có đủ folate trước và trong khi mang thai.

Do đó bà mẹ khi mang thai cần chú ý chăm sóc dinh dưỡng tốt bằng chế độ ăn hợp lý, đa dạng các loại thực phẩm, bên cạnh đó cần bổ sung thêm viên sắt/folic, các loại vitamin khoáng chất để đảm bảo trẻ được sinh ra khỏe mạnh, phát triển tốt cả về thể chất và trí tuệ.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm – Nguyên Phó Viện trưởng viện Dinh Dưỡng Quốc Gia

Sắt là vi chất dinh dưỡng không thể thiếu cho một thai kỳ khỏe mạnh. Thiếu sắt gây ra các hậu quả nghiêm trọng nhưng thừa sắt cũng có thể gây ra các hệ lụy nguy hiểm không kém. Hầu hết các mẹ bầu đều có ý thức bổ sung thêm sắt trong thai kỳ, tuy nhiên bổ sung như thế nào cho đúng và đủ thì không ít mẹ bầu còn mơ hồ chưa rõ.

Vai trò của sắt với bà bầu

Sắt tham gia vào các chức năng sinh học chủ yếu với hemoglobin, myoglobin, cytocrom. Hemoglobin để vận chuyển oxy, myoglobin để cơ lưu giữ oxy, cytocrom giữ vai trò trung tâm trong chuỗi hô hấp tế bào. Sắt còn tham gia quá trình tạo Hemoglobin. Khi mang thai, số lượng Hemoglobin gia tăng nhanh chóng cùng với sự gia tăng của thể tích máu, chính vì vậy nhu cầu về sắt trong thai kỳ cũng tăng lên.

Sắt có vai trò quan trọng đối với sức khỏe của mẹ và thai nhi. Thiếu máu trong thai kỳ sẽ gây ảnh hưởng xấu đến tình trạng sức khỏe của người mẹ như: tăng cân không đủ trong thai kỳ, tăng cảm giác mệt mỏi, tăng nguy cơ sinh non, nhiễm trùng, sẩy thai, tăng biến chứng hậu sản như băng huyết sau sinh. Mẹ thiếu máu thì thai nhi cũng chịu ảnh hưởng không tốt như: chậm phát triển, trẻ sinh ra có nguy cơ nhẹ cân, suy dinh dưỡng, thiếu máu thiếu sắt và dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn.

Tuy nhiên, bổ sung dư thừa sắt cũng gây ra các ảnh hưởng không nhỏ tới thai kỳ như: gây ra tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy, đi ngoài phân đen, dư thừa nhiều sắt sẽ tích lũy ở gan, lách gây xơ gan, xơ lách…; làm cản trở quá trình vận chuyển máu bình thường từ mẹ sang con…

Xem thêm: Bí quyết chọn thuốc sắt cho bà bầu

Bổ sung sắt đúng và đủ

Bổ sung sắt qua khẩu phần ăn hàng ngày

Sắt có hai loại: sắt Hem và sắt không Hem.

Sắt Hem có nhiều trong các thức ăn nguồn gốc động vật, đặc biệt là các loại thịt đỏ. Sắt Hem dễ hấp thu, có giá trị sinh học cao. Nên tiêu thụ tối thiểu lượng thịt, cá trên 90g/ngày và trên 75mg vitamin C/ngày để đảm bảo quá trình hấp thu sắt tốt trong cơ thể.

Sắt không Hem có trong các thực phẩm nguồn gốc thực vật như các loại rau củ màu vàng, màu đỏ, các loại hạt họ đậu hoặc ngũ cốc. Hấp thu sắt không Hem phụ thuộc vào các chất có vai trò ức chế/tăng khả năng hấp thu sắt:

• Acid ascorbic (vitamin C), protid động vật và các acid hữu cơ trong hoa quả và rau có tác dụng làm tăng khả năng hấp thu chất sắt không heme.
• Các chất ức chế hấp thu sắt thường có trong các thực phẩm nguồn gốc thực vật, như Phytate ở trong gạo và các loại ngũ cốc. Chất ức chế khác là Tanin trong một số loại rau, trà và cà phê, oxalic acid trong rau bina, củ cải, dâu tây, phosphate, polyphosphate trong ngô, hạt ngũ cốc nguyên cám, đậu đỗ; các ion kim loại hóa trị II như canxi, kẽm, mangan.

Xem thêm: 3 giải pháp bổ sung sắt hiệu quả cho bà bầu

Uống bổ sung viên sắt/acid folic trong thai kỳ

Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng quốc gia Việt Nam, phụ nữ mang thai cần bổ sung từ 27-40mg sắt nguyên tố/ngày. Nếu có chế độ ăn uống yếu kém, lượng thịt cá <90gam/ngày thì mới cần bổ sung ở liều ~40mg sắt/ngày. Ngược lại, nếu có chế độ ăn tốt hơn thì mẹ bầu chỉ cần cung cấp khoảng 27-30mg sắt nguyên tố/ngày là đủ. Để đạt được nhu cầu này thì dựa vào khẩu phần ăn hàng ngày thường sẽ không đủ, do đó bà mẹ mang thai cần uống bổ sung thêm viên sắt/acid folic hoặc viên đa vi chất dinh dưỡng cho bà bầu (trong đó có bổ sung sắt).

WHO đã đưa  phác đồ bổ sung sắt/acid folic cho phụ nữ có thai, theo đó phụ nữ có thai bị thiếu máu cần bổ sung sắt/acid folic mỗi ngày một viên (30-60mg sắt nguyên tố và 400mcg acid folic) trong suốt thời gian mang thai cho đến 1 tháng sau sinh. Đối với các bà mẹ không bị thiếu máu thì viên uống bổ sung nên có hàm lượng thấp hơn, theo một số tài liệu, hàm lượng sắt nguyên tố cần bổ sung là từ 15mg – 27mg/ngày là đủ. Nên chủ động bổ sung sắt hàng ngày để dự phòng vì tình trạng thiếu máu thường gia tăng theo tuổi thai.

Sắt có vai trò quan trọng không thể thiếu cho một thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên không phải cứ bổ sung nhiều là tốt. Tùy từng trường hợp cụ thể mà bạn tính toán liều lượng bố sung phù hợp. Chỉ nên bổ sung ở mức liều vừa đủ theo nhu cầu của cơ thể mà thôi.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm – Nguyên Phó Viện trưởng viện Dinh Dưỡng Quốc Gia

TSG là nguyên nhân gây tử vong cho mẹ, chiếm 29% tại Việt Nam, TSG gây tử vong chu sinh 25%. Nhưng thật đáng mừng là hơn 50% các trường hợp tử vong do TSG có thể ngăn ngừa nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Chính vì vậy, dự phòng TSG là vấn đề cần được hết sức lưu ý trong sản khoa.

Bác sĩ đưa ra 3 cấp dự phòng TSG:

1. Tầm soát TSG:
2. Phát hiện sớm, điều trị, tránh để không diễn biến sang TSG nặng.
3. Điều trị hiệu quả, phòng ngừa biến chứng do TSG gây ra.

Trước đây, để phát hiện sớm TSG thì các bác sĩ phải dựa vào các yếu tố lâm sàng, đi sát những trường hợp thai kỳ nguy cơ cao như: tuổi cao, béo phì, tiểu đường, cao huyết áp, đa thai, tiền căn TSG… nếu chỉ như vậy thì dường như chúng ta luôn đi sau TSG. Tức là khi nào xảy ra TSG thì mới can thiệp. Hơn nữa diễn biến TSG rất nhanh nên việc chuẩn đoán mức độ TSG gặp không ít khó khăn.

Ngày nay, có các xét nghiệm giúp hỗ trợ sàng lọc TSG ở tam cá nguyệt đầu thai kỳ như: Đo huyết áp động mạch trung bình, đo trở kháng động mạch tử cung, xét nghiệm PIGF.

Bác sĩ đưa ra ý nghĩa của chỉ số sFlt-1/PIGF để hỗ trợ chuẩn đoán xác định TSG và tiên lượng TSG:

• Nếu tỷ số sFlt-1/PIGF <= 38 thì bệnh nhân sẽ không phát triển TSG ít nhất trong vòng 1 tuần
• Nếu 38< sFlt-1/PIGF < 85 ( đối với TSG khởi phát sớm), 38< sFlt-1/PIGF <110 (đối với TSG khởi phát muộn) thì bệnh nhân sẽ phát triển TSG trong vòng 4 tuần thai kỳ
• Nếu sFlt-1/PIGF >85 và sFlt-1/PIGF >110 thì khẳng đinh ca này có TSG.

Bác sĩ cũng chia sẻ nghiên cứu thực hiện ngay tại BV Từ Dũ nói đến giá trị Tỷ số sFlt-1/PIGF trong tiên lượng kết cục thai kỳ ở bệnh ký TSG với tuổi thai 28-32 tuần. Theo đó, nếu tỷ số sFlt-1/PIGF>85 thì thai kỳ chỉ kéo dài được thêm 1,2 tuần. Nếu sFlt-1/PIGF <85 thì có thể kéo dài thai kỳ tới 7,48 tuần về sau. Các số liệu này có thể góp phần giúp bác sĩ dự phòng và tiên lượng TSG tốt, giảm tử vong cho mẹ và cho thai nhi.

Tiến sĩ – Bác sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết,

 Giám đốc BV Hùng Vương

Trong bài báo cáo này, PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn có chỉ ra rằng: 1000 ngày đầu đời được tính bằng thời gian mang thai cộng với 2 năm đầu tiên của trẻ. Đây là khoảng thời gian vô cùng quan trọng cho sự phát triển của trẻ, những gì diễn ra trong 1000 ngày đầu đời có ảnh hưởng mật thiết tới cuộc sống sau này.

Hiện nay, tình trạng thừa cân béo phì ngày một gia tăng, đây là vấn đề mà xã hội đang đặc biệt quan tâm.  Bởi thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh không lây nhiễm. Tiêu biểu như các bệnh tim mạch, bao gồm: tăng huyết áp, đột quỵ, xơ vữa và tắc mạch vành, nhồi máu cơ tim; nguy cơ của bệnh đái tháo đường tuýp 2 và một số bệnh ung thư như ung thư túi mật, ung thư vú, ung thư đại tràng, ung thư tiền liệt tuyến và ung thư thận… Nguy cơ mắc bệnh và nguy cơ tử vong càng cao khi chỉ số BMI càng lớn.

PGS. TS.BS Nguyễn Anh Tuấn có đưa nghiên cứu chỉ ra rằng: thời gian bú mẹ của trẻ càng lâu thì tỷ lệ thừa cân béo phì khi trưởng thành càng thấp. Tỷ lệ thừa cân béo phì liên quan tới nồng độ đạm trong thức ăn, nồng độ đạm càng cao thì cơ thể càng tăng cân nhanh, nguy cơ thừa cân béo phì sau này càng cao. Nồng độ đạm trong sữa mẹ thấp nhất so với các loại sữa từ động vật khác như: sữa bò, sữa ngựa, sữa dê… Chính vì vậy, để tránh tình trạng thừa cân béo phì sau này, xu hướng ngày nay là giảm bớt hàm lượng đạm trong sữa công thức cho gần bằng sữa mẹ nhất có thể.

Ngoài ra, hệ vi khuẩn chí trong đường ruột cũng ảnh hưởng tới tình trạng thừa cân, béo phì. Nếu mẹ có sức khỏe tốt, hệ vikhuẩn chí ổn định; em bé sinh thường và được bú mẹ, không phải uống kháng sinh thì hệ vi khuẩn chí của trẻ sẽ tốt hơn, giảm nguy cơ mắc các bệnh như thừa cân, béo phì, đái tháo đường sau này. Vì vậy khi mang thai mẹ nên ăn uống đa dạng, không kiêng cữ, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để cơ thể luôn khỏe mạnh. Ưu tiên việc sinh thường qua ngả âm đạo và cho trẻ bú mẹ hoàn toàn tới 4-6 tháng; cho trẻ ăn dặm đúng thời điểm trong khoảng 4-6 tháng để hệ vi khuẩn chí của trẻ tốt nhất.

Về phát triển trí não, khi trẻ 2 tuổi thì kích thước não đã bằng 80% kích thước não người trưởng thành. Điều đó cho thấy rằng thời gian 1000 ngày đầu đời là khoảng thời gian não bộ phát triển nhanh nhất. Các nguyên liệu cần cho phát triển não bộ như: DHA, I-ốt, choline,… Trong đó DHA là chất quan trọng và chiếm tỷ lệ cao nhất trong não bộ. Một số thực phẩm cung cấp nhiều DHA như: cá hồi, cá ngừ,… Nhưng chỉ 15% chất acid alpha linolenic có trong thực phẩm tạo thành DHA cung cấp cho não phát triển mà thôi. Hơn nữa chỉ nên ăn cá để bổ sung DHA khoảng 2 lần/tuần là đủ. Bởi trong cá biển thường có một hàm lượng kim loại nặng (như Thủy ngân) nhất định; ăn nhiều có thể nhiễm độc kim loại nặng và ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển bình thường của thai nhi. Do đó cung cấp trực tiếp DHA từ sản phẩm bổ sung là cần thiết và nên cung cấp đủ ngay từ khi mang thai.

Bác sĩ cũng chỉ ra rằng nồng độ DHA trong máu tăng dần từ tuẩn 10-38 thai kỳ. Nghĩa là khoảng thời gian đó mẹ cần cung cấp nhiều DHA hơn để đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của thai nhi. Hơn nữa khi cung cấp DHA trong thai kỳ thì nồng độ DHA trong sữa mẹ cao hơn so với những bà mẹ không bổ sung DHA. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc bổ sung DHA có cải thiện về nhận thức rõ ràng ở trẻ em.

Cuối cùng bác sĩ kết luận: 1000 ngày đầu đời là cửa sổ cơ hội cho chúng ta. Chính vì vậy, hãy tận dụng tối đa cơ hội đó để chăm sóc và tạo điều kiện tốt nhất cho thế hệ tương lai bằng việc thực hiện chế độ ăn uống bổ sung dưỡng chất đầy đủ cho mẹ và con ngay từ khi mang thai và trong 2 năm đầu đời của trẻ.

PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn

Phó trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Nhi đồng I

Phó chủ nhiệm bộ môn nhi, trường đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.

ThS.BS. Lê Văn Hiền – Tổng thư ký hội Sản Phụ khoa TP Hồ Chí Minh, phó Giám đốc Bệnh viện Quốc tế Hạnh phúc sẽ cùng chúng ta trao đổi chủ đề này ngày hôm nay

Cảm ơn Ths-Bs Lê Văn Hiền tổng thư ký hội sản phụ khoa TP Hồ Chí Minh, phó giám đốc bệnh viện quốc tế Hạnh Phúc đã tham gia chương trình ngày hôm nay và đưa đến những thông tin hay, những lời khuyên rất hữu ích cho các thính giả của chương trình.