Tạp chí sức khỏe: “Thai chậm phát triển”

Thai chậm phát triển là tình trạng tăng trưởng của thai nhi bị hạn chế, thai nhi bị suy dinh dưỡng khi còn nằm trong tử cung, thường xảy ra ở khoảng 3-5% trường hợp mang thai. Khi lớn lên em bé sẽ dễ bị những di chứng thần kinh, kém phát triển trí tuệ, cao huyết áp, những biến chứng về tim mạch… Bác sĩ Huỳnh Thị Trong – Trưởng khoa Phụ Sản – Bệnh viện Phụ sản An Sinh sẽ chia sẻ thêm những thông tin về tình trạng thai chậm phát triển trong chương trình Tạp chí sức khỏe dưới đây.

Nguyên nhân tình trạng thai chậm tăng trưởng?

Có rất nhiều nguyên nhân khiến thai chậm tăng trưởng. Nguyên nhân đầu tiên là sức khỏe bà mẹ. Ví dụ như trong thời gian 3 tháng đầu, người mẹ ăn uống kém, ốm nghén nhiều quá, không thể ăn nổi thì đương nhiên là không có dinh dưỡng cho cả mẹ và con.

Nguyên nhân thứ hai là trao đổi chất giữa mẹ và con. Ví dụ như chỗ bám bánh nhau có dây rốn quá ngắn, quá nhỏ thì sự trao đổi giữa mẹ và con cũng không tốt.

Nguyên nhân thứ ba là những bệnh lý của mẹ trong thời gian mang như: cao huyết áp, tiền sản giật, những bệnh nội khoa, tim mạch, bệnh lao, những bệnh đang tiến triển mà điều trị thì đương nhiên là mẹ sẽ mệt dẫn đến ăn uống cũng kém. Trong thời gian mang thai mẹ có những bệnh lý dễ làm cho bé bất thường ví dụ như: rubella, giang mai… (giang mai có khi ẩn triệu chứng rất khó phát hiện ra, đến khi xét nghiệm mới biết được).

Nguyên nhân thứ tư là do mẹ thiếu dinh dưỡng nhất như các mẹ ở nơi vùng sâu vùng xa ăn uống thiếu thốn dinh dưỡng, dinh dưỡng của mẹ không tốt nên của con cũng không tốt.

Xem thêm: Phụ nữ mang thai nên ăn gì

Nguyên nhân khác là mẹ hay uống rượu, hút thuốc hoặc ngửi mùi thuốc lá… cũng làm cho em bé chậm phát triển trong thai kỳ.

Một nguyên nhân nữa là do mẹ mang thai quá trẻ hoặc quá lớn tuổi thì vấn đề trao đổi chất cũng sẽ không tốt. Bác sĩ cũng sẽ đánh giá người đến khám về độ tuổi, về sự phát triển. Ví dụ mẹ quá thấp người, nhỏ con thì làm sao em bé to được. Hoặc mẹ rất to ví dụ như 1m7 nặng 60 -70kg mà thai nhỏ thì bác sĩ cũng đánh giá là thai chậm phát triển.

Thai chậm phát triển chỉ được phát hiện khi thăm khám?

Trước đây phụ nữ mang thai chẳng khám gì mà thai vẫn bình thường. Nhưng bây giờ môi trường đã thay đổi rất nhiều và rất phức tạp. Thức ăn không đảm bảo, nhiều hóa chất xung quanh không thể phát hiện được. Vì vậy phải đi khám thai định kỳ để bác sĩ theo dõi thai có phát triển theo tuổi thai hay không, rất quan trọng.

Xem thêm: Bà bầu không nên ăn gì

Khi phát hiện trễ kinh, phụ nữ nên đi khám xem có thai hay không, thai đúng vị trí hay không, tuổi thai có phù hợp từ lúc mình trễ kinh cho tới lúc mình đi khám hay không. Ví dụ em trễ kinh 3 tháng rồi nhưng thai chỉ bằng 7, 8 tuần thì đấy là một vấn đề mình cần theo dõi. Cho nên, việc đi khám thai định kỳ là bắt buộc để phát hiện xem thai có tiến triển theo tuổi thai hay không, để bác sĩ có sự hỗ trợ kịp thời.

Bản thân người mẹ cũng có thể phát hiện được. Ví dụ như mẹ có thai 6 tháng mà bụng vẫn nhỏ xíu, không thấy thai máy gì (4 tháng là thấy thai máy rồi), không ăn uống được, ăn xong lại nôn ói… Vì vậy bản thân người mẹ cũng phát hiện được là thai không phù hợp với tuổi thai.

Ảnh minh họa

Cần làm gì khi thai chậm phát triển?

Thai chậm tăng trưởng trong tử cung có nhiều nguyên nhân, có nguyên nhân điều chỉnh được, nhưng cũng có nguyên nhân không. Ví dụ như về nhiễm sắc thể, về gen hoặc là về chỗ bám của nhau, dây rốn quá nhỏ thì chỉ có thể là hỗ trợ mẹ bầu, động viên ăn uống và sử dụng những loại thuốc bổ tổng hợp hỗ trợ cho bà bầu để giúp con tăng trưởng hơn.

Nếu những nguyên nhân có thể điều chỉnh được thì sẽ điều trị đúng nguyên nhân. Ví dụ như mẹ nghén nhiều quá thì bác sĩ sẽ làm cho bệnh nhân bớt nghén đi, sống thoải mái. Hoặc sản phụ đó bị stress thì bác sĩ sẽ động viên bệnh nhân cùng với gia đình để giảm stress. Vì stress cũng làm cho thai chậm phát triển. Vì vậy khi đến khám thai, mẹ bầu nên kể hết những biểu hiện và tình trạng hiện tại để bác sĩ có thể hỗ trợ được, dựa vào từng nguyên nhân mà có những giải pháp phù hợp.

Cần làm gì để tránh được tình trạng thai chậm tăng trưởng?

Muốn thai phát triển khỏe mạnh thì trước hết người mẹ phải khỏe. Sản phụ cần khám sức khỏe trước khi có muốn có thai để xem có bệnh lý gì không, đi chích ngừa (cảm cúm, rubella,..) hoặc bị bệnh viêm gan siêu vi cần điều trị cho hết trước khi muốn có con, cần khám tổng quát hết tất cả để xem có thể mang thai được không. Ví dụ như viêm nhiễm cổ tử cung thì khoan mang thai, hãy để cơ thể  bình thường rồi hãy mang thai, thai sẽ phát triển tốt hơn.

Mang thai tuần thứ 27, bé cân nặng 970gam thì có đang tăng trưởng tốt?

Thường thì ở tuần 27, 28 thì em bé khoảng 1 – 1,2kg là bình thường. Bé nhà em 970g là hơi ít cho nên mình xem lại cách ăn uống, thuốc men, chế độ nghỉ ngơi có phù hợp hay không. Khi đi khám thai em nói với bác sĩ.

Mình cần phải đo chiều cao của tử cung hàng tháng xem có lên hay không. Ví dụ như trung bình một tháng ở những tháng đầu nó lên ít, còn những tháng sau mỗi tháng nó lên 3 đến 4cm, và bụng không gầy quá. Nếu chiều cao tử cung không lên thì phải xem có bệnh lý gì hay không, chế độ ăn uống, chế độ nghỉ ngơi, chê độ làm việc đã phù hợp chưa…

Có quyết định được giới tính của bé?

Quyết định giới tính bé phụ thuộc thứ nhất là cả hai vợ chồng. Thứ hai là phụ thuộc vào thời gian rụng trứng, bản thân mình không quyết định được điều đó. Ví dụ như ông xã em cái Y yếu quá, chỉ kết hợp được XY thì làm sao có con trai. Cái này rất khó. Nước mình cũng chưa cho phép chọn giới tính. Nghĩa là trời cho sao mình có vậy.

Sinh mổ lần thứ 2, em bé được 1 tháng, bao lâu thì vết mổ mới lành, hết đau và sinh hoạt bình thường lại?

Thường thì vết mổ lần thứ 2 sẽ chồng lên vết mổ lần thứ nhất, bác sĩ sẽ không mổ chỗ khác. Khi sinh mổ xong, bác sĩ sẽ may lại 5 lớp, chỉ may rất chắc, thường từ khoảng 6 đến 8 tháng mới tiêu. Khi sinh mổ lần thứ hai, bị cắt ra và may lại thì để mềm trở lại bình thường thì phải đến một năm. Cho nên vết mổ của em hơi đau đau, hơi nề nề là chuyện bình thường. Thực chất là vết mổ đã lành rồi nhưng còn cần thời gian để chỉ tiêu và mềm mại trở lại thôi.

Bé bú sữa mẹ hoàn toàn, nhưng khoảng 2 đến 3 ngày bé mới đi cầu. Gần đây bé 2 ngày không đi được nên em bơm, bé đi được nhiều nhưng phân sệt sệt. Xin hướng dẫn em cách ăn uống như thế nào để bé đi bình thường?

Bé bú sữa mẹ mà khó đi cầu thì thứ nhất cần xem lại chế độ ăn uống của mẹ. Nhiều khi sinh xong mẹ chỉ ăn thịt kho tiêu, cá kho tiêu toàn những đồ khô mà không được ăn canh, ăn rau thì kể cả mẹ cũng bón chứ không phải chỉ bé bón đâu. Cho nên sanh xong cứ ăn uống bình thường, không kiêng cữ gì trừ những trường hợp dị ứng đồ biển, thịt bò thì kiêng thôi, còn lại ăn toàn bộ, ăn đủ hết, ăn kể cả trái cây.

Phụ nữ sau khi sinh nên ăn đa dạng các loại trái cây

Nên tập cho bé: buổi sáng khi bú xong thì xoa bụng theo chiều kim đồng hồ, vừa xoa vừa “xi” ị. Quen dần thì đến giờ đấy bé sẽ đi rất là đều. Nếu mẹ làm như vậy mà em bé vẫn bị bón thì đưa bé đi khám vì có bé đoạn ruột dài quá, không tống phân ra được ngay, cần đi khám để xem có phải do bất thường ở ruột hay không.

Bé đầu 9 tuổi, muốn có cháu thứ hai thì làm thế nào để thai khỏe mạnh (tuổi của mẹ là 33 tuổi)?

Thường khoảng cách 3 năm sẽ là 1 bé. Khoảng cách sinh con của nhà anh hơi bị xa nhưng tuổi của vợ chưa lớn lắm. Trước hết cần xem công việc của mẹ là lao động chân tay hay lao động trí óc, có căng thẳng mệt mỏi hay không, khám kiểm tra xem sức khỏe và làm các xét nghiệm máu, cân nặng, huyết áp… nếu như tất cả đều bình thường thì không có vấn đề gì.

Thứ hai cần kiểm tra xem có cần chích ngừa cúm, chích ngừa rubella trước khi mang thai hay không,  nếu như kết quả là âm tính với rubella thì phải đi chích ngừa để cho cơ thể có kháng thể. Nếu đã có kháng thể thì không cần phải chích nữa.

Chuẩn bị có thai thì cần ăn uống thoải mái, sinh hoạt thoải mái, đừng để căng thẳng trong công việc thì sẽ có những em bé rất là tốt, nên anh đừng lo chuyện em bé không khỏe mạnh.

Một lần nữa xin cám ơn bác sĩ Huỳnh Thị Trong – Trưởng khoa Phụ Sản – Bệnh viện Phụ sản An Sinh đã đến tham gia cùng với chương trình ngày hôm nay. Xin cám ơn sản phảm PM Procare cung cấp 18 dưỡng chất trước, trong và sau khi mang thai, sản phẩm của công ty Max Biocare của Úc đã tham gia đồng hành cùng chương trình này.